Bengala (India), 1943. Urte hartako arroz uzta ez zen txarra izan, eta elikagai soberakinak zeuden probintzian nahiz Indiako gainerako lurraldeetan. Eta, hala ere, goseteak 2 eta 4 milioi pertsona artean hil zituen britainiar koloniaren probintzian.

Dunkerque (Frantzia), 1940ko maiatzaren 26a. Dinamo operazioa abiatu zen ofizialki gaueko 23:30ean, hondartzetan zai zeuden milaka eta milaka soldadu aliatu itsasoz ebakuatzen hasi zirenean.

Londres, 1940ko irailaren 7a. Luftwaffe aireko indar alemaniarrak hiria eraso zuen eta, hala, Blitz delakoa abiatu zen, Bigarren Mundu Gerran alemaniarrek Britainia Handiko helburu zibilen aurka egindako aireko eraso sorta. Hiriburua jarraian 57 gauez bonbardatu zuen Luftwaffek.

75 urte dira Austriako Mauthausen kontzentrazio esparrua askatu zutela. Bigarren Mundu Gerran zeregin beldurgarria izan zuen: presoa akitu arte hiltzea. Euskal herritar gehien bildu zuen nazien esparrua izan zen eta hara joandako hirutik bakarrak baizik ez zuen bizirik ateratzea lortu: Marcelino Bilbao izan zen horietako bat.  Hau da zoritxarreko historia baten ahazturiko kapitulua, euskal deportazioarena.

Errusiak larunbat honetan, maiatzak 9, ospatzen du Armada Sobietarrak Alemania naziari gerra irabazi zioneko 75. urteurrena, baina koronabirus izurriaren hedatzeak behartu du ospakizunak murriztera.

75 urte dira Austriako Mauthausen kontzentrazio esparrua askatu zutela. Bigarren Mundu Gerran zeregin beldurgarria izan zuen: presoa akitu arte hiltzea. Euskal herritar gehien bildu zuen nazien esparrua izan zen eta hara joandako hirutik bakarrak baizik ez zuen bizirik ateratzea lortu: Marcelino Bilbao izan zen horietako bat.  Hau da zoritxarreko historia baten ahazturiko kapitulua, euskal deportazioarena.

75 urte beteko dira asteartean, Mauthausen askatu zutela. Eusko Jaurlaritzak ikerketa bat plazaratu du naziek gutxienez 253 euskal herritar deportatu zituztela esanez. Zerrenda horri, baina, Iparraldeko euskaldunen izen ugari falta zaizkio, eta ARGIAk egindako kontaketaren arabera 600 baino gehiago lirateke egiaz euskal deportatuak.

Erbestean zeuden errepublikarrak nazien esku utzi zituen Francoren gobernuak eta gehienek kontzentrazio esparru hartan amaitu zuten. Los últimos españoles de Mauthausen dokumentalak bi erregimen faxisten arteko lotura eta deportatuen bizipenak jasotzen ditu. Bihar beteko dira 75 urte tropa aliatuek Mauthausen askatu zutela.

Lehenengo Mundu Gerran Espainia neutral izan zen eta horrek prentsari askatasun handiagoa eman zion birusaz hitz egiteko, gatazkan lerratuta zeuden herrialdeetan baino. Hala izan zuten nazioartean birus zitala Europa osoan eragiten ari zen hondamendiaren berri.

Zein izan zen heriotzaren fabrika ilun horietatik bizirik irteteko sekretua? Zerk mantentzen zuen Neus Cataláren eta bere kideen morala goian, egoera horri aurre egiteko? Kantuak, poztasuna eta umorea izan ziren erabilitako armak. Ravensbrücken gai izan baziren, hemen ere kontsolatuko gara euskaldun jendea ezta?