ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
osteguna 2025eko azaroaren 27an
Historia > Efemerideen kanala

Euskararen aurkako ortografia arauak inposatu zituzten Hego Euskal Herrian

Duela
88
urte

1937ko maiatzaren 4an,

euskararen aurkako ortografia arauak inposatu zituzten Hego Euskal Herrian. Gipuzkoako eta Bizkaiko gobernadore zibilak agindu zuen, El Diario Vascon argitaratutako ohar batean. Telefono gidaren edizio berria profitatuz, tx debekatu zuen bertan azaldu behar ziren izenetan. Ondorioz, gida berrian Etxe edo Txoko bezalako hitzak desagertzeko agindu zuen, eta euren izenetan halako hitzak zituzten etxeei “ortografia onargarrian” errotulatzeko exijitu zien, “zapore separatista” zuten izenetatik tx ordeztuz ch-rekin.

Egun hau historian
1886Haymarketeko sarraskia Chicagon
1937Kurduen aurka Dersimgo sarraskia abiatu zuen armada turkiarrak
1938Vatikanoa Francoren alde lerratu zen, “Gurutzada Nazionala” goraipatuz
1970Lau ikasle hil zituen AEBtako Guardia Nazionalak, Vietnamgo gudaren aurkako protestari tiroka
1979Txomin Iturbe ETAko buruzagiari metrailetaz tiro egin zioten Biarritzen, autoan zihoala
1991Istiluak izan ziren Barricadak Madrilen emandako kontzertu baten ostean
Azoka

Urte hau historian: < >
Berrienetik Zaharrenetik

1937-01-01
Euskarazko historiako lehen egunkaria argitaratzen hasi ziren: Eguna
1937-01-02
Zaraitzuko ibarrean gutun bidezko korrespondentzia zibilari zentsura ezartzeko eskaera egin zuten
1937-01-04
Bilbo bonbardatu zuten hegazkin alemaniarrek eta bost pertsona hil
1937-01-05
Jostunen sindikatuko bost emakume hil zituzten falangistek Mallorcan
1937-01-06
Abraham Lincoln Batailoi Internazionalista osatu zuten AEBetan, Espainiako Estatura faxismoaren aurka borrokara joateko
1937-01-08
AEBetako Kongresuak Espainiako gudara materiala saltzea debekatu zuen
1937-02-07
Malaga-Almeria errepideko sarraskiaren bigarren eguna, 'Desbandá' izenez ere ezaguna
1937-02-11
AEBetako Flint hiriko General Motors autoen fabrikan beso erorien greba amaitu zen, langileen garaipenarekin
1937-02-17
Guda-trofeo gisa eramandako misil bat lehertu zen Bilboko Gazteria Komunista eta Sozialisten Batasunaren egoitzan
1937-02-19
Bi gazte eritrear Italiak Etiopian inposatutako Graziani erregeordea hiltzen saiatu ziren
1937-02-23
Kandido Saseta Eusko Gudarosteko komandante burua hil zuten frankistek Asturiasen, dozenaka gudarirekin batera
1937-03-05
Matxitxakoko gudua izan zen ontzi frankista baten eta gudarien artean
1937-03-21
Puerto Ricon hemeretzi independentista hil zituen AEBetako Poliziak manifestazio bati tiro eginda
1937-03-31
Azazetako sarraskia eragin zuten frankistek, Araban egin zuten handiena
1937-03-31
Durango eta Elorrio bonbardatu zituzten, frankisten aginduz
1937-04-04
Otxandio tropa frankisten eskuetan erori zen
1937-04-06
Abadiñoko Saibigain mendian borroka latzak hasi ziren Eusko Gudarostearen eta armada frankistaren artean
1937-04-06
Francoren gobernuak Bilboren itsas blokeoa iragarri zuen
1937-04-07
Donostian euskara eta katalan asko entzuten zela salatu zuen Falangeren Unidad egunkariak
1937-04-09
Tropa frankistek Bilbo bonbardatu zuten
1937-04-23
Eibar bonbardatu zuen abiazio frankistak
1937-04-26
Hegazkin faxistek Gernika bonbardatu zuten Francoren aginduz eta 2.000 pertsona inguru hil zituzten
1937-04-29
Estepan Urkiaga Lauaxeta atxilotu zuten frankistek
1937-05-04
Euskararen aurkako ortografia arauak inposatu zituzten Hego Euskal Herrian
1937-05-04
Kurduen aurka Dersimgo sarraskia abiatu zuen armada turkiarrak
1937-05-12
Bilboko portua bonbardatu zuen abiazio italiarrak
1937-05-21
'Habana' ontzia atera zen Santurtzitik gerratik ihesi zihoazen 3.840 euskal haurrekin Erresuma Batura
1937-05-22
Sabino Aranaren gorpuzkiak Portugaletetik Baionara eraman zituzten
1937-05-29
Euskaraz hitz egitea debekatua zegoela jakinarazi zuten Donostiako agintari frankistek
1937-05-30
Hamar langile hil zituen Poliziak Chicagon, AEBetan
1937-05-31
Ertzaintzak eta Eusko Itsas Gudarosteak Espainiako bi ontzi konfiskatu zituzten
1937-06-13
Euskal agintariak Bilboko ebakuazioa prestatzen hasi ziren
1937-06-14
Mungia hartu zuten tropa frankistek, hilabete eta erdiz erasoan aritu ostean
1937-06-18
Euzkadi egunkariaren azken alea argitaratu zen
1937-06-19
Bilbo frankisten eskuetan erori eta errepresio gordina hasi zen
1937-06-23
Bizkaia eta Gipuzkoa “probintzia traidore” izendatu zituen Francok
1937-06-24
Euzkadiko futbol selekzioak Moskuko Lokomotiv taldearen aurka jokatu zuen
1937-06-25
‘Lauaxeta’ fusilatu zuten frankistek
1937-06-26
Alberto Espinosa Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburua fusilatu zuten frankistek Gasteizen
1937-07-08
Erresuma Batuak gerra-legea ezarri zuen Palestinan, beren aurkako altxamendua zapaltzeko
1937-07-10
Lehen euskal haur erbesteratuak Galesera iritsi ziren
1937-07-12
'Guernica' margolana jendaurrean erakutsi zuten lehenengoz, Parisen
1937-07-30
Donostiako Gobernu Zibilak isuna jarri zion Joaquim Rivera enpresariari “katalan dialektoz” hitz egiteagatik
1937-08-05
Juana Mir kazetari iruindarra fusilatu zuten frankistek, prentsan idazten zuen emakume bakanetakoa
1937-08-13
Tutera bonbardatu zuten hiru hegazkin errepublikarrek
1937-10-02
"Perrexilaren sarraskia" deiturikoa hasi zuen Trujillo diktadoreak Dominikar Errepublikan
1937-10-15
Frankistek hamalau euskal preso fusilatu zituzten El Duesoko espetxean, Santoñan
1937-10-28
42 eusko gudari fusilatu zituzten tropa frankistek Santoñan
1937-11-19
Sevillara esklabo lanak egitera bidalitako 57 euskal preso errepublikar hil ziren tren istripuan
1937-12-13
Nanking hiriko sarraskia abiatu zuen Japoniako armadak Txinan
1937-12-13
Garrote bidez exekutatu zuten frankistek Pedro Garmendia trapagarandarra
1937-12-15
Teruelgo Gudua hasi zen, 36ko Gerrako handienetakoa

Hilabete honetako urteurrenak:
|
Berrienetik Zaharrenetik

Duela
5
urte
2020-05-25
George Floyd afroamerikarra itota hil zuen AEBetako poliziak, eta eztanda soziala eragin
Duela
5
urte
2020-05-11
Patxi Ruiz euskal presoak gose eta egarri greba hasi zuen
Duela
5
urte
2020-05-09
Donostiako erraustegi ondoko Arkaitzerrekako ehunka arrain hilda agertu ziren
Duela
10
urte
2015-05-17
Herri harresia egin zuten ehunka lagunek Gasteizen, atxilotu nahi zituzten hiru gazterekin elkartasunez
Duela
15
urte
2010-05-31
Israelgo armadak eraso egin zion Gazara laguntza humanitarioa zeraman 'Askatasunaren ontzidia'-ri
Duela
25
urte
2000-05-31
'Gran Hermano' telebista saioan sartu zen euskal presoen aldeko ekintzaile bat
Duela
25
urte
2000-05-27
Istiluak Bartzelonan, Espainiako armadaren desfilearen aurkako protestetan
Duela
25
urte
2000-05-26
Presoen bizi baldintzak salatzeko dozena bat ekimen egin zituzten Demoetako 62 kidek
Duela
30
urte
1995-05-25
Negu Gorriak taldea zigortu zuten Galindori 15 milioi pezeta ordaintzera
Duela
35
urte
1990-05-17
Homosexualitatea gaixotasunen zerrendatik ezabatu zuen Osasunaren Mundu Erakundeak
Duela
40
urte
1985-05-31
Kortatu eta Barricada taldeek kontzertua eman zuten Donostiako Martuteneko espetxean
Duela
40
urte
1985-05-30
Donostiako Aitor Ikastola metrailatu zuen eskuin muturrak
Duela
40
urte
1985-05-16
Lehen aldiz Gipuzkoan guardia zibil baten aurkako epaiketa, pertsona bat hiltzea egotzita
Duela
40
urte
1985-05-13
Ekintzaile beltzei helikoptero batetik bonba jaurti eta hamaika lagun hil zituen AEBetan Poliziak
Duela
45
urte
1980-05-27
Mikel Arrizurieta artzain uztegiarra hil zen Lizarragan, Espainiako armadaren obus bat lehertuta
Duela
45
urte
1980-05-24
Bretainiako Plogoff-en 150.000 lagunek ospatu zuten zentral nuklearraren aurkako borroka irabazi zutela
Duela
45
urte
1980-05-21
Pac-Man bideojokoa kaleratu zuten Japonian
Duela
45
urte
1980-05-18
Hego Koreako diktaduraren aurkako Gwangjuko matxinada hasi zuten ikasle eta langileek
Duela
45
urte
1980-05-14
Martin Zabaleta hernaniarra Everesteko gailurrera iritsi zen, Pasang Temba sherparekin
Duela
45
urte
1980-05-08
Mari Jose Bravo gaztea bortxatu eta hil zuen Donostian Batallón Vasco Españolek
Duela
45
urte
1980-05-03
Hilerri nuklearra egin nahi zuten lursaila okupatu zuen Alemaniako mugimendu antinuklearrak
Duela
50
urte
1975-05-27
Bi turista alemaniarren autoa tirokatu zuen Donostian Espainiako Poliziak
Duela
50
urte
1975-05-24
Guardia Zibilak Koldo Arriola gaztea hil zuen Ondarroako kuartelean
Duela
50
urte
1975-05-14
Lau hildako Gernikan Guardia Zibilak ETAko bi kide gordeta zeuden etxearen aurka eginiko segadan
Duela
55
urte
1970-05-14
Berlinen Andreas Baader presoa espetxetik askatu eta RAF hiri-gerrilla taldea sortu zuten
Duela
55
urte
1970-05-04
Lau ikasle hil zituen AEBtako Guardia Nazionalak, Vietnamgo gudaren aurkako protestari tiroka
Duela
60
urte
1965-05-01
Langileen manifestazioak gogor zapaldu zituen Poliziak Bilbon, Donostian eta Portugaleten
Duela
60
urte
1965-05-01
Langileen manifestazioak zapaldu zituen Espainiako Poliziak Bilbon, Donostian eta Portugaleten
Duela
65
urte
1960-05-20
Manifestazio erraldoia Japonian, AEBen tropak uhartean kokatzearen aurka
Duela
75
urte
1950-05-15
Greba orokorra hasi zuten Nairobin, garai hartan britainiarren kolonia zen Kenyan
Duela
80
urte
1945-05-23
Zianuroa irentsita bere buruaz beste egin zuen Himmler agintari naziak, atxilotuta zegoela
Duela
80
urte
1945-05-16
Frantziarrek Aljerian Setif eta Guelman-go sarraskiak abiatu zituzten
Duela
80
urte
1945-05-08
Ihesean zihoan nazien hegazkin bat Kontxako hondartzan lurreratu zen, Donostian
Duela
80
urte
1945-05-08
Nazien porrotarekin, Bigarren Mundu Gerra amaitu zen Europan
Duela
80
urte
1945-05-08
Naziek ezkutuan zuten artelan bildumarik handiena topatu zuten Austrian, gatz-meategi batean
Duela
80
urte
1945-05-05
Mauthauseneko nazien kontzentrazio esparrua askatu zuten tropa aliatuek
Duela
80
urte
1945-05-03
Britainiarrek nazien milaka biktima zeramatzaten ontziak bonbardatu eta urperatu zituzten Baltikoan
Duela
85
urte
1940-05-24
Tropa alemaniarrek erasoaldia eten zuten Dunkerque inguruetan, Frantzia iparraldean
Duela
85
urte
1940-05-22
Agirre lehendakaria naziengandik ihesi hasi zen
Duela
85
urte
1940-05-14
Emma Goldman hil zen, anarkista eta emakumeen emantzipazioaren aldeko ekintzailea
Duela
90
urte
1935-05-21
Jamaikako Falmouth hiriko portuko langileek greba hasi zuten eta protestak herrialde osora zabaldu ziren
Duela
100
urte
1925-05-19
Malcolm X jaio zen Nebraskan, AEBetan
Duela
115
urte
1910-05-19
Monika Lekunberri Uriona jaio zen Galdakaon
Duela
120
urte
1905-05-26
Barakaldoko maizterren protestetan parte hartu zuten herritar ugari atxilotu zituzten
Duela
120
urte
1905-05-22
Greba orokorra egin zuten Barakaldon familia bat etxetik bota zutela salatzeko
Duela
120
urte
1905-05-16
Etxegabetze bat galarazi zuten ehunka herritarrek Barakaldon epaitegiko ordezkariei harrika
Duela
130
urte
1895-05-19
José Martí olerkari eta iraultzaile kubatarra hil zen
Duela
135
urte
1890-05-13
Bizkaiko meatzariek greba historikoa hasi zuten
Duela
255
urte
1770-05-10
"Gaztelania ez beste hizkuntza guztiak desagerrarazteko" agindu zuen Espainiako Carlos III.a Borboikoak
Duela
415
urte
1610-05-06
Hondarribian lau emakume deserriratu zituzten sorginkeria egotzita
Kalean da Larrun #312 zenbakia
El Salvador-eko egoerari buruzko aldizkari monografikoa
Maria Ortegaren eskutik, El Salvador herrialdean bizi duten egoera konplexuan sakontzeko aukera izango dugu.
Etxean jaso nahi dut