1936ko gerran eta lehen frankismoan Amezketan gertatutakoaren inguruan ikerketa «sakona» egin nahi du udalak, Aranzadiren laguntzaz; testigantzak bildu nahi dituzte.

1936ko Gerrak urtebete ere egin ez zuela, Burgosko probintziaren ekialdean, Arabako mugatik oso gertu, altxamendu faxistaren buru eta Nafarroako errepresioaren arduradun nagusia zena hil zen, hegazkin istripuz.  Heriotzaren tokian, frankismoak eraikitako monumentu handiena dago, Erorien Haranaren atzetik: Emilio Mola Vidal jenerala oroitu eta goratzen duena. Istripuaren udalerriak badu izena, Alcocero, baita abizena ere, gaur egun oraindik “de Mola” deitzen baita.

1952ko irailaren 7an guardia zibilek Eusebio Arizmendi Zumaeta hil zuten tiroz Markina-Xemeinen, zubi baten ondoan. Aurretik, herritarrek abisua jo zieten, oiloak lapurtzen zizkien ezezagun bat zebilelako inguruetan. Baina nor zen morroi hura? Zergatik irten zen arineketan agenteek alto eman ziotenean? Bertsio ofizialak hiltzaileak absolbitu zituen eta frankismoko giro itogarriak egin zuen gainerakoa, injustiziaren zuloan eror zedin. Ahaztuen Oroimena 1936 elkarteak bere historia erreskatatu du... [+]

Frankismoaren azken fusilamenduen eta Juan Paredes Manoten omenaldiaren 45. urteurrena dela eta, Directa hedabideak "Txiki"ren azken hitzen irakurketa korala grabatu du bideoan. Hitz hauek Bartzelonako Modelo kartzelatik idatzi zituen Paredes Manotek, 1975eko irailaren 27an Collserolan exekutatua izan baino lehen. Eta kartzela horretan bertan, Txikik azken orduak eman zituen bosgarren galerian grabatu dute hainbat pertsona ezagunek eskutitzaren irakurraldia.

Irailaren 27an duela 45 urte hil zituzten Juan Paredes Manot "Txiki" zarauztarra eta Angel Otaegi azpeitiarra ETAko kideak; baita FRAPeko kide ziren Jose Humberto Baena, Jose Luis Sanchez Bravo eta Ramon Garcia Sanz ere. Haien omenezko ekitaldiak egin dituzte beren sorterrietan. mmm

Irailaren 18tik 26ra bitartean egingo da Donostiako Nazioarteko Zinemaldiaren 68. edizioa, eta koronabirusak erabat markatuta etorriko da. Baina azken urteetan barrura begira ere jarri da Zinemaldia: Elias Querejeta Zine Eskolarekin batera bere artxiboa ikertzen hasi eta memoria kolektibotik ezabatuta geratu diren edizioak agertzen hasi dira. 1977koa, adibidez. Berriki Gasteizko Artium museoan inauguratu den erakusketa batek Frankismo-osteko lehen festibala nolakoa izan zen irudikatzen... [+]

Virginia Senosiainek eta Juan Luis Napalek sortutako dokumentalak Maravillasen ahizpa izateagatik ezaguna den Josefina Lambertoren bizitza du oinarri. Irailaren 17an estreinatuko dute.

Espainiako Gobernuak “Memoria Demokratikoa” sustatzeko lege-proiektuaren baitan bultzatutako plana litzateke. Lege horrek erabat baliogabetzat jo nahi ditu frankismoko epaiketak eta Erorien Harana eraldatzea ekarriko luke, besteak beste.

Gernikako bonbardaketa ezin ahazturik, Francori txanpon berarekin erantzuteko, bere burua sutan jaurti zuen Joseba Elosegik Donostian pilota partida bat ikusten ari zela, “Gora Euskadi Askatuta” oihukatuz.

Gertakarietatik 44 urtera, baina, hilketen erantzule den Rodolfo Martín Villa babesteko gutun bat sinatu du Felipe Gonzalezek, Espainiako beste hiru presidente ohirekin batera.