ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
asteartea 2024ko apirilaren 30an
Historia > Efemerideen kanala

Euskaraz hitz egitea debekatua zegoela jakinarazi zuten Donostiako agintari frankistek

Duela
87
urte

1937ko maiatzaren 29an,

Euskaraz hitz egitea debekatua zegoela eta salaketak jarriko zituztela jakinarazi zuen Donostiako agintari frankistek zirkular bidez. Guardia Zibikoa izeneko erakundea sortu zuten kalez jantzita joaten ziren goardiekin, inork ez zuela gaztelania ez zen "hizkuntza zein dialektorik" hitz egiten bermatzeko. Erregimen frankistak euskara gogor jazarri zuen, batez ere hastapenetan, hizkuntza bizitza publikotik ia desagerrarazita. Salatua izateko beldurra gailendu zen eta hizkuntzak nabarmen egin zuen behera..

Iturria:

Xabier Irujo eta Iñigo Urrutia, Historia Jurídica de la Lengua Vasca (1789-2023). (Ivap).

Egun hau historian
1938Lizarran Casimira Andiarenak “Behera armak!” oihukatu zuen militarren festa baten erdian
1941Disney estudioetan greba hasi zuten, sindikatzeagatik hamasei animatzaile kaleratu zituztelako
1997Donibane-Lohitzunen eraikitzen ari ziren McDonalds-en aurka lehergailua jarri zuen IK-k
2016Donostian eraiki asmo zuten erraustegiaren aurkako kanpaldia abiatu zuten Gipuzkoa Zutik lelopean

Urte hau historian: < >
Berrienetik Zaharrenetik

1937-01-01
Euskarazko historiako lehen egunkaria argitaratzen hasi ziren: Eguna
1937-01-02
Zaraitzuko ibarrean gutun bidezko korrespondentzia zibilari zentsura ezartzeko eskaera egin zuten
1937-01-04
Bilbo bonbardatu zuten hegazkin alemaniarrek eta bost pertsona hil
1937-01-05
Jostunen sindikatuko bost emakume hil zituzten falangistek Mallorcan
1937-01-06
Abraham Lincoln Batailoi Internazionalista osatu zuten AEBetan, Espainiako Estatura faxismoaren aurka borrokara joateko
1937-01-08
AEBetako Kongresuak Espainiako gudara materiala saltzea debekatu zuen
1937-02-07
Malaga-Almeria errepideko sarraskiaren bigarren eguna, 'Desbandá' izenez ere ezaguna
1937-02-11
AEBetako Flint hiriko General Motors autoen fabrikan beso erorien greba amaitu zen, langileen garaipenarekin
1937-02-17
Guda-trofeo gisa eramandako misil bat lehertu zen Bilboko Gazteria Komunista eta Sozialisten Batasunaren egoitzan
1937-02-19
Bi gazte eritrear Italiak Etiopian inposatutako Rodolfo Graziani erregeordea hiltzen saiatu ziren
1937-02-23
Kandido Saseta Eusko Gudarosteko komandante burua hil zuten frankistek Asturiasen, dozenaka gudarirekin batera
1937-03-05
Matxitxako itsas-gudua izan zen armada frankistaren eta gudarien artean
1937-03-21
Puerto Ricon hemeretzi independentista hil zituen AEBetako Poliziak manifestazio bati tiro eginda
1937-03-31
Azazetako sarraskia eragin zuten frankistek, Araban egin zuten handiena
1937-03-31
Elorrio eta Durango bonbardatu zituzten, frankisten aginduz
1937-04-04
Otxandio tropa frankisten eskuetan erori zen
1937-04-06
Abadiñoko Saibigain mendian borroka latzak hasi ziren Eusko Gudarostearen eta armada frankistaren artean
1937-04-06
Francoren gobernuak Bilboren itsas blokeoa iragarri zuen
1937-04-07
Donostian euskara eta katalan asko entzuten zela salatu zuen Falangeren Unidad egunkariak
1937-04-09
Tropa frankistek Bilbo bonbardatu zuten
1937-04-23
Eibar bonbardatu zuen abiazio frankistak
1937-04-26
Hegazkin faxistek Gernika bonbardatu zuten Francoren aginduz eta 2.000 pertsona inguru hil zituzten
1937-05-04
Euskararen aurkako ortografia arauak inposatu zituzten Hego Euskal Herrian
1937-05-04
Kurduen aurka Dersimgo sarraskia abiatu zuen armada turkiarrak
1937-05-21
Habana ontzia atera zen Santurtzitik Erresuma Batura 3.868 haur errefuxiaturekin
1937-05-21
'Habana' ontzia atera zen Santurtzitik gerratik ihesi zihoazen 3.840 euskal haurrekin Erresuma Batura
1937-05-29
Euskaraz hitz egitea debekatua zegoela jakinarazi zuten Donostiako agintari frankistek
1937-05-31
Ertzaintzak eta Eusko Itsas Gudarosteak Espainiako bi ontzi konfiskatu zituzten
1937-06-13
Euskal agintariak Bilboko ebakuazioa prestatzen hasi ziren
1937-06-14
Mungia hartu zuten tropa frankistek, hilabete eta erdiz erasoan aritu ostean
1937-06-19
Bilbo frankisten eskuetan erori zen eta errepresio gordina hasi zen
1937-06-25
‘Lauaxeta’ fusilatu zuten frankistek
1937-07-08
Erresuma Batuak gerra-legea ezarri eta 13.000 soldadu bidali zituen Palestinara
1937-07-10
Lehen euskal haur erbesteratuak Galesera iritsi ziren
1937-07-12
'Guernica' margolana jendaurrean erakutsi zuten lehenengoz, Parisen
1937-07-30
Donostiako Gobernu Zibilak isuna jarri zion Joaquim Rivera enpresariari “katalan dialektoz” hitz egiteagatik
1937-08-05
Juana Mir kazetari iruindarra fusilatu zuten frankistek, prentsan idazten zuen emakume bakanetakoa
1937-08-13
Tutera bonbardatu zuten hiru hegazkin errepublikarrek
1937-10-15
Frankistek hamalau euskal preso fusilatu zituzten El Duesoko espetxean, Santoñan
1937-10-28
42 eusko gudari fusilatu zituzten tropa frankistek Santoñan
1937-11-19
Sevillan esklabo lanak egitera bidalitako 57 euskal preso errepublikar hil ziren tren istripuan
1937-12-13
Nanking hiriko sarraskia abiatu zuen Japoniako armadak Txinan
1937-12-13
Garrote bidez exekutatu zuten frankistek Pedro Garmendia trapagarandarra
1937-12-15
Teruelgo Gudua hasi zen, 36ko Gerrako handienetakoa

Hilabete honetako urteurrenak:
|
Berrienetik Zaharrenetik

Duela
10
urte
2014-05-24
Stormé DeLarverie hil zen New Yorken
Duela
10
urte
2014-05-02
Ukrainako neonaziek 48 lagun hil zituzten Odesako Sindikatuen Etxean
Duela
15
urte
2009-05-07
Patxi Lopezek EAEko lehendakari kargua eskuratu zuen, ezker abertzalea legez kanporatu zutela baliatuta
Duela
20
urte
2004-05-09
Kadyrov hil zuten txetxeniarrek atentatu batean, Txetxenian Errusiako presidente Putinen konfiantzazko gizona eta presidentea
Duela
30
urte
1994-05-11
Intsumisioaren aldeko ekintza burutu zuen KEM taldeak Bilboko Gobernu Militarrean
Duela
30
urte
1994-05-07
Iruñeko Euskal Jai gaztetxea okupatu zuen gazte talde batek
Duela
30
urte
1994-05-07
Espainiako Vueltako etapa eten zuten Nafarroako ehun bat intsumisok
Duela
35
urte
1989-05-12
Guardia Zibila EHko heroinarekin lotuta zegoela zioen 'Navajas txostena' bidali zioten Espainiako fiskal orokorrari
Duela
40
urte
1984-05-19
Nafarroako 13 kide kanporatu zituen alderditik EAJren batzar exekutiboak
Duela
45
urte
1979-05-11
Bizkaiko portuko langileek uko egin zioten Lemoizko zentralerako ziren materialak deskargatzeari
Duela
45
urte
1979-05-04
Txomin Iturbe ETAko buruzagiari metrailetaz tiro egin zioten Biarritzen, autoan zihoala
Duela
50
urte
1974-05-20
Hondarribiko segadan metrailatu zituzten Roke Mendez eta Joxe Luis Mondragon ETAko kideak
Duela
50
urte
1974-05-12
Tximist espedizioa Everest mendiaren gailurra egitetik 320 metrora geratu zen
Duela
55
urte
1969-05-30
Bere bortxatzailearekin ezkotzeari uko egin zion Violaren kasuak Italia astindu zuen
Duela
55
urte
1969-05-25
Ekintzaile talde batek lortu zuen urte erdiz geratzea Vietnamgo gudarako jendea erreklutatzeko prozesua
Duela
55
urte
1969-05-06
Deustuko Unibertsitateko ikasleek boikota egin zioten AEBen armadako musika-bandari
Duela
80
urte
1944-05-26
Marseillako langileek greba orokorra hasi zuten, II. mundu guda betean
Duela
100
urte
1924-05-06
Nestor Basterretxea jaio zen Bermeon
Duela
115
urte
1909-05-01
Donostian bandera gorria jarri zen lehen aldiz
Duela
190
urte
1834-05-05
Hego Euskal Herriko lehen euskarazko kazetaritza artikulua argitaratu zuen El Correo del Norte egunkariak
Duela
390
urte
1634-05-23
Gatzaren matxinadaren buruak atxilotu zituzten Bilbon