ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
asteazkena 2024ko maiatzaren 15an
Historia > Efemerideen kanala

Euskal Herrian Euskaraz mugimendua sortu zen

Duela
45
urte

1979ko azaroaren 04an,

Euskal Herrian Euskaraz mugimendua sortu zen. Durangon egin zuten aurkezpena eta helburu bezala jarri zuten Euskal Herri euskalduna lortu arte borroka egitea. Honela dio sorrera dokumentuak, besteak beste: “Euskararen aldeko talde eragileak sortu behar direla pentsatzen dugu, euskara espezifikoki diglosiatik eta heriotzatik salbatzeko; hemengo “alderdi abertzaleak” zoritxarrez, betekizun hori gehien batean ahaztuta dutelako”. Euskaldunei dei egin zieten euskaraz egitera eta euskaldun gisa ditugun eskubideak defendatzera.

Egun hau historian
1512Iruñeko murruen kanpoaldean borroka hasi zen Nafarroako armadaren eta okupatzaile gaztelarraren artean
1915Jean Hiriart-Urruti hil zen Hazparnen, lehen euskal kazetarietako bat
1984Nikaraguaren historiako lehen hauteskunde libreak egin zituzten, Iraultza Sandinistak garaipena lortu eta gero
2005Nadia Anjuman 25 urteko idazle afganistandarra hil zuen bere senarrak

Urte hau historian: < >
Berrienetik Zaharrenetik

1979-01-14
Lemoizko zentralaren kontrako kontzentrazioaren aurka oldartu zen Guardia Zibila Mungian
1979-02-03
Lemoiztik Ascó II zentral nuklearrera zihoan konboi bat geratzea lortu zuten ekologistek Tarragonan
1979-02-03
100.000 emakume kalera atera ziren beren eskubideak murriztearen aurka Teheranen
1979-02-12
Munduko Klimaren Konferentzia bildu zen lehen aldiz, Genevan
1979-03-03
Soriako kartzelan zeuden 23 euskal presok zainak moztu zituzten
1979-03-28
Three Miles Island-eko istripu nuklearra gertatu zen AEBetan
1979-04-23
Zeelanda Berriko Blair Peach irakaslea hil zuen poliziak Ingalaterran, faxismoaren aurkako manifestazio batean
1979-05-04
Txomin Iturbe ETAko buruzagiari metrailetaz tiro egin zioten Biarritzen, autoan zihoala
1979-05-11
Bizkaiko portuko langileek uko egin zioten Lemoizko zentralerako ziren materialak deskargatzeari
1979-06-03
Tuteran guardia zibil batek Gladys del Estal ekintzaile ekologista hil zuen
1979-06-10
'Francis' hil zuen Errenterian kalez jantzitako polizia batek
1979-06-22
Ondarroako udalbatzak Lemoizko zentral nuklearra geldiarazteko egiten ari ziren desobedientzia kanpainei erabateko babesa adierazi zien
1979-06-26
'Egin' egunkariko zuzendari Mirentxu Purroy eta zuzendari komertzial Mikel Lakasta atxilotu zituzten
1979-07-19
Nikaraguako Managua hiriburuan sartu zen FSLN gerrilla eta Somozaren diktadurari amaiera eman zioten
1979-07-20
Leonard Peltier preso indigenak espetxetik ihes egin zuen beste bi kiderekin batera, AEBetan
1979-07-27
Marielle Franco jaio zen, ekintzaile feminista eta sozialista afro-brasildarra
1979-08-30
Pantera Beltzen jarraitzailea zen Jean Seberg aktore estatubatuarrak bere buruaz beste egin zuen
1979-09-01
Iñaki Kijera donostiarra hil zuen tiroz Espainiako poliziak, errefuxiatuen aldeko manifestazioan
1979-11-02
Pantera Beltzetako kide Assata Shakurrek espetxetik ihes egin zuen AEBetan
1979-11-04
Euskal Herrian Euskaraz mugimendua sortu zen
1979-11-11
Mikel Arregi Marin hil zuen Guardia Zibilak Etxarri Aranazen
1979-12-13
Amnistia dekretuarekin atera zen euskal presoa irten zen espetxetik: Fran Aldasoro
1979-12-15
Jesus Mari Leizaola Euskal Herrira itzuli zen, Erbesteko Jaurlaritzako lehendakaria

Hilabete honetako urteurrenak:
|
Berrienetik Zaharrenetik

Duela
5
urte
2019-11-21
‘Aita Mari’ Getariko arrantza-ontzi ohiak lehen erreskatea egin zuen Mediterraneo itsasoan
Duela
5
urte
2019-11-10
Evo Morales Boliviako lehen lehendakari aymarak kargua utzi zuen, bere aurkako estatu kolpea antolatzen ari zirela salatuz
Duela
5
urte
2019-11-01
Durangon 3.000 emakume* baino gehiago batu ziren Euskal Herriko V. Jardunaldi Feministak egiteko
Duela
10
urte
2014-11-09
Independentziari buruzko herri galdeketan 2,3 milioi katalanek bozkatu zuten
Duela
15
urte
2009-11-24
Espainiako Poliziak 34 euskal gazte atxilotu zituen, Segiren aurkako sarekadarik handienean
Duela
20
urte
2004-11-28
Txileko diktaduran torturatutakoen inguruko txostena argitaratu zuen gobernuak
Duela
20
urte
2004-11-11
Jasser Arafat Palestinako Aginte Nazionaleko burua hil zen Parisen, kausa ezezagunengatik
Duela
25
urte
1999-11-30
Seattleko bataila hasi zen
Duela
25
urte
1999-11-25
Itoizekin Solidarioek Hagako Nazioarteko Justizia Epaitegia okupatu zuten
Duela
25
urte
1999-11-18
Iñigo Egiluz bilbotarra eta Jorge Luis Mazo kolonbiarra hil zituzten Kolonbiako paramilitarrek
Duela
25
urte
1999-11-16
Espainiako errugbi selekzioarekin jokatzeari uko egin zion Aratz Gallastegik
Duela
30
urte
1994-11-02
Bilboko Arte Ederren museoa okupatzen saiatu ziren Arte Ederretako ikasleak, irakasle euskaldun eske
Duela
35
urte
1989-11-20
Josu Muguruza hil zuten Madrilen, HBko diputatua Espainiako Kongresuan
Duela
35
urte
1989-11-02
Indigenekin lan egiten zuen Dianna Ortiz moja bahitu eta torturatu zuten Guatemalako militarrek
Duela
40
urte
1984-11-23
Bilboko Euskalduna ontziolan sartu zen Espainiako Polizia eta Pablo Gonzalez langilearen heriotza eragin zuen
Duela
40
urte
1984-11-22
Santi Brouarden hilketa salatzeko bi eguneko greba orokorra hasi zen Hego Euskal Herrian
Duela
40
urte
1984-11-20
Santi Brouard hil zuen Bilbon GALek
Duela
40
urte
1984-11-19
Munduko desastre industrialik okerrenetako bat gertatu zen, Mexikoko San Juanico herriko PEMEX petrolio biltegietan leherketak izan zirenean
Duela
40
urte
1984-11-16
Hegoafrikako Johannesburgo hirian, errenta greban zeuden 2.000 maizter atxilotu zituen poliziak
Duela
40
urte
1984-11-12
Misil nuklearren zulo bat hondatu zuten lau bakezalek Missourin, AEB
Duela
40
urte
1984-11-04
Nikaraguaren historiako lehen hauteskunde libreak egin zituzten, Iraultza Sandinistak garaipena lortu eta gero
Duela
45
urte
1979-11-11
Mikel Arregi Marin hil zuen Guardia Zibilak Etxarri Aranazen
Duela
45
urte
1979-11-04
Euskal Herrian Euskaraz mugimendua sortu zen
Duela
45
urte
1979-11-02
Pantera Beltzetako kide Assata Shakurrek espetxetik ihes egin zuen AEBetan
Duela
50
urte
1974-11-24
Etiopian 'Lucy'-ren hezurdura aurkitu zuten, 3 milioi urtetik gorako giza arbasoen arrastoa
Duela
50
urte
1974-11-13
Oil, Chemical & Atomic Workers Unioneko Karen Silkwood sindikalista hil zen istripu susmagarrian
Duela
55
urte
1969-11-19
Etxebizitza eskubidearen aldeko greba orokorra egin zuten Italian
Duela
55
urte
1969-11-12
Seymour Hersh kazetariak AEBetako armadak Vietnamgo gerran 100 zibil armagabeturen aurkako sarraskiaz informatu zuen
Duela
65
urte
1959-11-10
Bilboko Iralabarriko ikastola klandestinoa itxiarazi zuten
Duela
70
urte
1954-11-01
Aljeriako Independentzia Gerra hasi zen
Duela
75
urte
1949-11-18
Nigerian 21 meatzari grebalariri eta inguruan zeuden pertsonei tiro egin zieten Britainia Handiko gobernuaren jabetza zen Enugu ikatz meategian
Duela
75
urte
1949-11-02
Hilerriko euskarazko inskripzioak kendu eta gaztelaniazkoak jartzeko agindu zuen Gernikako alkate frankistak
Duela
85
urte
1939-11-17
Naziek zortzi ikasle eta irakasle bat hil zituzten Pragan, Txekoslovakian
Duela
85
urte
1939-11-08
Hitler hiltzen saiatu ziren Munichen, lehergailu batekin
Duela
100
urte
1924-11-07
Anarkista talde bat Beran sartu zen goizaldean, Espainiako Estatuan iraultza abiatu asmoz
Duela
160
urte
1864-11-29
Txeiene eta Arapaho herrien aurkako sarraskia egin zuen AEBetako armadak Sand Creeken
Duela
180
urte
1844-11-14
Flora Tristán pentsalari feminista eta sozialista hil zen Bordelen
Duela
240
urte
1784-11-27
Euskaraz hitz egitea debekatu zuten Aiako eskolan eta eraztunaren zigorra gomendatu zuten
Duela
415
urte
1609-11-30
Ilargia teleskopio bidez behatu zuen Galileo Galileik lehen aldiz
Duela
485
urte
1539-11-30
Herritar azteka bat bizirik erretzeko agindu zuen Juan Zumarraga Mexikoko inkisidore euskaldunak