Cayuela, Bengarai, Agirre, Jaso eta Zilbeti ekarriko dituzte gogora.

2019eko urriaren 24ak, batzuentzat, agian, Franco jeneralaren biografiaren epilogoan tartea edukiko du. Beste batzuentzat espainiar demokraziaren garaipen oroitarria bezala aldarrikatuko da. Badaude ere, eta Espainian (ezta Euskal Herrian ere) ez dira gutxi, iraganeko hezurren kontu horiek guztiak ez zaizkienak axola; iraganari begiratzea arriskutsu oso iruditzen zaiena, batez ere gaur eguneko haien posizio soziala kritikatzeko bidea izan daitekelako eta amnesia eta ezjakintasuna, dagoenaren... [+]

Hainbeste Francoren gorpua gora eta behera, ez dezagun ahaztu hezur horien atzean dagoena: diktadura, errepresioa eta sistema totalitario oso bat faxismoaren ideietan oinarritua. Haurrak zakurretara bota eta galtzaileak esklabo bihurtzeko kapaz izan zen erregimena. Hemen dituzue hamar artikulu frankismoaren benetako aurpegia erakusten dutenak, badaezpada, inor parean bibaka hasten bazaizue…

Aurreko belaunaldiek 1936ko gerran eta Francoren diktaduran bizi izandakoez egungo ikasleek gero eta gutxiago dakitelako kezkatuta, garai hartaz Euskal Herrian egin diren lanen eta jaso diren testigantzen bilduma egin eta ikastetxeetan lantzeko materiala sortu du irakasle talde batek. “Iraganean isilarazi eta ezkutatu zuten horren inguruko egia belaunaldi berriek ezagutzea eta bilatzea” dute helburu.

1969ko urriaren amaieran, Erandioko herria gehiegizko kutsaduraren aurka borroka betean zegoela, herritar bi hil zituzten polizia frankistek tiroz: Anton Fernandez eta Josu Murueta. Errudunek ez zuten inolako ondoriorik izan euren krimenengatik. Gertakari latz haien 50. urteurrenean, justizia eskatu du Erandioko Oroimena kolektiboak, eta hildako bien omenezko ekitaldia iragarri du datorren domekarako, hilak 27.

Amorotarrak memoria historikoaren puzzlea osatzen hasi dira, herriko "amuma eta aitxitxeen" berben bidetik. Amorotoko Udalak sustatuta eta Traola Produkzioaren eskutik, dokumentala osatu dute.

Proiektuaren sustatzailea: Amorotoko Udala
Gidoia eta elkarrizketak: Maribi Ugarteburu Markuerkiaga
Errealizazio teknikoa: Xabier Villalba Badiola
Off ahotsa: Lander Arriaga Goitiandia eta Maribi Ugarteburu Markuerkiaga

Bigarren Errepublikan Erriberako ezkertiarren erreferentzia nagusietakoa zen Aquiles Cuadra abokatu eta Tuterako alkatea. 1936tik aurrera faxistek hiri hartan fusilatutako dozenaka lagunen artean, epaiketa izan zuen bakarra izan zen: injustizia frankistaren erakusle da bere kontrako prozesu luzea. 80 urte geroago, Nafarroa hegoaldeko giro iraultzaile eta errepresiboa ezagutzeko aukera dugu bere espedientearen bidez.

Donostian urriaren 12an ospatuko dugun ARGIAren Mendeurren Egunean ibilaldia egingo dugu eguerdiko 12:00etan Alde Zaharrean barrena, azalpen historiko eta bertso artean.

Intxorta 1937 elkarteak antolatu eta Debagoienako udalen babesarekin, omenaldia egingo diete ostegun honetan Arrasateko Arizmendiarreta plazan, frankismoak jazartutako bailarako biktimei.