Biharko Lurraren Elkartea: 20 urte bainan desafioak beti hor
Duela hogoi urte sortzen zen Biharko Lurraren Elkartea (BLE). Joan den ostiralean, Irulegin (Nafarroa Beherea) antolatu biltzar nagusian, bi hamarkadaz egin urratsak eta laborantxa biologikoaren gaurko egoera oroitarazten zuten elkarteko kideek.
Nahiz berriki forma hartu duen, Garroako (Nafarroa Beherea) projektuaren inguruko gogoetek zuten BLEren sortzea bultzatu 90 hamarkada hastapenean. Laborari talde batek laborantxa biologikoaren aldeko laboratorioa bilakarazi nahi zuen Lekorneko jauregia. Etxaldea, formakuntza zentroa, esperimentazio gunea, osotasunezko projektua Euskal Herriko laborantxari bultzada berria emaiteko.
“Projektua luze joanen zela eta elkarte bat hobe zela sortzea erran zuten orduan Arrapitz eta ELBko kideek”, oroitzen da Felix Casteigts, Garroako lehen proietuaren eramailetarik bat eta BLEko lehen ordezkarietarik. “Euskal Herriko lehen laborantza ganbara zela Arrapitz pentsatzen ginuen eta hortan sartu ginen”, gehitzen du Behauzeko barazki ekoizleak.
Bio izena ez zen erabili, “hemengo jendea ez iziarazteko, ez baitzen bio laboraririk hemen”. Laborantxa biologikoan sartzeko gogorik ez zuteneri ere ideki zuten elkartea. Pundu hunengatik, zailtasunak ukan zituzten Akitaniako bio federazionean sartzeko bainan, gibelapenarekin, euskal elkartearen indarra egin duela erabaki hunek erran daiteke. Gaur egun 200 kide ditu BLEk ipar Euskal Herrian.
“Hastapeneko helburuak segitzen ditu beti BLEk. Gaur egun menturaz errexago da biorat pasatzea, produkzione guzietan baitira laborariak eta laguntza teknikoa eskuragarria baita”, dio Felix Casteigtsek. Alabainan, jakitate tekniko haundia bildua du elkarteak, bost teknikalari eta sareko laborarien artean eraman lanari esker.
Formakuntza aberatsgarriak
“Etxaldearen egoera ekonomikoaren hobetzeko, teknikoki gauzak untsa menperatu behar ginituela pentsatu dugu eta BLErekin formakuntza segitzen hasi gira. Laborantxa biologikoaren bidean horrela sartu gira”, kondatu du Marie-Jo Othatcegui, Behorlegiko laborariak, Irulegiko biltzar nagusian. Oilo hazkuntzan eta arroltze saltzean hasiak dira berriki, biologikoan ; ardi hazkuntza ere bio moldean eramaiten dute.
“Kontsumitzaleari zuzenka saltzen delarik, jendearen errespetua da bio izaitea. Gu bezalako mendiko etxalde batendako, kanpoan erosi behar den bazkaren prezioa da kezka, biologikoan partikulazki. Saltzapen zuzenari esker gainditzen da nekezia hori eta ere etxaldea beste molde batez eramanez : berantago erdiarazi primaderako bazkaz baliatzeko, kasu eman kabalek bazka nola baliatzen duten, etab. Obsalim bezalako metodoarekin ainitz ikasi dugu eta animaleko diferentzia ikusi dugu tropan. Gisa hortako formakuntzek ainitz ekartzen dute laborarieri, biologikoan ez direneri ere”, zion Marie-Jo Othatceguik.
Hazkuntzan, eremu eskasa eta bazka erostea zailtasun nagusi bezala erakutsiak izan dira beste bio hazleen ganik ere. Zereala erosteko sarea bultzatua du BLEk azken urte hauetan hazle eta “behereko” laborarien artean. Partaidetza hau “beste lohika batzutan oinarritzea” untsa litaikela zioten Irulegiko gelan, “elkartasunean finkatuz gehiago”.
Beherean lurrak kolektiboki erosi edo landu behar lituzketela hazleek proposatzen zuen ere laborari batek, edo bederen sistima berriak pentsatu zerealak gastu prezioan eskuragarriak izaiteko. BLEri zuzentzen zion lan ardatz berri hau.
Bioa konpetizioan?
BLEko kideek biziarazten duten laborantxa biologikoaren izpiritua zaindu behar dela zioten ere elkartekoek. Presionea azkarra da bio munduan, laborantxa arruntan den konpetitibitate berdinean sartzeko. “Guri ez zauku konpetitibitatea interesatzen baizik eta elkartasuna. Konpetizionean badira irabazleak eta galtzaileak. Laborantxa biologikoa konpetizionean sartzen bada, gu laborari ttipiak desagertuko gira, laborantxa arruntan desagertzen diren bezala”, ohartarazten zuen Bittor Manrique, BLE elkarteko lehen lehendakaria izanak. Bio ekoizpena baino gehiago bio laboraria identifikatu behar dela zion, kontsumitzailea prest baitago munduko beste puntako bio ekoizpenaren erosteko.
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Mandio eta kanpandorreetan hontz zuriaren ulu mikatza gero eta gutxiagotan entzuten dugu. Zer dela eta? Urbanismo basatiaren eta laborantza intentsiboaren ondorioz, bere habitata suntsitu dugu. Baina gaueko hegazti harrapari bitxia funtsezkoa zaigu, soroak osasuntsu mantentzen... [+]
Golde” hitza “kultura” hitzetik dator. Etimologialaria ez naizenez, ez naiz, badaezpada, bidezidor horretan barrenduko, edozein sastraka edo lahardiren (Rubus fruticosus) erdian itotzeko ere… Inor edo bestek argituko ote digu gakoa.
Maiatzaren 10ean Zestoako iraeta auzoan kokatuta dagoen amillubi proiektuan elkartu ziren elikadura burujabetzaren aldeko herritarrak eta laborariak. Udaberriko Festaren bigarren edizio honetan, goizean bi mahai-inguru antolatu zituzten eta entzulez bete zen amilibia baserri... [+]
Kapitalismoaren lekuan lekuko eta garaian garaiko egoerara moldatzeko gaitasuna harrigarria egiten zait batzuetan. Espero ez duzun tokian azaltzen dira antzekotasunak, eta hara non, bat-batean konturatzen zara munstroak Mallorcan hartzen duen itxura ez dagoela etxean bertan bizi... [+]
Ostia kolektiboko milintanteek 8.742 euro ordaindu beharko dizkiote Bouygues enpresari, eta beste 2.000 euro abokatuen gastuentzat. 2022ko abenduan buruturiko desobedientzia ekintzan promotore horren maketa bat zikindu izanagatik zigortu dituzte.
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Aurten bai urtea da. Sagar urtea izango da aurtengo hau (Malus domestica). Eta baialdia behar bezala agurtu eta baliatzeko, besteak beste, dolareak gertatu beharko ditugu.
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Maiatzaren 17an bertaratu eta barazkiak landatzeko hitzordua jarri diete herritarrei. Karia horretara egun osoko egitaraua osatu dute, Marieneako lurrak laborantzarako atxikiak izatearen alde.
Klima aldaketaren eraginez, munduko lurralde gero eta gehiago idortzen ari dira, milioika pertsonaren jarduera eta bizimoduak kolokan ezarririk. Fenomeno horren frontean dago India erdialdeko Maharashtra estatua, non klimaren berotzeari eta lehortzeari metatu zaizkien oihan... [+]