Aranzadik otsailaren 4tik 6ra Donostian antolaturiko arkeologia jardunaldietan, historiaurreko aldaketa klimatikoak aztertuko dituzte. Azken urteetako teknologiaren garapenari esker jakin dezakegu, esaterako, euskal kostaldea noraino barneratzen zen itsasorantz Kuaternarioan eta nola egin duen atzera ordutik hona. Antzinako paisaia nola zen jakiteak lagunduko digu, agian, etorkizunekoa nolakoa izango den iragartzen.

Kopenhageko Unibertsitateko ikerlari talde batek Styltholm-en (Danimarka) aurkitutako duela 5.700 urteko urki-mundrun zati bat aztertu du eta emaitzak Nature Communications aldizkarian argitaratu ditu.

Suedian, Göteborgetik 15 bat kilometrora, Tumlehedeko labar pinturak aurkitu zituzten 1974an. Margolanak duela 6.200-4.500 urte egin zituzten eta, besteak beste, hainbat itsasontzi eta arrain irudikatzen dituzte. Beraz, neolitoko gizaki horiek arrantzaleak zirela adierazten dute.

Munibe arekologo talde azkoitiarrak 2004an aurkitu zuen Kiputz leizea, Mutrikun, eta leize horretan egindako indusketa lanetan azaldu ziren hezurrekin erakusketa zabaldu dute Donostiako San Telmo Museoan.

Calafell herriko Foradada kobazuloan (Tarragona, Katalunia) ikerlariek pieza bitxia aurkitu dute: duela 39.000 urteko eguzki-arrano baten erpe zatia, apaingarri modura erabili zutena.

Itai Elad, Yitzhak Paz eta Dina Shalem ikerlariek halaxe definitu dute En Esur aztarnategia (egungo Israel).

Bavieran (Alemania) Brontze eta Burdin Aroko haurren hilobietan aurkitutako buztinezko zenbait ontzitan esne arrastoak aurkitu dituzte. Ontzitxoak 5-10 cm zabal dira eta albo batean zulotxo bat dute.

Izturitze duela 21.000-29.000 urte. Gravettiar aroan Izturitzeko kobazuloan bizi ziren gizakiek suharrizko tresna asko utzi zituzten.

Hebrida uharteak (Eskozia), duela 5.600 urte. Loch Arnish, Loch Bhorgastail, Loch Langabhat eta beste hainbat aintziretan, gizakiek irlatxo artifizialak eraiki zituzten, ahalegin izugarria eginez. Loch Bhorgastaileko uharte artifizialera iristeko harbide bat ere egin zuten.