Joan den urrian Ekuadorren gertatutako herri-altxamendua ulertzeko hainbat zantzu bildu ditu Juan Gorostidik azaroko Larrun aldizkarian; horien artean jatorrizko herrien urteetako borroka. Eta horren erakusgarri Alberto Muenalak eginiko dokumentalaren zati bat euskaratu dugu, 1992ko protesta ibilaldi bat laburbiltzen duena.

Kanadarrak ‘Native Land’ mapa interaktiboan etxeko helbidea sartu du eta tresnak esan dio Musqueam, Squamish eta Tsleil-Waututh komunitateak bizi zirela han. Victor Temprano programatzaileak ez du bitxikeria moduan abiatu halako mapa bat, munduko edozein biztanlek bere buruari galdera hau egitea nahiko luke: norena zen lur hau?

Kaleetan borroka eginez 883. dekretua indargabetzea lortu zutenei eskerrak eman nahi die Konfederazioak. Ekuadorreko Gobernua, bestalde, "benetako elkarrizketa bat" izatera gonbidatu du.

Neurri neoliberalak inposatu nahi izan ditu Nazioarteko Diru Funtsak Ekuadorren. Lenin Moreno agintari txotxongiloak azkar bete zuen agindutakoa. Oraingoan, baina, alfonbra gorriaren partez, jatorrizko herrien bultzadaz, mugimendu sozialen, laborarien eta langileen arteko batasunarekin topo egin dute neurriek eta atzera egitera behartu dituzte.

Asteazkenean abiatu zuten hainbat emakume indigenak Buenos Airesko Barne Ministeritzaren egoitzaren "okupazio baketsua". Maputxe, Maputxe-Tehueltxe, Qom, Moqoit, Mbya-Guarani eta Tapiete herrietako kideak ari dira parte-hartzen. Haien salaketa, eskaera eta proposamenak arduradunek lehen eskutik entzun arte han geratuko direla adierazi dute.

Zazpigarren egunez, Ekuadorren protesta handiak izaten ari dira Lenin Moreno presidenteak ezarri nahi izan dituen erreforma ekonomikoen kontra. Gobernuak hiriburua utzi eta Guayaquilera aldatu behar izan du protesten eraginez eta Asanblada mugimendu sozialen esku dago orain.

Maientzat kolore urdina garrantzitsua zen; besteak beste, sakrifizioarekin lotuta zegoen, eta biktimak goitik behera urdinez estaltzen zituzten hil baino lehen.

Amerikako eta Ozeaniako herri indigena ugariren eremuak zein diren adierazten ditu mapak. Europarrek eragindako genozidioaren aurreko lurralde eta hizkuntzak zein ziren ikus daiteke bertan.

Santiago de Estero probintzian, komunitate indigenak agro-enpresari baten erasoei aurre egin eta beraiek bizi izan diren lurra lantzeaz gain, "Unicam Suri" nekazal unibertsitatea sortzen ari dira.

Callao (Peru), 1772ko irailaren 26a. Aguila fragata espainiarra portutik abiatu zen Tahitira bidean, Domingo Bonetxea kapitain getariarra (1713-1775) buru zuen espedizioan.