“Gaztetatik ditugu ahuntzak, honetatik bizitzeko apustua egin nahi dugu orain”
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta ganaduarekin harreman estua izan dute txikitatik, baita ahuntzekin ere. Duela urte pare bat amestutako proiektuari ekitea erabaki zuten. Eta, norberak bere aldetik baino, bidea elkarrekin bideragarriagoa eta errazagoa izanen zela sinetsita, Giberri Gazta egitasmoa abiatu zuten elkarlanean.
Lehen sektoreko proiektu bat abiatu nahi zutela argi zuten, baina, zergatik ahuntzak? “Gaztetatik izan ditugu ahuntzak, biok mendi berera botatzen genituen udan, eta ikusita ongi moldatzen ginela animalia horiekin, hortik segitzea pentsatu genuen”, dio. Orain arte azpigorri arrazako ahuntzak izan dituzte, eta hiru hilabete besterik ez zituzten egiten etxean abereek, kanpoan izaten zituztelako gehienetan. “Esnea batu eta basora bidaltzen genituen bueltan”, azaldu du Iturriotzek. Proiektua abiatzearekin batera, ordea, alpina ahuntzekin hasi dira lanean. Eguraldiak uzten duenean, egunez kanpoan izaten dituzte, belar freskoa jan dezaten, eta gauetan, berriz, barrura sartzen dituzte, etxeko forraje lehorrarekin elikatzeko.
80 ahuntz dituzte Giberri Gazta proiektuan, eta aurtengo produkzioa txikia izanen dela aurreikusten dute. “Ekoizpen kopuru txikia izanik, zuzeneko salmenta eginen dugu aurten. Aurrerago, ekoizpena handiagoa denean, ikusiko dugu nola egin, baina zuzenekoari eutsi nahi genioke ahal den neurrian”, dio. Mendian izaten zituzten ahuntzen esnearekin gazta probak egiten aritu dira azken urteetan, eta ongi atera zitzaizkien. Tarte horretan, artzain eskolan ikastaroak egin dituzte, eta Leartikerren asesoramendua ere izan dute. Aurtengoa izanen dute lehenbiziko ekoizpen "handia", eta ahuntz gazta ondua eta freskoa eginen dituzte.
Etxalde berria Gorbeiaren magalean
Proiektua Ubidekoa dela nabarmentzen dute gazteek, nahiz eta lursail batzuk eta ahuntzentzat eraiki duten etxaldea Zigoitian dauden, Araban. “Muga egiten du gure herriak Arabarekin, baina eraiki berri dugun pabiloia Ubideko herritik 400 metro eskasera dago”. Iturriotzen etxetik hurbil, haien lursail batean eraiki duten pabiloia egurrezko eraikuntza da, Ipar Euskal Herriko enpresa batekin eraiki dutena. “Bion lurrak batuta, behar genuen hektarea kopuruaren zati handi bat lortu dugu, eta beste lur batzuk alokairuan hartu ditugu”, diote.
Pabiloian bertan eraiki dituzte obradorea, kamarak, aldagelak... “Denda ere hortxe bertan jarriko dugu, Gorbeiako parke naturalaren atean baitago eraikina, jende asko pasatzen den tokian”, gehitu du. Aste gutxiren buruan ekinen diote gaztak egiteari, eta hilabete gutxira lehen gazta horiek salgai edukitzea espero dute.
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]