Yasuni natur erreserban petrolioa ustiatzearen aurka agertu dira ekuadortarrak
“Ekuadorreko amazonas” bezala ere ezaguna da parke nazionala –2.000 zuhaitz, 204 ugaztun, 610 hegazti, 121 narrasti eta 250 arrain espezie aurkitu dituzte bertan–. Yasunidos eragilea izan da galdeketa egitearen alde eta zonalde natural hori ustiatzearen aurka agertu dena. Ekuadorko Gobernuaren kalkuluen arabera, 1.200 milioi dolar gutxiagoko etekinak izango ditu herrialdeak urtean, baina kontrara, natur ondare hori mantenduko du.
Yasuni Parke Nazionalean (Ekuadorren) petrolioa ustiatzearen aurkako botoa eman dute hango biztanleek. Yasunidos eragileak galdeketaren alde egindako kanpaina gakoa izan da, erreferendum ofiziala lehendakaritzako hauteskundeen lehen itzuliarekin batera egin ahal izateko.
Ingurunea oso zaugarria da eta ondorioz lur isurketak gertatzeko probabilitate handia dago, Naiz.eus-ek gogorarazi duen moduan. Hori dela eta, bertan bizi diren indigenentzat toki arriskutsu bihurtu daiteke. Parke Nazionalean 2.000 zuhaitz, 204 ugaztun, 610 hegazti, 121 narrasti eta 250 arrain espezie aurkitu dituzte, eta tagaero, taromenane eta dugakaeri dira herri indigena nagusiak bertan.
Emaitzak ikusita Ekuadorko Gobernuaren esku dago orain aldaketak egitea. Orain arte 55.000 petrolio upel ekoizten ziren bertan; herrialdearen oinarri ekonomiko handi bat, %11 hain justu. Gobernuaren kalkuluen arabera, 1.200 milioi dolar gutxituko dira etekinak, eta 500 milioi dolarreko gastua egin beharko du instalazioa eraisteko.
Besteentzat eredua
“Aurrekari oso garrantzitsua da, eta ondorengoentzat edo beste herrialde batzuentzat eredua eta itxaropen izpia izan daiteke”, azaldu du Helena Gualinga ekintzaile ekuadortarrak. La Mare-ak zabaldu ditu Entre Pueblos elkartearen hitzak: “Ustiaketa eredu guztiak ezgai izan dira Ekuadorreko herritarren oparotasuna bermatzeko, lortu dutena desoreka soziala handitzea, pobrezia sustatzea eta migratzaileak baztertzea izan da”.
Edozein arlotan, arazo bat suertatzen denean, eta ia inor ados jartzen ez denean, ohiko galdera plazaratzea da onena: Nori egiten dio mesede?
Sugea ikusi orduko: “Sugegorria!”. Telesforo Aranzadi zenak esaten baitzuen, begiek ez dutela ezagutzen dutena baino ikusten. Eta sugegorria ezagutu, ezagutzen dugunez (entzunaz, sikiera), hori bera izaten da joera: ikusten dugun suge oro sugegorria dela iruditzen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Bada Garde. Urrutira gabe hor dago, urrutieneko mugaren guardan. Umetan ezagutu nuen Garde, ez dut gogoan zenbat urte nituen, baina landatuta geratu zitzaidan han ikusi nuena.-
Dei batek dena alda dezake. Eguna bai, bederen. Hurrengo orduetako martxa, sikiera. Ourensen dagoen lagunak jasotzen du Noainen dagoen Lugoko lagunaren deia. Dei bakar batek ekarri zituen Galizako elkarte bateko zortzi artzain eta ahuntzain bat etxera. Zoragarria izan zen... [+]
Valle de Odietako epaiketa epaiaren zain geratu da ostiral honetan Iruñeko Justizia Jauregian akusatuek deklaratu eta akusazioek eta defentsak haien ondorioak azaldu eta gero. Ez da aldaketarik egon alde bakoitzak egindako eskaeretan.
Vichamako (Peru) aztarnategian, arkeologoek 3.800 urte inguruko estatuatxo berezi bat aurkitu berri dute. Caral zibilizazioaren azken arokoa da, eta bi apo irudikatzen ditu.
Aztarnategi bereko hainbat hormairuditan gosetea, lehortea eta, finean, ingurumen krisiari lotutako... [+]
Garaipen historikotzat jo dute hainbatek: duela sei urte Ozeano Bareko estatu zaurgarrietako ikasle talde batek bultzaturiko ekimen baten ondorioz, Nazio Batuen auzitegi gorenak iritzia plazaratu du uztailaren 23an, zeinak munduko estatuek klima aldaketari begira dituzten... [+]
Italiako hainbat hiritan hondartzen eta itsasoaren izaera publikoa aldarrikatzeko mobilizazioak egin ditu udan Itsasoa Aske mugimenduak. Hondartzen erdia enpresa pribatuek kudeatzen dutenez, bainua hartzeko ordaindu beharra daukate herritarrek. Zonalde turistikoenetan ordainpeko... [+]
2023ko uztailean jaso genuen berria antzuolarrok. Irimon bi aerosorgailu erraldoi jartzeko proiektu bat aurrera eramateko eskaera jaso zuela Udalak. Hasieran zalantzak eta galderak: nor zegoen proiektuaren atzean? Zein zen proiektuaren benetako helburua? Zein izango... [+]
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]
François Bayrouk dimisioa eman eta ordu gutxitara izendatu du Emmanuel Macron Frantziako presidenteak ordezkoa: Sébastien Lecornu izango da lehen ministro berria, aurretik Defentsa ministro izandakoa eta Macronen oso gertukoa. Oposizioa haserre mintzatu da, ezker zein... [+]
Erdialdeko Amerikan izan da ARGIA uztailean, meatzaritza metalikoko megaproiektuek sortzen dituzten kaltean bertatik bertara ezagutzen. Guatemala eta Honduraseko meatzeak bisitatu ditu, eta El Salvadorren ere izan da, bertako egoera politikoaren berri jasotzen: herrialdean... [+]