San Ixidro
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago orain.
Nahiko nioke goxotasunari heldu, baina ezin. Testosteronak bustitzen ditu horrelako egunak, plazak hartzen. Ikaragarrizko tristura sortzen dit gazteen artean ereduak duen arrakastak. Papar puztuek aurre hartzen diete makil hotsei; nahiz eta erakusgai dauden abereek, akaso, lehenago izan duten makilen berri bizkarretan, kaleko itxituretan sartzekotan.
Ez dut nire tokia aurkitzen horrelako egunetan. Gero eta zailagoa egiten zait sentitzea baserritarren egun horiek badirela gureak ere, emakume baserritarronak, alegia. Gu bazterretan egoten gara, postuko mahaien atzean –eta, neurri batean, eskerrak babes-eremuari–. Aldamenekoarekin kontuak esanez jabetzen zara aurrean duzun paisaiak ez duela jasotzen zuen egunerokotasunean bizi duzuena, inondik ere. Gure jendartean ez gara gauza egunoi beste eduki bat emateko, argi dago. Erdipurdiko abertzaletasunak eta sasi-folklorismoak hartzen ditu kaleak horrelakoetan.
Horiek nahaspilatzen dituzten politikariek eta arduradun publikoek bozgorailuak hartzen dituzte. Gehiegizko dosia nire gibelerako. Denei betetzen zaie ahoa hustutako menuaz: elikadura burujabetza, gure paisaia, gure baserritarrak, kalitatea, tradizioa, elikadura jasangarria...
Nola demonio joan pozik azokara dakizunean ele-mele horiek paperetan idatzita daudenak ezkutatzera datozela? Baserritarrak estrategikoak garela esaten dutenean, falta zaie esatea zertarako. Turistentzako paisaia zaintzeko? Behar ote gaituzte paisaia berdearen osagarri bukolikoarena egiteko? Uste dut gehiago dela zer estrategia jarraitu baserritarrak desagertzeko eta “ustiategi errentagarriak” mantendu eta handitzeko.
Horrelako zer edo zer izango da; izan ere, Eusko Jaurlaritzaren ildo estrategikoei begiratuz gero, hauxe: Errioxako upategi handiak erreskatatzea; Donostian BioTech Foods enpresak duen laborategiko haragi-fabrika; multinazionalen eskutik, EAE osora zabaltzea balio teknologiko handiko negutegiak eta zutikakoak –indoor vertical farming delakoa–; nekazaritza ekologikoa –berri ona izango ote?– eta bosgarren tokian dago Getarian jartzekoak diren atun gorria hazteko kaiolen proiektua –Balfegó SL enpresak eta AZTIK elkarlanean sortutakoa–.
Ildo horiekin nora goaz EAEko baserritarrok? Pikutara. Zuzen-zuzenean. Nire moztasunak ez dit uzten beste aukerarik: baserritarrok desagerrarazi nahi gaituzte. Gobernuen apustua argi ikusten da noren aldekoa den: industriaz elikatu nahi gaituzte. Eta gure oinarrizko eskubideez industria elikatu, jakina. Bada sarerik han behean? Hemendik ez da ezer ikusten.
Bai, bada sarea. Baserritarrok eta herritarrok elkarrekin sortutako proiektuak han-hemen, izan elkarte ala kooperatiba. Dena den, hemendik ere, zartakoak datoz, ez pentsa, Gipuzkoa aldean, behintzat. Sare horren higatze prozesuan Aldundiak utzi zituen aurreko deialdietan babesgabe elkarte eta kooperatiba horiek aurkeztutako proiektuak, baita agroekologiaren zabaltze eta sakontze lanetan dabiltzan proiektuak ere. Normala. Zertarako nahi ditugu horiek guztiak administrazioek leku guztietako supermerkatuei lokal berri gehiago irekitzeko baimenak ematen badizkiete han-hemenka –txapel-ikurriñadunak ahaztu gabe, noski–?
Gaur etsita nago. Helduko dio sareak abailduraren pisuari?
Ostia kolektiboko milintanteek 8.742 euro ordaindu beharko dizkiote Bouygues enpresari, eta beste 2.000 euro abokatuen gastuentzat. 2022ko abenduan buruturiko desobedientzia ekintzan promotore horren maketa bat zikindu izanagatik zigortu dituzte.
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]
Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Aurten bai urtea da. Sagar urtea izango da aurtengo hau (Malus domestica). Eta baialdia behar bezala agurtu eta baliatzeko, besteak beste, dolareak gertatu beharko ditugu.
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Maiatzaren 17an bertaratu eta barazkiak landatzeko hitzordua jarri diete herritarrei. Karia horretara egun osoko egitaraua osatu dute, Marieneako lurrak laborantzarako atxikiak izatearen alde.
Klima aldaketaren eraginez, munduko lurralde gero eta gehiago idortzen ari dira, milioika pertsonaren jarduera eta bizimoduak kolokan ezarririk. Fenomeno horren frontean dago India erdialdeko Maharashtra estatua, non klimaren berotzeari eta lehortzeari metatu zaizkien oihan... [+]
Apirilaren 17an, Brasilgo Eldorado do Carajás-en egin zuten lurrik gabeko 21 langileen sarraskiaren 29. urteurrena izan da. Ordutik, La Vía Campesinak data oroitzen du Nekazarien Borrokaren Nazioarteko Egun gisa, lurrerako eskubidea defendatzeagatik koldarkeriaz erail... [+]
Kanboko (Lapurdi) lurrak babesteko deia zabaldu dute ELB, Lurzaindia eta Ostiak. Maiatzaren 17an ibilaldia, ekitaldia eta landaketa herrikoia antolatu dituzte. "Lurraldearen oraina, eta geroa ere, gure inplikazioaren araberakoa da", adierazi dute.
Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganberak hogei urte bete ditu. 2005ean sorturik, bataila anitzetatik pasa da Ainiza-Monjoloseko erakundea. Epaiketak, sustengu kanpainak edota Lurramaren sortzea, gorabehera ainitz izan ditu hogei urtez.
Kriztian Borda hautetsi ohia eta Lurzaindia elkarteko kideak sare sozialetan zabaldu duen bideo baten harira piztu da ika-mika. Arbonan laborantza lurrak "arriskuan" daudela salatu du Bordak, eta jakinarazi du Arbonako Herriko Etxeak bere kirol zelaia Baionako promotore... [+]
Txotx denboraldian eredu ekologikoan ekoiztutako Euskal Sagardoaren eskaintza izango da hainbat sagardotegitan, eta hura bistaratzeko, Jatorri Deiturak eta ENEEK-Ekolurrak kupeletan paratzeko euskarria aurkeztu dute.