“Bizirik dagoen landarea duzu ahoan ernamuin bat jatean”
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat, baina baita jendeak etxean ernamuinduak egiteko tresneria eta haziak ere. Marurin egon da orain arte proiektuko lantegia, eta Mungia aldera mugituko dira datozen hilabeteetan.
Zigilu ekologikoarekin ekoizten dituzte ernamuinduak Luzarragak eta Iñigok. “Astero egiten dugu ernamuinduen uzta, eta guztira hamar barietate lantzen ditugu”, azaldu du Landak. Dioenez, ernamuinduak ekoizteko prozesua nahiko sinplea da, baina erabiltzen den haziak berebiziko garrantzia du. “Sektore honetan oso garrantzitsua da hazi on-onak erabiltzea, ernamuinetarako bereziak direnak eta ernamuin portzentaje handiak dituztenak”, azaldu du.
Baratxuri, albaka, alpapa, berro, brokoli, tipula, fenogreko, ekilore, dilista eta lonbarda ernamuinak ekoizten dituzte. Barietatearen arabera, lau eta zortzi egunen artean hazten dira. “Garbitu, paketeak egin eta saltzeko moduan egoten dira denbora tarte txikian”, dio. Etxean ernamuinak kristalezko pote txiki batean egin daitezke, baina Kimuaken eskala handiagoan ekoizten dute, eta tresneria berezia dute horretarako. “Metakrilatozko pote handi modukoak ditugu, bi metro kubiko ingurukoak. Hor haziak hormetan itsasten dira eta urarekin lainoztatzen ditugu”, dio. Ekoizpenean hazi ekologikoak eta ura besterik ez dute erabiltzen, ez gehigarririk ezta kontserbatzailerik ere. Haziak Europako ekoizpen ekologikoetatik eskuratzen dituzte.
Egin ezazu zuk zeuk
Kimuaken dendan ernamuinak ez ezik, norberak etxean ekoizteko haziak eta poteak ere saltzen dituzte. “Hasieran pentsatzen genuen puntualki eta gutxi salduko genituela ozitzaileak, baina jendeak jarraitzen du eskatzen. Azkenean, hain da erraza kimuak ekoiztea, ez da sororik behar… nolabait, barazkiak etxean egiteko aukera ematen dio jendeari, eta gainera, jaten duzun brokoli edo alpapa hori osorik dago, bizirik dagoen landarea duzu ahoan”, gehitu du.
Salmenta Kimuak dendaren bidez eta denda ekologikoekin lanean ari diren banaketa enpresen bidez egiten dute. “Azoka gutxi egiten ditugu, izan ere, bezero nahiko zehatza da gurea eta azoketan saltzea ez da hain erraza”, dio. Ernamuinak kontsumitzeko geroz eta ohitura handiagoa dagoela sumatzen dute proiektuko kideek, eta han-hemen tailerrak ematen ari dira. “Mungiako lantegi berrian bisitentzako eta tailerrentzako txoko bat izanen dugu, alor horretan ere sakontzeko”, amaitu du.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]