Eko-krisiak bio-zentrismoa ekarri du mahai-hizketaldira. Gizateriaren iraungitze posibleaz hitz egiten den garai honetan, “nola iritsi gara honaino? “galdera erretorikoa egiteak zentzua hartzen du. Eta erantzun posible bat, gizakiak ingurune naturala ustiatzeko leku bezala ulertu izana da. Androzentrismoa deitzen zaio natura gure erabilerarako tresna dela ulertzeko modu honi. Horregatik ulertzen dugu gu eta natura gauza desberdinduak garela, gainontzeko izaki bizidunen gainetik gaudela eta beraz gure bizimodua bizirauteko beste espezieekin bukatzea zilegi dela, eta gainera, gainontzeko izaki bizidunen artean, inteligenteenak garela eta ahalguztidunak.
Gizakia eta ingurune naturala ulertzeko beste modu batzuk azkar zabaltzen ari dira, ingurumen krisiari irtenbidea bilatzeko edo besterik ez bada, bizi dugun egoerari zentzua topatzeko. Bide honetatik, Bilboko Azkuna Zentroan “Zientzia Frikzioa. Bizitza espezie lagunen artean” erakusketak naturarekin harremantzeko beste helduleku bat eskaini du. Maria Ptqk-ren komisariotzapean, zientzietako eta praktika artistikoetako lanak jaso dira, gure planetan gertatzen den bizitza elkarrekin harremantzen diren izakien arteko sare bat bezala azaltzen dutenak, aldakorra; biologia taxonomia beste bat. Gizakia beste espezie askoren artean ko-bizitzan dagoenean, indibiduoa eta autonomia kontzeptuek zentzua galtzen dute. Apaltasun leku bat berreskuratzen da, non bizitzarako ezinbesteko diren espezie, organismo eta mikroorganismoei begira jartzen gaituen, denen balioaz jabetuz eta elkarbizitza sinbiotikoan bakoitzaren papera goraipatuz, bestelako bizitza formak deskubrituz. Dikotomiak errealitatea azaltzeko gaitasuna galtzen du, pluralitateak irabaziz.
Kosmobisioak kultura bat eraikitzen du, eta era berean, kulturak lurraldearen arkitektura bat. Horregatik biozentrismoaren biraketak pentsamendu eta ekintza esparru zabaletan eragina izan lezake. Iraulketarako balioko ez balu, etorkizuna irudikatzeko izan dadila.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]