Alpeetako hegoaldetik Nafarroa Beherera, abeltzaintza estentsibo eta dibertsifikatuarekin
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza mundua zailtzen ari zen han idorteagatik, otsoaren arazoagatik eta beste zenbait arrazoirengatik”, azaldu du Saint-Laurentek. Aurreko faktoreei Euskal Herrira itzultzeko gogoa ere batu zitzaien, eta horrela erabaki zuten Proventza atzean utzi eta abereak hartuta Landibarren alokairuan hartu zuten Oihanartia etxaldera mugitzea. 2024ko buruilan etorri ziren gurera.
Alpeetan hamar urte inguru egin zituen bikoteak alokairuan, eta horrek mugitzeko askatasuna ematen ziela azaldu du proiektuko kideak. “Hemen ere alokatzeko zerbait xerkatzen hasi ginen, entsegu bat egiteko, eta ikusteko gure etxaldeak Euskal Herrian ze martxa duen”. Etxaldearen jabeak eraikinaren sabaia berritu zuen eta bertan bizi dira Saint-Laurent eta Guibert. “Hemen berean bizitzeko parada izatea biziki ona da guretzat. Guk ekipatu dugu etxaldea, jezteko makina eta halakoak jarri, baina gainerakoa bazegoen hor eta alokatzen dugunez, ez da halako lana izan hona etortzea”, gehitu du.
Merinos d’Arles arrazako ardiak kenduta, aurreko etxaldean zituzten abere guztiak ekarri dituzte Euskal Herrira: 150 ardi burubeltz, hogei bat pirenaika ahuntz, hamar bat highland behi, beste hainbeste zerri eta pottokak. “Etxalde ttipia gara, Alpeetan ere horrela ginen, eta gure sistema zinez mendian oinarritzen da, mendi eta larreak beharrezkoak ditugu”, dio laborariak. Laborantza biologikoan ari dira Oihanartiako kideak, eta Idoki sormarkan ere sartu dira. “Guretzat zinez ebidentea zen ingurumenaren babesari buruzko galdera berpentsatzea”, gehitu du.
Haragia eta esnekia zuzeneko salmenta bidez
Ardi esnearekin gasna, gaztanbera eta jogurta egiten dituzte Oihanartian, eta hori da gaur egun ekoizpenaren zatirik garrantzitsuena. Axurikia, pittika, idikia eta txerrikia ere saltzen dituzte, dena den. “Gasnategi ttipia dugu etxaldean, eta hor bertan saltzen dugu gure produktua, edo bestela merkatuetan eta ekoizle dendetan”, azaldu du Saint-Laurentek.
Ekoizpenaz gain, Euskal Herriko hainbat laborari mugimendutan inplikatu dira ekoizleak, esaterako, ELB sindikatuan, Biharko Lurraren Elkartean eta Euskal Herriko Etxe Ekoizleen elkartean, baina baita bertako arrazen alde lan egiten duten hainbat elkartetan ere: Burubeltza elkartean, Ahuntz Pirenaikan eta bertako pottoka sustengatzeko elkartean, esaterako. “Ontsa da haiekin guztiekin lan egitea eta arraza horien sustengatzea, balorizatzea eta ezagutaraztea, horretan engaiatuak gara”, amaitu du.
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]