Jair Bolsonarok herri indigenen kontra hasitako erasoaldiaren erdian, Brasilgo ekialdeko itsaldean dagoen Olivençako Tupinamba nazioko herritarrek erresistentziarako deia egin dute, gobernu federala beste behin trabak jartzen ari delako euren lurrak aitortzeko prozesuari. Segidan manifestu osoa.

Nikaragua iparraldeko Mayagna Sauni As komunitateak sei buruzagi indigenen hilketa eta hamarren bahiketa salatu zuen urtarrilaren amaileran. Komunitateko gainontzeko biztanleek alde egin behar izan dute, erasotzaileek –80 pertsona armatutik gora, komunitateak azaldu duenez–  hainbat etxola ere erre baitzituzten, Democracy Now-k kaleratu duenez.

Rapero ezaguna zen TíoBad gaztea Sayula de Aleman (Veracruz, Mexiko) herrian eta haren oihartzuna askoz urrunago ere heldu zen, Mexikon Barrena AEBetaraino. Bertsotan salatzen zituen narkotrafikatzaileekin elkar hartzen duten agintariak, kazetari eta ekintzaileen hiltzaileak eta lurraldea izorratzen dien frackinga. Abenduaren 27an aurkitu zuten haren gorpua, torturapean isilarazia. 24 urte baizik ez zituen.

Oaxacakoa (Mexiko) da Bettina Cruz Velázquez, giza eskubideen defendatzailea. Lurra eta Lurraldearen aldeko Tehuantepec-eko Istmoko Herri Indigenen Asanbladako kidea da. Bere bizilekuan kokaturik dauden megaproiektu eolikoen aurka borrokan, enpresa multinazionalen praktika suntsitzaileak salatu ditu, tartean Iberdrolarenak. Bere jardunagatik heriotza mehatxuak ere jasotakoa da.

Pentsatzen jarrita –hilabetea da Ameriketatik itzuli nintzenetik–, kontinente bat, edozein dela eta, handiegia, zabalegia, besarka ezina da edonorentzat, lur osoaren dimentsioa izan baitu beti. Lur horretatik harago zabaltzen dira ozeanoak eta zeruak, eta infinituaren nahiz transzendentzia ororen sinboloa den ortzi-muga.

Orain 500 bat urte Europan gertatu zena –Aro Modernoaren agerpena eta bilakaera– zenbait osagaien gurutzaketatik eta sinergiatik konpreni liteke. Ez zen orduko hemengoa lurralderik aberatsena edo jendetsuena –Txinak hirukoizten zuen orduko Europaren populazioa, eta teknikoki nahiz militarki askoz ere indartsuagoa zen–, baina elkartu ziren hainbat gertakarik ekarri zuten gerora globalizazioa hitzarekin ezagutu dugun bilakaera.

Yaku Perez Guartambel abokatua, irakaslea eta idazlea (Cuenca, 1969) Ekuadorreko Azuay departamenduko prefeta hautatu berria da. Lehen aldia indigena bat kargu honetarako hautatua dela eta, are gehiago, haren programaren puntu nagusia “Uraren defentsa” izan denean. 1972an sorturiko ECUARUNARIko (Ekuadorreko Kitxua Herrien Konfederazioa) buruzagia izan da 2013tik hona, prefekturarako hautagaia bilakatu zen arte. Erakunde hori CONAIEko parte da, Ekuadorren joan den urrian gertaturiko... [+]

Joan den urrian Ekuadorren gertatutako herri-altxamendua ulertzeko hainbat zantzu bildu ditu Juan Gorostidik azaroko Larrun aldizkarian; horien artean jatorrizko herrien urteetako borroka. Eta horren erakusgarri Alberto Muenalak eginiko dokumentalaren zati bat euskaratu dugu, 1992ko protesta ibilaldi bat laburbiltzen duena.

Kanadarrak ‘Native Land’ mapa interaktiboan etxeko helbidea sartu du eta tresnak esan dio Musqueam, Squamish eta Tsleil-Waututh komunitateak bizi zirela han. Victor Temprano programatzaileak ez du bitxikeria moduan abiatu halako mapa bat, munduko edozein biztanlek bere buruari galdera hau egitea nahiko luke: norena zen lur hau?