1543an Felipe II.a Espainiako Enperadorearen omenez inposatu zioten Filipinak izena uhartediari. 1521ean Magallanes eta Juan Sebastian Elkanoren espedizio militarrak hasi eta Zumarragako Lopez de Legazpi konskistatzaileak burutu zuen Espainiako Inperioaren morrontza Filipinetan, ia lau mendez uhartedia kolonia izatera zigortu zuena. Rodrigo Duterte presidente ultraeskuindarrak "zantzu kolonial hori ezabatzeko", Maharlika izena proposatu du herrialdearentzat, espainiarren etorreraren... [+]

Guardia Zibilaren kontrol batean hil zuten ibartarra 1977an, Nikolas Mendizabal kidearekin batera. Martxoaren 8an, urtero bezala, gogoan izan zituzten senideek.

1953an sartu nintzen Derioko seminarioan, Bizkaian. Beste 135 lagunekin inauguratu genuen eraikina eta horietatik 30 inguruk amaitu genituen apaiz ordenatzeko behar diren hamahiru urteak. Lehen sei urteetan Humanitateak egin genituen, egungo batxilerraren oso antzeko zerbait. Garai haietan 13 edo 15 urteko nerabeak ginen, eta oso gogoan daukat denok, edo ia denok, isildu genuen zerbait.

Duela 500 urte, 1519an, Michelangelo Buonarrotik (1475-1564) Florentziako San Lorentzo basilikan Sakristia Berria eraikitzeko proiektua abiatu zuen, Medicitarren hilobiak bertan hartzeko.

Izaba (Nafarroa), 1921. Josefa Molera kimikaria jaio zen. Espainiako lehenengo gas kromatografoaren sortzaileetako bat izan zen, Kimika Fisikoko Institutuan Zinetokimikako saila sortu zuen eta ikerketa lerro berriak ere jorratu zituen.

Hainbat esparrutan historia egin duten emakumeak itzalpetik atera nahi izan dituzte Parean elkarteko Miren Lanz Solbes, Oihana Llorente Arretxea eta Ainara Lopez Zarcok. Beste askok ere gogo bera zuela erakutsi du Irungo emakumeak plazara! dokumentalaren harrera beroak. "Estreinaldira ama-alaba ugari etorri ziren batera; polita izan zen".

ARGIAk beste sexu gehiegikeria kasu baten lehen eskuko testigantza dakar orriotara: frankismo garaian Derioko seminarioan ere jasan zuten pederastia adingabeek. Hamarkada askotan isilean egon den egiturazko basakeria batek Elizaren erakundeak astindu ditu. Apaizen eskuetan sexu-abusuak jasan zituzten biktimen salaketak ugaritzen ari dira. Euskal Herrian ere, tantaka, azaleratzen ari da ezkutuko orbana.

Jaizkibel V izeneko harrespilean egindako indusketetan duela 2.000 edo 3.000 urteko egitura berezia azaleratu dute arkeologoek: biribilaren bi ertzetan tamaina handiko harri bana jarri zuten antzinako gizakiek, aurrez aurre.

1976an Antiguako (Donostia) Guardia Zibilaren kuartelean sufritutako torturak salatu dituzte Arantxa Markaide, Aitor Aramaio eta Mikel eta Josu Arrizabalagak.