6,0 graduko lurrikara bat eta hainbat erreplika izan dira igandetik astelehenerako gauean. Kalte oso larriak eragin ditu herrialdearen ekialdean. Ehunka etxe suntsitu ditu dardarak.
Afganistan ekialdea suntsitu du lurrikara bortitz batek igandetik astelehenerako gauean. Sei graduko seismoa erregistratu zuten geologia zerbitzuek, eta hainbat erreplika izan ziren. Lurrikarak astindu egin zituen herrialdearen ekialdeko Kunar, Nangarhar, Nuristan eta Laghman probintziak, batez ere Kunar. Kabul hiriburuan ere sentitu zen dardara.
Talibanen gobernuak emandako behin-behineko datuen arabera, gutxienez 1.400 pertsona hil eta 3.100 zauritu dira, baina litekeena da datozen orduetan kopuru horiek "nabarmen" handitzea. Nazio Batuen Erakundeak astelehenean esandakoaren arabera, lurrikarak "12.000 pertsona baino gehiago kaltetu ditu zuzenki". Ehunka etxe eta azpiegitura birrindu dira, eta, gobernuko bozeramaleak aitortu duenez, hondakinen artean jende andana egon daiteke. Hainbat herri eta eskualde inkomunikaturik gelditu dira, eta erreskate-lanak konplikatu ditu.
2025ean, gutxienez lau lurrikara
2023ko urrian jasan zuten oraingoa baino lurrikara bortitzagoa: 2.500 pertsonatik gora hil eta 9.000 herritar baino gehiago zauritu ziren Ritcher eskalan 6,3 graduko lurrikararen ondorioz. 1998ko otsailean, okerrago: bi seismoren eraginez, 4.000 pertsona hil zen. Eta urte berean, maiatzean, beste lurrikara baten ondorioz 5.000 hildako izan ziren.
Aurten, guztira lau lurrikara daramatza herrialdeak. Horietatik hiru, abuztuan. Larriena, ordea, iragan abuztuaren 31ko gauekoa izan da.
Hondameni gehientsuenek Afganistan ekialdea kolpatu ohi dute, Pakistanekin muga egitetik hurbil. Izan ere, bi herrialdeak Hindu Kush mendilerroak bereizten ditu, eta horretan topo egiten dute Eurasiako plaka tektonikoak eta Indiakoak. Dardarak Afganistanen aldera gertatu ohi dira, mendilerroaren haranean. Horrez gain, pobrezia handiko eskualdeak dira inguru horretakoak, eta eraikin gehientsuenak lurrikarei eusteko ahulegiak dira.
Herrialdearen egitura kaskarra da, gatazka politiko betean dira, eta urteak dira milaka eta milaka afganiarrek haien herrialdea uztea erabakitzen dutela. Pakistanen hartu ohi dute aterpe. Ia milioi eta erdi afganiar han dira, Nazio Batuen babespean ustez, baina duela bi urte baino gehiago hasi zen Pakistan horiek legez kanpo deportatzen. Are, ipinia zieten herrialdea haien kabuz uzteko epemuga: abuztuaren 31. Hain justu ere, lurrikara handia izan zen eguna. Egun horretan bertan, seismotik ihes, milaka eta milaka afganiar muga gurutzatzen ahalegindu ziren, Pakistanen babesa bilatzeko asmoz, baina muga blokatu zieten.
Sudanen lurra higitu da: 1.000 hildakotik gora
Euri jasengatik, Sudan mendebaldean, Tarsin eskualdean, beste hondamendi bat gertatu da: lurra higatu eta mendia erori zaie gainera.
Sudanen Askatasunerako Mugimenduak du agintea herrialdean, eta haiek emandako datuen arabera, gutxienez mila pertsona hil dira. Nazio Batuen Erakundeari eskatu dio laguntza.
Trump/Vance eta Zelenskyren arteko sesio gogoangarriak, Europan behintzat, erabat isilarazi badu ere, bada beste mundu-parte batean bederen dezenteko harrabotsa harrotu duen burutazioa. Afganistango Bagrameko aire-basea berreskuratu nahiko luke Trumpek, bere lehen... [+]
Zortzi aste falta dira azaroaren 5erako, Etxe Zuria hartzeko lehia hurbiltzen ari da azken txanpara, eta haren lorratzari iskin egiten dionak ere, edozein kantoitan egiten du topo kresalarekin. Azaroko hitzordu horrek argitzen baitu, adibidez, hiru urte hauetan isilpean egon den... [+]
Azken hamarkadetan Afganistanen izandako “lurrikara suntsitzaileenetarikoak” izan dira. 2.530 pertsonal hil eta 9.240 zauritu dira EITBk argitara eman duenez.
2021eko abuztuaren 15ean, talibanek Kabul mendean hartu zutenean, milaka afganiar ihes egiten saiatu ziren. Soilik hilabete hartan, 35.000 pertsona baino gehiagok zeharkatu zuten Pakistango muga, eta 2022. urtea hasi orduko 145.000 ziren beste aldean. Aldiz, gertakari horien... [+]
Matiullah Wesa aktibista atxilotu dutela salatu du UNAMA elkarteak astelehenean eta Afganistango Gobernuari arrazoia argitzeko eskatu dio. Ekintzaile afganiarrak emakumeen hezkuntza errazteko Pen Pathen kanpainaren sortzailea da. Igandean bideo bat publikatu zuen hezkuntzarako... [+]
Argudiatu dute Gobernuz Kanpoko Erakundeen lantokietan emakumeek ez dituztela janzkera arauak errespetatzen. GKE ugarik salatu dute emakumeen lanik gabe ezin izango dutela osasun eta giza arreta eman. Joan den astean, talibanek debekatu egin zieten... [+]
Gudarako droneen teknologian milioika dolarreko inbertsioak egin ostean, “historiako aire kanpaina zehatzena” iragarri zuen Barack Obama, AEBetako presidenteak. 2014tik gaur arte Pentagonoak bildutako dokumentuak aztertuta, ordea, “aire guda hau inteligentzia... [+]
2001eko urrian, irailaren 11n World Trade Centerren aurkako erasoak gertatu eta hilabetera, Amerikako Estatu Batuetako Aire Armadako pilotu batek historia egin zuen: drone moderno batekin (The Predator) eraso hilgarria egin zuen lehen pertsona izan zen. Ordutik, droneak XXI... [+]
Valladolid probintziako lur zabal bezain idorrean gindoazela heldu ginen harresiz inguratutako Urueñara. Herri txiki bezain bitxia da: 200 biztanle ez baditu ere, zortzi liburu-denda daude, literatur museo bat, baita literatura unibertsaleko ipuin ezagunen txokoa ere... [+]
Naomi Kleinek The Shock Doctrine liburuan azaltzen zuen hondamendietatik eta kontingentzietatik sortutako shock psikologikoen erabilpena ezinbestekoa izan zela jendeak nahi ez dituen politika neoliberalak hedatzeko; izan tsunamiak, urakanak edo gerrak, haiek eragindako... [+]