Prest gaude herriaren elikadura merkatuaren atzaparretan uzteko?
Agroekologiarekin zerikusia duten ebidentzia zientifikoak oinarrizkoak dira elikadura sistemen inguruko politika publikoak diseinatzerako orduan. Egun, ordea, agro-industriari lotutako korporazio pribatu handiek finantzatzen dituzte ikerketa zientifikoak eta bereganatu gobernantza espazioak.
Hauxe dugu ASUNEK-ko kideek ARGIAko Bizi-Baratzearekin egiten dugun lehenengo kolaborazioa. Elikadura sistema agroekologikoen bidean, ikerketatik sortzen diren jakintzak lurreratu eta elikadura burujabetza egunerokoan indartzen duten eragileen praktikekin osatzeko saiakera ekarriko dugu.
Zientziaren neutraltasuna paradoxa hutsa den honetan, egungo krisi eko-sozialari agroekologiatik aurre egiteko ebidentzia zientifikoak bilatzen ditugu, bidezko politika publikoei eta tokiko laborantza indartzeko araudiei heltzeko. Hortaz, ez gaitezen ahaztu korporazio pribatuek eragindako eta finantziatutako zientziaren eskutik diseinatzen direla gaur egungo politika publikoak. Esaterako, elikagai transgenikoak mundu mailako gosearekin amaitzeko ezinbestekoak dira, energia berriztagarriek energia fosilen kontsumoa ordezkatuko dute eta sistema kapitalistaren motorra luzaroan elikatzea bermatuko dute, aldaketa klimatikoaren egokitzapenean nekazaritzaren teknifikazioak eta digitalizazioak salbatuko gaitu, eta abar luze bat. Beno, agian argitu beharra dugu: komunikabideak ere aliatu interesgarriak dira ebidentzia zientifikoak lau haizetara zabaldu eta ezartzeko orduan.
Zentzu horretan, agro-industria “lobby” paregabea da, mundu mailan eta gurean ere, noski! Horretaz aritu da IPES Food erakundea azken txostenean, pasa den otsailean argitaraturiko Who´s tipping the scales (“Nor ari da balantza makurtzen”) lanean. Hain zuzen ere, elikadura enpresa korporatiboek duten eragiteko gaitasunaz, mundu mailako nekazaritza elikagaien gobernantza prozesuetan.
Egoera horri buelta emateko hiru printzipio azaltzen dizkigu txostenak, elikadura-gobernantzaren botere-egiturak eraldatzeko gako gisa. Lehena, korporazioek elikagaien gobernantzaren gain duten eraginari heltzea, enpresen merkatu-boterea murrizteko neurriak hartzea. Bigarrena, interes publikoari erantzun ahal izateko, gobernantza demokratizatzea eta giza eskubideetan oinarritutako partaidetza-mekanismoak garatzea. Hirugarrena, prozesu autonomoak sortzea, tokiko herri-mugimenduetako ahots, aldarrikapen eta proposamenentzako espazioak.
Botere-egitura aldaketa horrek paradigma aldaketa bortitz bat dakar, elikadura interes merkantilisten baitan kudeatua izatetik, interes publikoari erantzungo dion baliabide bilakatzen delako. Eta panorama berri honetan, interes publikoak ba al daki zintzoki zer nolako elikadura sistema berreskuratu (edo birjabetu) behar duen guztion bizi kalitatea bermatzeko?
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Lanez lepo harrapatu dugun arren, eskuzabal hartu gaitu Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak; elkarrizketarako aurrez adostuta genuen denbora luzatzen utzi digu, luze jo baitu solasaldiak. Karguan urtebete egin duelarik, berrikuntzaz aritu gara Begoña Pedrosarekin,... [+]
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak iragarri duelarik hainbat ikastetxe eta zonaldetan sukaldeak jarriko dituztela, EHIGE gurasoen federazioak dio gaur egun catering-enpresen esku dauden eskola-jantokietako eredua bera aztertzea eta bestelako kudeaketa bat bultzatzea dela... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Intxaurrondoak ekainean emango du bere fruitua. Lan bikaina egin du, esfortzuak merezi izan du. Lehen beroaldiekin zirkulazioak eta bihotzak zaintza bereziak behar dituzte. Garrantzitsua da hidratazioa mantentzeko neurriak hartzea –ura, infusioa eta saldak– eta fruta... [+]
Uda da sasoirik oparoena baratzean. bai, behintzat, udaberrian ereintza eta landaketa lanak egin badira. iazko uda ez dadila errepikatu desio dute elikagaiak lurrean eta zeruari begira lantzen dituzten laborariek. Izan ere, batez beste %45 uzta txikiagoa jaso zuten. Datu hori... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.
Bizkaigane elkarteak elikadura burujabetzan oinarritutako proiektua du Errigoitin (Bizkaia), 1983tik. Instalazioak dauden lur eremutik aterarazi nahi du lur jabeak elkartea. EHNE Bizkaia sindikatuak adierazi duenez, instalazioek lege eta administrazio eskakizun guztiak betetzen... [+]
Martxoaren 10etik 26ra izango da udaberriko kanpaina. 'Beste modura, denona de onura' lelopean arituko dira gertuko ekoizpena, banaketa eta kontsumoa babestu eta sustatzeko, ager zonaldean euskara hauspotzen duten bitartean. Apirila amaieratik aurrera jasoko dira... [+]
Euskal Herriko bi muturretatik datoz Itziar (Bilbo, 1982) eta Ekaitz (Erriberri, 2002), sortzen ari den Burujabetzaren Aldeko Mugimenduaren berri ematera. Euskal Herrian diren burujabetza prozesu ugariak arloz arlo bultzatu eta indartu nahi ditu BAMek. Lan horretan hasteko,... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.