Bikingoak eta klima aldaketaren kezka
Suedia hegoaldean dagoen duela mila urteko idazkun erruniko baten interpretazio berriak dio, mende batzuk lehenago gertaturiko hondamen klimatiko bat eduki nahi izan zutela bikingoek gogoan.
Rök harria Ostergötland-en dago, Suedia hegoaldean, eta munduko idazkun erruniko handiena da: 2,5 metro daude ikusgai eta beste metro bat lurrean gordeta. IX. mendeko testua ez dago osorik eta, gainera, hainbat idazkera nahasten ditu.
Horregatik, ez da garbi irakurtzea lortu. Orain arte uste zen gertaera heroikoak jasotzen zituela, baina Suediako hiru unibertsitateko ikerlariek beste interpretazio bat dute: bikingoak beldur ziren klima hoztuko zela. VI. mendeko hondamen klimatikoa memoria kolektiboan iltzaturik zegoen, eta hiru mende geroago, eguzki ekaitz baten, eklipse baten eta udako ezohiko tenperatura hotzen ondoren, uste zuten berriro hotzak, goseak eta heriotzak hartuko zituela: Fimbulwinter –munduaren amaieraren seinalea, mitologia eskandinaviarrean– zetorrela.
Hastings (Ingalaterra), 1066. Gilen I.a Normandiako dukearen gudarosteak Harold II.a erregearen tropak mendean hartu zituen, eta tronua eskuratu zuen. Gilen I.a Konkistatzailea 1087 urtera bitartean izan zen errege.
Normandiarren konkistaren ondorengo erregealdi horretan,... [+]
Esmirna (Turkia), 1647. Sabbatai Zevi rabinoak (1626-1676) bere burua mesias izendatu zuen. Autoizendatze horrek ez zuen une horretan oihartzunik izan. 1651n Esmirnatik egotzi zuten eta hainbat urtetan Grezian, Trazian, Palestinan eta Egipton ibili zen, noraezean. Baina 1665an... [+]
1991n Alpeetan Ötziren gorpua aurkitu zutenetik, egoera oso onean kontserbatutako 5.000 urteko arrastoak ikerketa asko egiteko erabili dituzte. Hasieratik arreta eman zuten azalean zeuzkan 61 tatuajeek. Adituek uste zuten tatuaje horiek azalean ebaki txikiak eginda eta,... [+]
1992. eta 2006. urteen artean, Erromako Bracciano lakuko uretan, Neolito goiztiarreko La Marmotta aztarnategia industu zuten. Berriki, Plos One aldizkarian han aurkitutako bost piraguen inguruko ikerlana argitaratu dute. Ontziak 7.000-7.500 urte inguru dituztela ondorioztatu... [+]
Killingworth (Connecticut, AEB), 1701. Collegiate School goi mailako ikasketa zentroa fundatu zuten. 1716an eskola berria New Havenera aldatu zuten eta handik bi urtera, 1718an, Yale izena hartu zuen gaur egun AEBetako eta munduko unibertsitate prestigiodunetakoa denak.
Urte... [+]