XIX. mende hasierako gatazka inperialistan frantziar tropek Ipar Euskal Herriko herri ugaritan egindako sarraskiak gogoan izango dituzte apirilaren 22an, Sarako Suharriaga parkean.
Oroitarri baten bidez gogoratu nahi dute 1813 eta 1814 urteen artean Napoleon Bonarparte frantziar enperadoreak agindutako tropek, Ingalaterrako gudarostearen bultzadaz gibelera zihoazela egindako arpilatzeak.
Ekimena Lapurdi 1609 elkartearen eta Sarako Herriko Etxearen elkarlanari esker atera da aurrera eta oroitarriaren inaugurazioa apirilaren 22an izango da, 12:30ean, Sarako Idazleen Biltzarraren 36. edizioko egitarauaren barruan. Ekitaldian Euskal Herriko hainbat herriko auzapezak izango direla jakinarazi dute antolatzaileek, eta besteak beste bertsolariak, dantzariak eta kantariak arituko dira.
1813ko ekainaren 21ean Gasteizko gudaldian Wellingtonen tropek Napoleonen armada desegin zutenez geroztik, Pirinioak gurutzatu eta atzerako bidean soldaduek herri ugaritan arpilatzeak egin zituzten, hala nola Lekornen, Senperen, Donibane Garazin, Arrangoitzen, Uztaritzen, Ezpeletan, Bastidan zein Amikuzeko herrietan. Saran bertan, 167 etxetik 23 etxe eta 4 borda erre zituzten, beste 35 etxetan kabalak lapurtu zituzten eta 105 etxetan altzariak suntsitu. Beste toki batzuetan derrigor atzeman zituzten itzainak eta soldadutarako jendea.
Datu horiek guztiak oroitarriaren ondoan paratutako informazio panelean egongo dira agerian, Europako inperioen arteko gatazkaren erdian euskal herritar xumeek jasandako kalteen erakusgarri. Gudu eta sarraskitze horiek elikadura eskasia, eta “jende ahulenen, haurren eta adinekoen heriotza” ekarri baitzuten. 1813 eta 1814 artean, ohi baina 5.800 hildako gehiago zenbatu zituzten lurraldeotan.
“Ondoan duzun oroitarria Euskal Populuak azal eta hezurretan jasan duenaren lekuko izan dadila”, dio informazio panelak. Modu honetan, Lapurdi 1609 elkarteak “gure herriko historia idazteko” beste urrats bat eman nahi du, joan den urtean Lehen Mundu Gerraren amaiera zela-eta bestelako kontakizun bat azaltzeko antolatutako ekitaldiarekin egin bezala.
2025ean 40 urte beteko dira Mikel Zabalza hil zutenetik, eta 47 urte Germán Rodríguez eta Joseba Barandiaran hil zituztenetik. Horiek guztiak Estatuko Segurtasun Indarren biktimak dira, eta Sanfermines78 Gogoan elkarteak Espainiako Gobernuari eskatu dio "Estatuaren... [+]
IRUTXULOKO HITZAk eta Dinamita Tour egitasmoak 36ko gerra Donostian nolakoa izan zen eta hiria beste ikuspegi batetik ezagutzeko ibilaldia antolatu dute elkarlanean, uztailaren 21erako. Elkargunea Bretxako Sarriegi plazako estatua izango da, 19:30ean, eta Amararaino joango dira... [+]
Astelehenean, 40 urte beteko dira Joseba Sarrionandia eta Iñaki Pikabea presoek Martuteneko kartzelatik ihes egitea lortu zutenetik. Egiako pisu batean izan ziren ezkutaturik bi iheslariak, eta oraindik milaka eztarrik abesten dute «kristoren martxa dabil!».
Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.
78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.
Inor gutxik ukatuko du ziurgabetasunez beteriko garai batean gaudenik. Krisi ekonomikoaren, ezegonkortasun politikoaren eta klima-aldaketaren inguruko mezuez inguraturik gaude. Ikaraturik bizi gara. Hori guztia gutxi balitz, globalizazioaren ondorioz, nazioen izaera zalantzan... [+]
Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.
Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]
Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.
1945ean Neuengammeko nazien kontzentrazio esparruan hil zen Jean Iribarne gamerearraren diru-zorroa berreskuratu eta bere senideei eman diete. Ipar Euskal Herrian gutxienez 350 herritar deportatu zituzten erresistentzian parte hartzeagatik, eta ia erdia ez ziren bizirik atera.
Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.