Sukaldea emakumeen jakintzak partekatzeko botere eta plazer espazio denean
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Ikastaro praktiko hau "jendartea elikaduratik iraultzeko tresna" izan daitekeela pentsatzen du Haizea Bengoetxea Ziminttere proiektuko kideak: "Lurretik eta elikaduraren ezagutzatik gero eta urrunago gaude eta gero eta dependenteago bihurtzen gara, eta elikadura burujabetzaren beharra nabari da. Egunerokotasunean sukaldatzen dugu eta elikatzen gara, momentu horri kontzientzia emanez gero, botere espazio bilakatzen dugu. Horregatik, garrantzitsua iruditzen zaigu emakumeak elkartu, eta sukaldean egin bitartean elkarrekin dinamika eta gogoetak egiteko espazioak sortzea, modu kolektibo horretan ditugun errelatoek indarra hartzen baitute eta elikadura kate guztiaren inguruko hausnarketara baikaramatzate".
Non eta nola
Martxoa eta ekaina bitartean Bizkaiko hiru eskualdetan egingo dute ikastaroa: Arratian, Bilbon eta Uribe Kostan; eta ondoren, ikastaroan parte hartu duten emakume guztiak Fikan elkartuko dira, Olatxuko Laboreak proiektuaren etxean, elkarrekin hausnartu eta bazkaltzeko.
Ikastaro bakoitza hiruna orduko hiru tailerrez osatuko da. Lehen tailerrari “haziera” deitu diote, eta emakume bakoitzaren errelato, jakituria eta lurrarekiko loturari emango dio presentzia: “Elikadurarekiko dugun harremana jarriko dugu mahai gainean”, Bengoetxeak azaldu duenez. Bigarren tailerrari “beharretik plazerera” eman diote izena, eta helburutzat jarri diote “sukaldearen iruditegia iraultzea. Indargune moduan irudikatu nahi dugu, espazio boteretsu eta plazer-eragile moduan”. Elikaduraren ezagutzak eta kontrolak duten boterea landuko dute. Hirugarren tailerra “lokala globala da” izenekoa da, eta merkatuko interesetatik aterako dute elikadura: "Elikagaiak ekoizteko era, eredua, elikatzeko era, kontsumitzeko erari buelta eman eta elikadura burujabetzaren beharra azpimarratu nahi dugu".
Ikastaro bakoitza hamabi emakumez osatuko da, eta gizarteko aniztasuna presente egotea desio dute: "Landa eremuko emakumeak, hiritarrak, adin eta jatorri anitzekoak… denok elikatzen gara eta ariketa kolektibo horretan denon begirada da inportantea". Ikastaroan izena emateko ziminttere@gmail.com helbidera idatzi behar da edo +34 605743966 zenbakira deitu.
Bi proiektu agroekologikoren elkarlana
Ziminttere proiektua bi ekoizpen agroekologikok elkarlanean sortu dute: Txaramela eta Olatxuko Laboreak. Txaramela bi emakumek osatzen dute eta pasta agroekologikoa ekoizten dute: errotak eta gari zaharrak berreskuratzeko ikuspegitik abiatuta hasi ziren pasta lantzen eta errotari zaharrekin egiten dute lan. Olatxuko Laboreak barazki kontserbak ekoizten ditu, dibertsifikazioan oinarrituta: badituzte soroa, fruitu arbolak, fruitu txikiak eta obradore txiki bat. Bi proiektuek antolatzen dituzte tailerrak, eta Ziminttere proiektuan elkartu egin dira formazioa elkarrekin emateko.
Emakume laborarien arteko sarea
Emakume laborarien funtzioaz galdetuta, Bengoetxeak gai hori laborantza ereduari oso lotua ikusten du: "Nekazaritzan gauden emakume gehienon eredua agroekologikoa eta dibertsifikatua da, horrek ematen digulako bizigarritasuna eta bizi ahal izateko aukera. Eredu agroekologikoetan emakumeen presentzia nabarmena da. Eskualdean ezagutzen ditudan emakume laborariok dugun beste ezaugarri bat da saretuta lan egiten dugula hein handi batean". Azaldu duenez, pandemian Uribe Butroeko sarea sortu zuten eskualdean, salmenta zuzeneko espazioak debekatu zituztenez, elikagaien merkaturatzea antolatzeko. Gaur egun jarraitzen dute sare horretan elkar zaintzen eta salmenta zuzena etxez etxe eskaintzen. Astero elkartzen dira eskariak antolatzeko. Horrez gain, Arratian IGITIE agroasanblada ere badute eta bertako kide da Txaramela.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]