Euskal Herrian nekez aurkituko duzu medikurik osasun sistema publikoan COVID-19a prebenitzeko –are gutxiago jada sintomak baldin badituzu– gomendatuko dizunik belar edo bestelako erremedio naturalik, ez aipa homeopatia edo beste heresiak. Ez amestu Gizarte Segurantzak ordaintzea. Baina ez da berdin mundu guztian. Osasunaren Mundu Erakundea bera ere azkenean hasi da zenbait belarren propietateak ikertzen, Afrikarako, hori bai.

Sahara eta Marokoren arteko gerla berriz abiatu da. Pasa den astean, Saharako Fronte Polisarioak gerla deia egin zuen Marokoren kontra, duela 29 urte sinatu su-eten hitzarmena urratu duelako Marokoko gobernuak.

“Hil behar zuten egunean, Santiago Nasar goizeko 05:30etan jaiki zen gotzaina heldu zen ontziari itxoitera. Esperoan zegoen bitartean, ezkerreko poltsikoan zeraman transistorea atera eta notiziak entzuten jarri zen: 1998an Mendebaldeko Saharan ospatu behar zen erreferenduma ez zen egingo. Santiago Nasarrek bazekien ordurako ez zela egingo, hori basamortuan arbolekin amestea bezala zela”.

Ekintzaile sahararrek salatu dutenez, azken orduotan dozenaka saharar atxilotu dituzte Mendebaldeko Saharan Marokoko segurtasun indarren operazioetan, Guerguerateko protesta zibilen aurka Marokok egindako esku-hartze militarraren ondorioz tentsioa areagotu den honetan. Fronte Polisarioak jakinarazi du Marokoren zazpi base eraso dituztela.

Heriotza eta desagerketa horiek aurrean, dolu eguna ari dira antolatzen Senegalen azaroaren 13rako.

Itsas-garraiorako ontziek aurtengo udan eragindako istripuak izan ditugu hizpide aste honetan: Wakashio ontzia Maurizio irlan eta Rhosus Beiruten. Gainera, ez dira istripu bakarrak eta ez dira azkenak izango itsas-garraioak "araugabeturik" jarraitzen duen artean. Europan agian arriskutik kanpo gaude, europar legedia zorroztuz joan delako. Baina legedi hau saihestuz, Hego hemisferioan dabiltza“zakorrontzi” izendaturiko ontziak.

Oihanak atzeraka ari dira mundu osoan. Oso-osoan? Ez, badira txoko batzuk non zuhaitzak ugaritzen ari diren haiekiko harremana aldatu duten baserritarren lanari esker. Hauek ikasi behar izan dute arbolak ez direla laboreen etsaiak, zuhaitz eta zuhaixken esku dagoela lurzoruaren eta biodibertsitatearen oparotasuna hein handi batean eta –barneratzen are zailagoa– gizakia basotik ere elika daitekeela. Ikasi baino, mende luzez ahantzarazitakoa berrikasi.

Ikerketa batek agerian utzi duenez, munduko erakunde humanitario nagusietako boluntario batzuek Kongon zenbait emakumeren aurkako sexu-abusuak egin dituzte. 2018 eta 2020 bitartean izan zen. Ebolaren pandemia gogoorrari aurre egiten laguntzera bidalitako GKEtako gizonezko langileak dira salatutakoak.

Sahara basarmortuaren hegoaldean, Ténéréko eskualdean, akazia batek iraun zuen urte luzez, 400 kilometroko inguruan beste zuhaitzik ez zuela. Zein zen sekretua? Akuifero bat eta inguruko nomadentzat tabua izatea, horra erantzuna. Harik eta kamioi batek bete-betean jo zuen arte.

Nilometroak Nilo ibaiaren ibilgu naturaletik hurbil eraikitzen zituzten era askotako eskalak ziren: eraikin konplexuak ziren batzuk, beste batzuk putzu soilak edo harrian zulatutako eskailerak. Antzinako Egipton, basamortua zeharkatzen duen Nilo ibaia funtsezkoa zen nekazaritzan eta, beraz, ekonomian.