1950eko hamarkadan Markina-Xemein eta inguruko herrietan alemaniarrak ikustea ohikoa zen. Tartean zen Otto Skorzeny SS-etako komandante eta ingeniari ezaguna, Hitlerrentzat operazio bereziak egindakoa. Bere bizitzaz egindako film eta ikerketetan oharkabean igaro da Euskal Herriarekin zuen lotura. Zer egiten zuen hemen? Iheslari naziek beren eskarmentua erabili zuten Esperanza y Cía arma-lantegiaren eta beste enpresa batzuen bidez negozioak egiten jarraitzeko.
Espainiako futbol ligako 18. eta 19. jardunaldietako partida banatan Osasuna eta Realeko zale batzuek "Eres un nazi, Zozulia eres un nazi" (Nazia zara, Zozulia nazia zara...) abestu zutela-eta, bi klubak salatu ditu Liga Profesionalak, Lehiaketa Batzordean eta Indarkeriaren Kontrako Batzordean.
1933ko maiatzak 10, gaurko egunez milaka lagun bildu ziren Berlingo Bebaplatzen Alemaniako Ikasle Nazien Batasunak egindako deiari erantzunez. 25.000 liburu baino gehiago erre zituzten plazaren erdian "alemaniar espirituaren aurkakoak" zirela argudiatuta. 86 urte beranduago, memorian gordetzeko eguna da maiatzaren 10a.
Andoni Ortuzar EAJko presidenteak asteartean Espainiako Estatuari eskatu dio itzul dezala Cervantes Institutuak gaur egun Parisko Marceu etorbidean daukan eraikin bat, 1936an EAJk erosi zuena eta II. Mundu Gerran Gestapok –Alemania naziaren polizia sekretua– bereganatu zuena.
Israelgo estatuak 70 urte bete berri ditu eta gertakari horrek literaturan izan duen agerpenaz aritu dira zenbait hedabideren kultur gehigarriak azken asteetan –bitartean, nazioarteko orrialdeetan, hildako palestinarren berri ematen zuten–. Fikzio israeldarraren azken zazpi hamarkadetako errepasoa egitean, ordea, ez da aipatu hango literaturaren fenomeno arraro bat: Stalag fikzioa. 1960ko hamarkadaren hasieran, nazien preso-esparruetan girotutako literatura erotikoak milaka irakurle... [+]
Teknologiari berriei esker, Anne Franken eguneroko bi orriren artean itsatsita zeuden mezuak deszifratzea lortu dute. Hilekoaz, prostituzioak eta txiste lizunez dihardu oro har, eta ziurrenik ezkutatuta egin zen denboran idatzitakoak direla adierazi du Ronald Leopold Amsterdamgo Anne Frank Etxeko zuzendariak. Lau txiste eta sexualitateari buruzko 33 lerro dira aurkikuntzaren emaitza.
Ribadeo (Lugo), 1902ko maiatzaren 12a. Juan Gomez de Lecube jaio zen. Beste iturri batzuek diote 1906an jaio zela Sestaon. Baina, jaioterria jaioterri, Euskal Herrian eman zuen haurtzaroa; Jose Antonio Agirre Lekube zuen lehengusu, gero lehendakari izango zena, eta, amarenaldetik umezurtza izanik, haren ondoan hazi zen. Anaia nagusia Luis Valentin ere ezaguna izango zen Hego Amerikan kontrabandista gisa; Herrena esaten zioten.
Alemanian gertatu da oraingoan. Düsseldorf hirian Anne Franken irudidun pegatinak agertu dira, Schalke 04 futbol taldearen kamiseta soinean duela.
Prezio ona edukiko du “nazi” hitzak deskalifikazio politikoen ferian, bestela ez da entenditzen hainbeste jendek erabiltzea.
Nola ote dago kontua AEBetan, Amerika Kapitaina ere esplizituki faxista bihurtu bada komikiaren azken zenbakietan. 1940ko hamarkadan sortutako pertsonaia nazien aurkako ikonoetako bat izan zen II. Mundu Gerran. Orain, Marvel etxearen azken erabakiak sutan jarri ditu komikizaleak.