ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
asteartea 2024ko apirilaren 30an
Historia > Efemerideen kanala

Euskarazko historiako lehen egunkaria argitaratzen hasi ziren: Eguna

Duela
87
urte

1937ko urtarrilaren 01an,

Euskarazko historiako lehen egunkaria argitaratzen hasi ziren: Eguna. Aurretik Euzkadi egunkariko euskarazko atala zena egunkari bilakatzea erabaki zuten 1936ko Gerra betean, honen eraginez egunkariek orri kopurua murriztu beharra izan baitzuten. Sei hilabetez iraun zuen, Manuel Ziarsoloren zuzendaritzapean. Historiako euskarazko lehen egunkaria izan zen, eta frankistek Bilbo hartzean desagertu zen, ihes egin behar izan baitzuten egileek bizia salbatuko bazuten.

Iturria:

Joseba Agirreazkueanaga, Manu Ziarsolo “Abeletxe” (1902-1987): “Eguna” (Bidegileak bilduma).

Egun hau historian
1904Bizkaiko meatzarien greba amaitu zen langileen garaipenarekin
1919Zeruko Argiaren lehen zenbakia argitaratu zuten
1933Urtarrileko iraultza abiatu zuen Espainiako Estatuan CNT sindikatuak
1959Kubako iraultzak garaipena borobildu zuen Santiagon
1994Chiapasen nekazari eta indigenak matxinatu egin ziren Mexikoko Gobernuaren aurka

Urte hau historian: < >
Berrienetik Zaharrenetik

1937-01-01
Euskarazko historiako lehen egunkaria argitaratzen hasi ziren: Eguna
1937-01-02
Zaraitzuko ibarrean gutun bidezko korrespondentzia zibilari zentsura ezartzeko eskaera egin zuten
1937-01-04
Bilbo bonbardatu zuten hegazkin alemaniarrek eta bost pertsona hil
1937-01-05
Jostunen sindikatuko bost emakume hil zituzten falangistek Mallorcan
1937-01-06
Abraham Lincoln Batailoi Internazionalista osatu zuten AEBetan, Espainiako Estatura faxismoaren aurka borrokara joateko
1937-01-08
AEBetako Kongresuak Espainiako gudara materiala saltzea debekatu zuen
1937-02-07
Malaga-Almeria errepideko sarraskiaren bigarren eguna, 'Desbandá' izenez ere ezaguna
1937-02-11
AEBetako Flint hiriko General Motors autoen fabrikan beso erorien greba amaitu zen, langileen garaipenarekin
1937-02-17
Guda-trofeo gisa eramandako misil bat lehertu zen Bilboko Gazteria Komunista eta Sozialisten Batasunaren egoitzan
1937-02-19
Bi gazte eritrear Italiak Etiopian inposatutako Rodolfo Graziani erregeordea hiltzen saiatu ziren
1937-02-23
Kandido Saseta Eusko Gudarosteko komandante burua hil zuten frankistek Asturiasen, dozenaka gudarirekin batera
1937-03-05
Matxitxako itsas-gudua izan zen armada frankistaren eta gudarien artean
1937-03-21
Puerto Ricon hemeretzi independentista hil zituen AEBetako Poliziak manifestazio bati tiro eginda
1937-03-31
Azazetako sarraskia eragin zuten frankistek, Araban egin zuten handiena
1937-03-31
Elorrio eta Durango bonbardatu zituzten, frankisten aginduz
1937-04-04
Otxandio tropa frankisten eskuetan erori zen
1937-04-06
Abadiñoko Saibigain mendian borroka latzak hasi ziren Eusko Gudarostearen eta armada frankistaren artean
1937-04-06
Francoren gobernuak Bilboren itsas blokeoa iragarri zuen
1937-04-07
Donostian euskara eta katalan asko entzuten zela salatu zuen Falangeren Unidad egunkariak
1937-04-09
Tropa frankistek Bilbo bonbardatu zuten
1937-04-23
Eibar bonbardatu zuen abiazio frankistak
1937-04-26
Hegazkin faxistek Gernika bonbardatu zuten Francoren aginduz eta 2.000 pertsona inguru hil zituzten
1937-05-04
Euskararen aurkako ortografia arauak inposatu zituzten Hego Euskal Herrian
1937-05-04
Kurduen aurka Dersimgo sarraskia abiatu zuen armada turkiarrak
1937-05-21
Habana ontzia atera zen Santurtzitik Erresuma Batura 3.868 haur errefuxiaturekin
1937-05-21
'Habana' ontzia atera zen Santurtzitik gerratik ihesi zihoazen 3.840 euskal haurrekin Erresuma Batura
1937-05-29
Euskaraz hitz egitea debekatua zegoela jakinarazi zuten Donostiako agintari frankistek
1937-05-31
Ertzaintzak eta Eusko Itsas Gudarosteak Espainiako bi ontzi konfiskatu zituzten
1937-06-13
Euskal agintariak Bilboko ebakuazioa prestatzen hasi ziren
1937-06-14
Mungia hartu zuten tropa frankistek, hilabete eta erdiz erasoan aritu ostean
1937-06-19
Bilbo frankisten eskuetan erori zen eta errepresio gordina hasi zen
1937-06-25
‘Lauaxeta’ fusilatu zuten frankistek
1937-07-08
Erresuma Batuak gerra-legea ezarri eta 13.000 soldadu bidali zituen Palestinara
1937-07-10
Lehen euskal haur erbesteratuak Galesera iritsi ziren
1937-07-12
'Guernica' margolana jendaurrean erakutsi zuten lehenengoz, Parisen
1937-07-30
Donostiako Gobernu Zibilak isuna jarri zion Joaquim Rivera enpresariari “katalan dialektoz” hitz egiteagatik
1937-08-05
Juana Mir kazetari iruindarra fusilatu zuten frankistek, prentsan idazten zuen emakume bakanetakoa
1937-08-13
Tutera bonbardatu zuten hiru hegazkin errepublikarrek
1937-10-15
Frankistek hamalau euskal preso fusilatu zituzten El Duesoko espetxean, Santoñan
1937-10-28
42 eusko gudari fusilatu zituzten tropa frankistek Santoñan
1937-11-19
Sevillan esklabo lanak egitera bidalitako 57 euskal preso errepublikar hil ziren tren istripuan
1937-12-13
Nanking hiriko sarraskia abiatu zuen Japoniako armadak Txinan
1937-12-13
Garrote bidez exekutatu zuten frankistek Pedro Garmendia trapagarandarra
1937-12-15
Teruelgo Gudua hasi zen, 36ko Gerrako handienetakoa

Hilabete honetako urteurrenak:
|
Berrienetik Zaharrenetik

Duela
10
urte
2014-01-31
Ikasgaien laurdena gaztelaniaz irakatsi behar zutela agindu zuen Kataluniako Justizia Auzitegi Gorenak, ikasle bakar batek hala eskatzen bazuen
Duela
10
urte
2014-01-06
Goodyear lantegiko langileek enpresako bi exekutibori lantegitik irtetea galarazi zieten, Amiens hirian
Duela
15
urte
2009-01-24
Bere lehen drone erasoa agindu zuen AEBetako presidente Obamak eta hemezortzi zibil hil zituzten Pakistanen
Duela
15
urte
2009-01-17
Ertzaintza oldartu zen AHTren aurkako protestaren aurka, Urbinan
Duela
15
urte
2009-01-03
Antimilitaristen parodia batek gastu militarrerako diru gehiago jartzeko eskatu zien herritarrei Bilbon
Duela
25
urte
1999-01-30
'Gara' egunkariaren lehen zenbakia argitaratu zuten, milaka herritarrek akzioak erosi ostean
Duela
25
urte
1999-01-06
Errege Magoz mozorrotuta Espainiako Kongresuaren kanpoaldean kateatu ziren euskal presoen alde
Duela
30
urte
1994-01-11
Bertan behera utzi zuen Irlandako gobernuak Sinn Féineko eta IRAko kideak komunikabideetan azaltzeko zuten debekua
Duela
30
urte
1994-01-01
Chiapasen nekazari eta indigenak matxinatu egin ziren Mexikoko Gobernuaren aurka
Duela
35
urte
1989-01-22
Aljerreko negoziazio mahaia eratu zuten ETAk eta Espainiako Gobernuak
Duela
40
urte
1984-01-27
Etxetik bota zuten 78 urteko Martina Maritorena eta Gazteluko plazan kanpaldia abiatu zuen
Duela
40
urte
1984-01-21
Lurrik Gabeko Langileen Mugimendua sortu zuten Brasilen: MST
Duela
45
urte
1979-01-14
Lemoizko zentralaren kontrako kontzentrazioaren aurka oldartu zen Guardia Zibila Mungian
Duela
50
urte
1974-01-25
Eli Gallastegi 'Gudari' hil zen Donibane Lohizunen, politikari independentista sutsua
Duela
55
urte
1969-01-24
Francoren erregimenak salbuespen egoera ezarri zuen Espainiako Estatu osoan
Duela
55
urte
1969-01-19
Donostian San Sebastian bezpera ospatzeari boikota egin zioten
Duela
55
urte
1969-01-16
Bere buruari su eman zion Jan Palach gazteak Pragan, Sobietar Batasunak Txekoslovakia inbaditzearen aurka
Duela
55
urte
1969-01-07
Kanadako jatorrizko herrietako kideek beren lurraldea urperatuko zuen Manitoba Hydro enpresaren aurka protestak hasi zituzten
Duela
60
urte
1964-01-12
Zanzibarko iraultza piztu zen, Afrika ekialdean
Duela
65
urte
1959-01-08
Askatasunaren Karabana Habanan sartu zen, Fidel Castro buru zuela
Duela
65
urte
1959-01-01
Kubako iraultzak garaipena borobildu zuen Santiagon
Duela
80
urte
1944-01-26
Angela Davis jaio zen, ekintzaile ezkertiar, feminista eta afro-amerikarra
Duela
85
urte
1939-01-05
Amelia Earthart ofizialki hiltzat jo zuten, Atlantikoa eta Pazifikoa zeharkatu zituen lehen emakumea
Duela
90
urte
1934-01-18
Portugalen greba orokorra deitu zuten Salazar diktadorearen aurka
Duela
90
urte
1934-01-10
Naziek Herbehereetako Marinus van der Lubbe exekutatu zuten, Reichstagari su ematea egotzita
Duela
95
urte
1929-01-11
Zazpi orduko lan jardunaldia ezarri zuten Sobietar Batasunean
Duela
100
urte
1924-01-21
Lenin hil zen, Sobietar Batasunaren fundatzailea eta lehen gobernuburua
Duela
100
urte
1924-01-10
Eduardo Chillida jaio zen Donostian
Duela
100
urte
1924-01-03
Ulyana Gromova jaio zen, nazien aurkako erresistentziaren sinboloa Sobietar Batasunean
Duela
105
urte
1919-01-31
Glasgow-n istilu larriak, poliziak eraso egin zienean lanaldi laburragoen alde bilduta ziren 60.000 langileri
Duela
105
urte
1919-01-24
Irlandako Monaghan hirian erizainek erietxea okupatu eta sobieta deklaratu zuten
Duela
105
urte
1919-01-16
Lege lehorra deiturikoa berretsi zuten AEBetan: debekatu egin zuten alkoholdun edariak produzitzea, salerostea eta garraiatzea
Duela
105
urte
1919-01-15
Rosa Luxemburg eta Karl Liebknecht Alemaniako lider ezkertiar garrantzitsuenak hil zituzten
Duela
105
urte
1919-01-14
Rosa Luxemburgek bere azken artikulua argitaratu zuen, bere hilketaren bezperan
Duela
105
urte
1919-01-10
Bremengo Sobietar Errepublika aldarrikatu zuten Alemaniako langile kontseiluek eta Liga Espartakistak
Duela
105
urte
1919-01-05
Altxamendu Espartakista hasi zen Berlinen, Errusiako Iraultzan inspiratuta
Duela
105
urte
1919-01-01
Zeruko Argiaren lehen zenbakia argitaratu zuten
Duela
120
urte
1904-01-01
Bizkaiko meatzarien greba amaitu zen langileen garaipenarekin
Duela
125
urte
1899-01-06
Euskarazko lehen opera estreinatu zuten arrakasta handiz: Txanton Piperri
Duela
145
urte
1879-01-22
Hegoafrikan 20.000 zuluk armada britainiarraren kanpamentu bati eraso egin zioten, Islandlwana-ko guduan
Duela
150
urte
1874-01-13
New Yorkeko Poliziak eraso egin zion ordura arteko manifestaziorik handiena zen langabeen protestari
Duela
150
urte
1874-01-09
Jose de Amezola jaio zen Urkabustaizen, Joko Olinpikoetan domina irabazi zuen lehen euskal kirolaria
Duela
180
urte
1844-01-19
Tolosa Gipuzkoako hiriburu izendatu zuten errege dekretu bidez
Duela
230
urte
1794-01-11
Frantsesa izendatu zuten dokumentu ofizialetarako hizkuntza bakar
Duela
375
urte
1649-01-30
Ingalaterrako Carlos I erregeari burua moztu zioten
Duela
415
urte
1609-01-27
Lehen atxiloketak eta sorgin-ehizaren hasiera Zugarramurdin
Duela
425
urte
1599-01-22
Acoma herriaren aurkako sarraskia agindu zuen Mexikon gipuzkoar jatorriko konkistatzaile Juan Oñatek