1950eko hamarkadan  Markina-Xemein eta inguruko herrietan alemaniarrak ikustea ohikoa zen. Tartean zen Otto Skorzeny SS-etako komandante eta ingeniari ezaguna, Hitlerrentzat operazio bereziak egindakoa. Bere bizitzaz egindako film eta ikerketetan oharkabean igaro da Euskal Herriarekin zuen lotura. Zer egiten zuen hemen? Iheslari naziek beren eskarmentua erabili zuten Esperanza y Cía arma-lantegiaren eta beste enpresa batzuen bidez negozioak egiten jarraitzeko.

Rodolfo Martín Villa (Santa María del Páramo, León, 1934), poliziak Euskal Herriko historia hurbilean egindako sarraski odoltsuenen arduradun politikoa da, 70eko hamarkadan ministro izan zen garaian. Frankismoaren Krimenen Aurkako Argentinako Kereilan inputatua, biktimen elkarteek auzipetua izatea eskatzen dute. Bere itzalak eta eragin politikoak baina, gaur arte iraun du, eta horri esker bizi da inpunitate osoz, enpresa handietako administrazio kontseiluen abaroan.

1970eko abenduaren 3tik 9ra Burgosko gobernu militarreko justizia aretoan hamasei euskal herritar epaitu zituzten. Akusatuen aulkian eseri zuten Antton Karrera. Tribunal militarrak abenduaren 28an jakinarazi zuen epaia: kartzela zigorrez gainera, heriotza zigor bana ezarri zien hiru auzipeturi eta bina heriotza zigor beste hiruri. Tartean, Jokin Gorostidi tolosarrari.

ETAko hamasei militanteren kontra 1970eko abenduan Burgosen egin zen gerra kontseiluak mugarria ipini zuen, jendarteak sinetsi baitzuen bazegoela alternatibarik frankismotik harago. Prozesu hartan, auzipetuek jasandako torturen testigantzak funtsezkoak izan ziren erregimenaren zapalkuntza agerian uzteko. Vatikanora bidaiatu zuten senideek Aita Santuari eskura eman nahi izan zioten tortura horiek jasotzen zituen txostena. Egun desagertuta dago.

Frankismoaren biktima izan ziren bi pertsonen gorpuzkiak aurkitu dituzte Nafarroako Gobernuko Memoriaren Institutuak eta Aranzadi Zientzia Elkarteko teknikariek elkarlanean. Bata Izabakoa zen eta bestea, haren laguna, oraindik ez dute identifikatu. Aragoiko Sigüés herrian aurkitu dituzte gorpuzkiak. Alderdi komunistako bi kideak Aragoi ibaian itota hil ziren. Memoriaren Institutuak 2015etik 115 pertsonen gorpuzkiak aurkitu ditu. 

Burgosen ETAko 16 kideren kontra gerra kontseilua egin zela mende erdi igaro da. Goldatu, Francoren Diktadura garaiko Euskal Preso eta Errepresaliatuen elkarteak ekimen publikoa antolatu du Eibarren, Coliseo antzokian, abenduaren 3an. Hainbat auzipetu eta defentsako abokaturekin solasaldia izango da mahai-inguru batean.

Burgosko Prozesua egin zela 50 urte igaro direnean. Goldatu Elkarteak solasaldi publikoa antolatu du Eibarren abenduaren 3an. Horrekin batera, bertan parte hartuko duten Miguel Castells, Pedro Ibarra eta Francisco Letamendia orduko defentsako abokatuen iritzia plazaratu du elkarteak.

Nafarroako Xaloa telebista Argia – Nafarroako Oroimen historikoa saioa ari da eskaintzen joan den azaroaren 9tik. Guztira 32 kapitulu dira eta astelehenenetik ostiralera 21:00etan eskainiko dute euren programazioan. Horrez gain, Xaloa-ko webgunean ere ikusgai da.

Bost hamarkada baina gehiagoko ibilbidearekin, Oskarbi taldeak badaki zer den egoera zailetan musikaren eta kulturgintzaren haria elikatzea. Ez Dok Amairuren garaietatik gaurdaino, herri kantak eta sormen propioa izan ditu iturri. Hamabigarren diskoa grabatzen ari dira, dozena bat kantetatik lau Beasaingo Loinatz abesbatzarekin.

1936ko gerran eta lehen frankismoan Amezketan gertatutakoaren inguruan ikerketa «sakona» egin nahi du udalak, Aranzadiren laguntzaz; testigantzak bildu nahi dituzte.