Larunbatean izanen da, Azkoienen, Oroimenaren Aldeko Emakumeak elkarteak antolatuta. Beraien facebook orrian ikus daiteke egitaraua osorik.
Aurora Moneok, elkarteko kideak, adierazi du "kultura borrokarako arma zibil gisa" ulertzen dutela antolatzaileek, eta hori dela medio uztartu nahi izan dituztela hiru arte adierazpideak. Oholtza gainean eginen dutena "fusioa" izanen dela esan du Belen Ordoñez jota abeslariak.
Ordoñez berak eta Soraya Lopezek kantatuko dituzte jotak, gaztelaniaz, bertsolariei gaiak jartzeko. Euskaraz, bertso kantari, eta bat batean, Nerea Elustondo eta Eli Pagola gipuzkoarrak ariko dira.
Hirugarren elementua rapa izanen da. Laura Perez Nafarroako Ahal Duguko idazkari nagusia igoko da tabladura. Hark kantatuko ditu propio ekitaldiari begira sorturiko rap abestiak. Bertaratuentzako itzulpen zerbitzua egonen da.18:30ean ekinen diote emanaldiari, Azkoienen; dena dela, egun osoan egonen da zer gozatua.
Bestalde, jaialdiaren mamia azaldu du Carlos Martinez antolatzaileak. Haren hitzetan, biktimen aldeko ekitaldi ugari dauden arren, emakumeei maiz ez diete erreferentziarik egiten. Horregatik, erdigunean jartzea beharrezkotzat jo du.
Jaialdiaz gain, frankismoak jazarritako emakumeak omentzeko eskultura sortu dute auzolanean Azkoiengo herritarrek. Eskultura urriaren 8an jarriko dute, herrian bertan. Horregatik, larunbateko jaialdia laguntza ekonomikoa lortzeko baliatuko dute.
Juan Casado Lorite, Francisco Delfa Fernandez, Francisca Galvez Vazquez, Luis Palomino Gutierrez, Juan Morales Artiles, Eusebia Delgado Pérez eta Manuel Martin Martinez preso errepublikarrak omenduko dituzte datorren ostiralean, hilaren 23an, Azpeitian. Frankistek herria hartu ondoren, bertan zabaldutako kartzelan hil ziren. "Beren etxeetatik urrun hil ziren andaluziar horiei, preso politiko horiei errekonozimendua egin nahi diegu ostiraleko ekitaldi horrekin", adierazi zuen ekitaldiaren aurkezpenean Eneko Etxeberria herriko alkateak. Ekitaldian hildakoen oinordekoak, musika eta Kirmen Uribe poeta ezaguna izango direla aurreratu du.
Javi Buces Aranzadiko historialariak ikertu ditu espetxearen nondik norakoak. Beretzat oso proiektu berezia eta hunkigarria izan dela aipatu zuen: "Andaluziarra izanik, niretzat oso proiektu berezia izan da hau. Horregatik eskerrak eman nahi dizkiot Udalari". Hildakoetako lau andaluziarrak ziren, Jaen ingurukoak. Zazpi preso errepublikar horiez gain, egindako ikerketen arabera, 100 preso errepublikar inguru izan ziren Azpeitiko kartzelan, beren etxeetatik urrun.
Zazpi hildakoak osasun arazoengatik hil ziren. Azpeitiko kartzelan bertan sei hil ziren, eta zazpigarrena oso gaixorik Donostiara lekuz aldatu ostean hil zen. Hildakoetako bi emakumeak ziren. 'Azpeitia 1936-1945 liburua egiterakoan jaso zituzten datuak, eta ondoren ekin diote nor ziren eta nongoak ziren identifikatzeari: "Identifikatu ostean beren familien bila hasi ginen, eta beren jaioterriko Udal eta memoria historikoa lantzen duten Andaluziako elkarteekin jarri ginen harremanetan, eta bi familia aurkitu ditugu", adierazi du Bucesek. Bi familietako kideak izango dira ostiralean Azpeitian.
Juantxo Agirre Aranzadiko Zientzia elkarteko idazkariak adierazi zuenez elkarteak egia bilatzen du: "Eta egiak ez du mugarik: ez lurraldetasun mugarik, ez ideologien mugarik, ez eta generorik. Guk pertsonen egiak bilatzen ditugu". Omenaldia 19:00etan egingo da, anbulatorio aurrean.
(Azkoiengo omenaldiaren albistea Euskalerria Irratiak argitaratu du eta CC lizentzia baliatuz ekarri dugu ARGIAra)Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.
Iazko uztailean, ARGIAren 2.880. zenbakiko orrialdeotan genuen Bego Ariznabarreta Orbea. Bere aitaren gudaritzaz ari zen, eta 1936ko Gerra Zibilean lagun egindako Aking Chan, Xangai brigadista txinatarraz ere mintzatu zitzaigun. Oraindik orain, berriz, Gasteizen hartu ditu... [+]
Gogora Institutuak 1936ko Gerrako biktimen inguruan egindako txostenean "erreketeak, falangistak, Kondor Legioko hegazkinlari alemaniar naziak eta faxista italiarrak" ageri direla salatu du Intxorta 1937 elkarteak, eta izen horiek kentzeko eskatu du. Maria Jesus San Jose... [+]
1936ko Gerran milaka haurrek Euskal Herria utzi behar izan zuten faxisten bonbetatik ihes egiteko. Frantzia, Katalunia, Belgika, Erresuma Batua, Sobietar Batasuna eta Amerikako herrialdeetara joandako horien historia jasotzeko zeregin erraldoiari ekin dio Intxorta 1937... [+]
Ezpatak, labanak, kaskoak, fusilak, pistolak, kanoiak, munizioak, lehergailuak, uniformeak, armadurak, ezkutuak, babesak, zaldunak, hegazkinak eta tankeak. Han eta hemen, bada jende klase bat historia militarrarekin liluratuta dagoena. Gehien-gehienak, historia-zaleak izaten... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
1937 eta 1940 artean, Eusko Jaurlaritzak bere zerbitzu sozialen bidez, Iparraldeko osasun zentro handiena izango zena zabaldu zuen Bidarten: La Roseraie ospitalea. Helburua zen Hego Euskal Herritik gerraren ondorioz uholdeka zetozen zauritu eta elbarriak artatu eta... [+]
Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]
Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]
"Gerraren Oroimena" izeneko ibilbidea osa dezakezue noiznahi Usurbilgo erdigunean.