Aranguren, Irulegiko Eskua agertu den bailara, zortzi herrik osatutako Iruñerriko haran irekia da. 1990eko hamarkadaren hasieran Gongora herrian egin zuten zabortegiaren aurka tinko bildu ziren orduko 1.200 bizilagunak. Borroka hartatik sortu zen haien herriak defendatzeko eta kudeatzeko grina. Eta hala jarraitzen dute egun 13.300 biztanle eta Nafarroako zerbitzu onenetakoak dituen udalerrian. Orkestra zuzendaria Manolo Romero da, hautagaitza independenteko burua eta orain bere... [+]
Arkeologia
Madrin izenek haitzuloan, Frantziako Estatuan, duela dozenaka milaka urtetako geziak aurkitu dituzte, eta ikerlariek uste dute aurkikuntza gakoa izan daitekeela neandertalen eta homo sapiens-aren arteko erlazioa zein izan zen jakiteko.
IX. mendean bikingoek Ingalaterra ekialdeko kostaldean eraso egin zuten, monasterioak arpilatu eta harrapatutakoarekin etxera itzultzeko. Baina gutxienez talde bikingo horietako bat luzeago geratu zen, Heath Woodeko aztarnategia lekuko.
Eslovakiako Vráble-Ve`lke Lehemby gunea Neolito hasierako Europako aztarnategi nagusietakoa da (duela 7.000-5.000 urte), eta iazko kanpainan aurkikuntza berezia egin zuten: herrixka inguratzen zuen zangan 38 pertsonen arrastoak aurkitu zituzten.
Arrasateko Lezetxiki haitzuloan –duela gutxi jakin denez AHTren obrek kaltetua–, neandertal gizakia Aurigñac aldira arte bizi izan zela baieztatu du Bordeleko unibertsitateko ikerlari batek, aztarnategian azaldu ziren haginak berriz aztertu ondoren.
Aurkikuntzaren berri eman zenetik, hamairu eskaera aurkeztu dituzte Irulegiko Eskuarekin lotutako marka edo diseinu industriala erregistratzeko.
Horixe da Chichen Itzako komunitate indigena egunotan aldarrikatzen ari dena. Marco Antonio Santos Ramirez eremu arkeologikoko zuzendaria da 2014tik, baina indigenek haren dimisioa eskatu dute.
Irulegiko eskuaren aurkezpen publikoak jendartean nabarmen piztu du duela bi mila urte baino gehiagoko Euskal Herria nolakoa zen jakiteko grina. Zorionez, Burdin Aroko arkeologiak tradizio luzea du gurean, eta garai hartako zenbait aztarnategi ezagutuz iraganera bidaia txiki bat... [+]
Urtero hautatzen dute urteko hitza bi erakundeek, eta 2022koa zorioneko izatea erabaki dute: "Irulegiko eskua dela eta, berba horrek hedabideetan eta sarean izan duen erabileran oinarrituta hautatu dugu", arrazoitu dute.
Himyaritar Erresuma (egungo Yemen), K.o II-III. mendea. Wahab Ta'lab izeneko gizon batek brontzezko esku bat utzi zuen Zafar hiriko tenplu batean, Ta'lab jainkoari babesa eta ongizatea eskatzeko. 1983an aurkitu zuten eta British Museumeko bildumaren parte da egun... [+]