Euskaldunen eraztuna
Gaur egun, gure munduan eraiki diren hierarkia guztiak mundu mailako kolonizazio prozesu baten emaitza dira. Menderatze-hierarkia global horiek elkarren artean txirikordaturiko beste hierarkia zehatzagoek osatzen dituzte, hau da, klasekoek, etnikoek, estetikoek, eta baita linguistikoek ere. Mendebaldeko zibilizazioa deitzen diogun hori XVI. mendean hasi zen eraikitzen, eta gaur egun ia mundu osoa estaltzen du. Irudika dezakegun bezala, oso prozesu konplexua izan da, eta azalpen errazek ez dute balio, baina ez dago dudarik, zibilizazio horren eraikuntzaren oinarri bat nazio-estatua da.
Eta, ai, europar maiteok, pozik egoteko moduko zerbait esan behar dizuet! Gu gara nazio-estatu moderno-kapitalistaren ideiaren aitzindariari nagusiak! Guk esportatu dugu mundu osora behar den bezalako nazio-estatu bat egiteko behar den errezeta. Lehenengo gauza: zu inperialista bazara, eta konkistaren bidez, edo beste modu batzuen bidez, estatu moderno kapitalista martxan jarri nahi baduzu, jakin eta jakinarazi behar duzu zuk ezarritako mugen barruan dauden beste herriak zurea baino askoz eskasagoak direla. Horrek, praktikan, esan nahi du, besteak beste, hizkuntza batzuk beste batzuk baino hobeak direla. Beste modu batera esanda, estatu kapitalista modernoa eraikitzeko hizkuntza bat nagusitu behar da, han hitz egiten diren beste hizkuntza guztien gainetik. Ez edozein hizkuntza, noski, hizkuntza onena aukeratu behar da, zibilizatuena. Adibidez, ez dakit nik, bada, Frantzian, frantsesa, edo Espainian, gaztelania, adibidez. Eta zergatik? Begi-bistakoa delako beste hizkuntzak baino hobeak direla, noski.
Agian, mundu zabaleko kolonialismo linguistikoa hedatzeko proba-banku bat izan gara!
Beno, bada, pozik egoteko moduko gauza gehiago ere badauzkagu. Orain dela gutxi deskubritu dudan zerbait jakinarazi nahi dizuet. Agian batzuek ezagutuko duzue duela mende batzuk hizkuntza hobeak inposatzeko martxan jarri zuten eraztunaren metodoa. Laburpentxo txikia egingo dizuet: eskola barruan herriko hizkuntza (txarra eta ez-zibilizatua) hitz egiten zuen umeari eraztun bat ematen zitzaion, eta eraztuna gainetik kentzeko adi egon behar zen haurra, beste bati hizkuntza txar hori aditzen bazion, orduan eraztuna hari pasa ziezaion. Horrela egun osoa, eta eguna bukatzen zenean, eraztuna zeukanak zigorra jasotzen zuen; zigorrak, nik dakidanez, fisikoak ziren, batez ere.
Metodo horrek bi alde oso on zeuzkan; alde batetik, hizkuntza txarra hitz egiteko ohitura kentzea, eta, bide batez, haurrak salatari bihurtzearekin batera, talde kohesioa apurtzea. Ondo zekiten asmatzaileek oso garrantzitsua dela hizkuntza bat hitz egiteko talde kohesio hori pitzatzea. Mundu osoan aurkitu ditzakegu metodo horren lekukotzak: Europan, Afrikan, edo, nik aurkitu dudan exotikoena, adibidez, Txinan.
Kontua da –beste datu batzuek kontrakoa esan arte–, artikulu akademiko batean irakurri dudala metodo honen lehen erregistroak, erregistro zaharrenak, Euskal Herrian daudela! 200 urtez tortura fisikoak eta psikologikoak herrialdeko ikasgeletan, eta Euskal Herriko umeei gaztelania eta frantsesa inposatzeko metodoa, mundura zabaltzeko modukoa. Zer iruditzen zaizue? Agian, mundu zabaleko kolonialismo linguistikoa hedatzeko proba-banku bat izan gara! Egia da, gure kasuan behintzat, ez duela hizkuntza desagerraraztea lortu, baina esango nuke, hizkuntzen arteko hierarkiaren ideia hezur muinetaraino sartu digula, eta hori oso lorpen handia dela, ez duzue uste?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Setioa hausteko Palestinara janaria zeramaten aktibista batzuk atxilotuta jarraitzen duten bitartean, honako gogoeta hau:
Bigarren Mundu Gerra hasi aurretik, Hitlerrek beste herrialde batzuetako lurrak konkistatu bazituen ere, Mendebaldeko potentziek ez zuten ezer egiten... [+]
Gaur bi urte bete dira estatu sionistak Palestinako herriaren aurka martxan zuen genozidioa bizkortzen hasi zenetik. Bi urte, non haurrak, eskolak, ospitaleak eta ametsak bonben jomugan egon diren, munduaren isiltasunak krimen horiek estali dituen bitartean.
100 urte pasatxo... [+]
Gazako genozidioak presioa areagotu du entitate sionistaren kontra arlo askotan, eta sionisten konplizeetara ere heldu da. Shapir enpresa israeldarraren eskutik CAF Jerusalemgo tranbiaren proiektuan sartzea salatu du hasieratik BDZ mugimenduak. Sei urte pasatu dira jada. Gazako... [+]
Asilo-leku sakratua Erdi Aroko lege bat zen, zeinaren bitartez justizia atzetik zituztenek elizaren eta monasterioen babesari hel ziezaieketen. Akaso, bi mila urtetan ongia egin zuten apurra. Eta, jakina, ahal bezain azkar, lege hura desegitera jo zuten, desagertu zen arte. A ze... [+]
Bilboko Udalak iragarri du Lancor-Elgorriaga eta Consonni pabiloiak berehala eraitsiko dituela, eta segidan, Udalbatzan aurkeztu du lan horiek bizkortzeko proposamena, kontuan hartu gabe 80 pertsona inguru bizi direla bertan baldintza negargarrietan: euren ondasun urriak... [+]
Gero eta ahots gehiagok –ez eskuinetik bakarrik– “migrazioaren arazoari” ausarki helduko diotela aldarrikatzen dute. Narrazioa nahi baino ezagunagoa da: lanpostuen, zerbitzu publikoen eta baita etxebizitzaren gaineko lehian ere, baliabideak omen direlako,... [+]
Gaua egiten denean, eraikin asko ipurtargi bilakatzen dira hormigoizko basoan. Egunez ezkutuan gorde duten barnealdea eszena pusketetan voyeaur begibistara agertzen dira, argiztapen artifizialaren magia bitarteko. Gaueko auto zein oinezko paseoetan lurraldea eta eraikinak... [+]
1. Bernedo terrorismorik gabeko eremu bat izango da, erradikalik gabea, eta ez da mehatxu bat izango bizilagunentzat.
2. Bi aldeak proposamenarekin ados badaude, gerra berehala bukatuko da. Patriarkatuaren indarrek adostutako lerrora egingo dute atzera, bahitutako dutxak... [+]
Kosta egiten da hitz autorizatuak eraikitzea gaur den egunean, nahiz eta hitz horiek zerbaiti buruzko ezagutza sakona duten pertsona batzuenak izan. Maria Teresa Andruetto idazle argentinarrari entzuna nion ohartarazpena: jakintzarekiko eta lan iraunkorrarekiko... [+]
Txikitan, Txiki eta Che Guevara nahasten nituen. Umetako lainoarte baten moduan gogoratzen dut, baina gerora ulertu dut: Txikik Che miresten zuen. Horregatik, haren aurpegi mitikodun kamisetarekin agertzen da bere argazki gogoangarrian, eta Askatasun haizea poema euskarara... [+]
Onartzen dut sare sozialek nahi baino denbora luzeagoa kentzen didatela hainbatetan, eta guztiak ezabatzeko ideia buruan ibiltzen dudala maiz. Debate antzuak gogaikarriak eta bortitzak iruditzen zaizkit batzuetan, eta geroz eta zabalagoa den eskuin muturreko ideien presentzia... [+]
Heziketan egin beharreko aldaketak etengabe dira hizpide, gizarte-eraldaketari begira heziketak duen garrantziaz jakitun, horra begira jarri beharra duelako modu batean ala bestean bizitza-eredua aldatu nahi duen edozeinek. Eginkizun horretara jarritakoan, baina, curriculumaz... [+]
Hasiera batean, memea ez nuen behar bezala ulertu, hitz hori entzuterakoan gustu txarreko irudiak zetozkidan burura, ustez grazia egin behar lidaketenak. Memeka zebilen mundu guztia nire inguruan, mugikor bidez irudi horiek igorriz, nire ustetan hutsalkeriak zabaltzeko besterik... [+]
Palestinan gertatzen ari dena ikaragarria dela erraten du jende orok karrikan barna, “Onartezina da! Genozidioa da!” bilakatu dira azken aldiko entzunenak. Egoera salatzeko elkarretaratzea egin, ordea, eta bidegabekeria dela pentsatzen duten hamar horietatik lau... [+]