Urriaren 12aren beste aldea: erresistentziaren hausnarketak
Ez da kasualitatea Hispanitatearen eguna, Guardia Zibilarena eta Pilarreko amabirjinarena data berean izatea. Hirurek egitura zapaltzaileak irudikatzen dituzte (estatua, armada eta eliza). Bestalde, indigenen erresistentzia eta Espainiako Estatuak bere armada militar eta erlijiosoen bidez errepresaliatutako biztanleria daude. Egun berean, interpretazio asko daude ospatu behar edo behar ez denari buruz, eta horrela nabarmendu dute azken urteotan urriaren 12a "arraza espainiarraren" adierazgarritzat hartzea abolitzea eskatu duten kanpainek. Egun horretan, interpretazioak nahasten dira garailearen eta garaituaren artean, kolonizatzaileen eta kolonizatuen artean, esplotatzaileen eta esplotatuen artean.
Garaileen oinordetzak Errege Katolikoen handitasuna eta espainiar inperioaren hedapena nabarmentzen ditu, eta saihestezina eta beharrezkoa zen konkista zibilizatzaile gisa aurkezten du. Bestalde, indigenen genozidioa dago, zeinak inperio hori modu ez-legitimoan espoliatzeko eta aberasteko balio izan zuen. Gaur egun, enpresa transnazionalei esker jarraitzen du dinamika horrek, herri indigenen baliabide naturalak arpilatzen jarraitzen baitute gure ongizateari eusteko, euren pobretzearen kontura. Horren barnean sartzen dira indigenen antzinako lurraldeak okupatzea, gerrak, sikarioak edo paramilitarismoa finantzatzea, lan- eta sexu-esplotazioa, eta indarkeria justifikatzea mendekotasuna 500 urteren ondoren betikotzen jarraitzeko.
Dikotomia horretan, Mugarik Gabetik uste dugu Abya Yalako (kontinente amerikarreko) herri indigenekin dugun aspaldiko zorra aitortzeko unea dela, eta antzinako barkamen-prozesu bati ekin nahiko genioke, eta herri horiek emantzipaziorako bidean duten proposamen politikoari aitorpen apala egin. Biziera Onaren paradigmak, Wët Fxi`zenxi (nasa herria, Kolonbia), Sumak Kawsay (herri kitxuak, Ekuador eta Bolibia) eta Utz K'aslemal (maien kitxe herria, Iximulew-Guatemala) izenez ere ezaguna, natura, inguratzen gaituen kolektiboa eta gu geu zaintzeko eskua luzatzen digu.
Gaur egun, enpresa transnazionalek herri indigenen baliabide naturalak arpilatzen jarraitzen dute gure ongizateari eusteko, euren pobretzearen kontura (...) mendekotasuna 500 urteren ondoren betikotzen jarraitzeko
Bizi proposamen horrek birlotzen gaitu Amalurrarekin, gure herriekin eta gure jendearekin. Gogorarazten digu pertsonak eta ingurunea zaintzeak lehentasuna izan behar duela gizarte guztientzat. Printzipio horiek gure politiken eta eguneroko praktiken erdigunean jarriz gero, dagoeneko ahaztuta dugun baina noizbait asmatu zuten eredu bat berreraiki dezakegu. "Etorkizuna dagoeneko gertatu da". Abya Yalako kideen esaldi horrek gogora ekartzen digu bizirauteko bide bakarra jatorrira bueltatzea dela, etorkizuna modu jasangarriago, koherenteago eta ekitatiboagoan birpentsatzeko.
Aholku liluragarri eta xume hori nekez ezar daiteke botere ekonomiko, sozial eta politikoa bidegabeki dutenen gogoetan. Egungo sistemak ez digu amets egiten uzten, biharrerantz korrika egiten behartzen gaitu, bihar hori noizbait helduko den ere pentsatu gabe. Herrialde batzuek besteen gainean duten gehiegizko esplotazioan oinarritutako muturreko desarrollismora bultzatzen gaitu. Bai eta gizarteei gerrak lurralde-konkistarako tresnak direla eta indarkeriak menderatze metodoa izaten jarraitzen duela onar dezaten astirik ematen ez dieten logika matxista, arrazista eta klasistetan oinarritutako desarrollismora ere. Sinestarazi digute ez dagoela bizitzeko beste erarik.
Bien bitartean, aberastasunak geroz eta esku gutxiagotan pilatzen jarraitzen du, eta herri pobretu ugari eraikitzen ari da. Zer gertatuko da antolatzen bagara eta jatorrira bueltatzen bagara? Ez dugu ezer berririk asmatu behar, etorkizuna dagoeneko gertatu da. Izan ginen horretara itzuli behar dugu: herrien arteko gizarte orekatuak, gizonen eta emakumeen arteko ekitatearekin eta disidentzia sexu-generokoekin, naturarekin batera.
Gizarteko gotorleku erresistenteok oraindik hemen gaude, zapalkuntza- eta menderatze-mekanismoak beharrezkoak ez direla gogorarazteko. Gizarte guztietan gero eta handiagoa den pobretzea eta horren ondorioak esperimentatu ditugu dagoeneko. Hemendik aurrera, erresistentzia indigenaren ikuspegitik, zapalduon paradigmatik, bizi nahi dugu historia.
Estibaliz Gomez de Segura, Mugarik Gabeko kidea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Asilo-leku sakratua Erdi Aroko lege bat zen, zeinaren bitartez justizia atzetik zituztenek elizaren eta monasterioen babesari hel ziezaieketen. Akaso, bi mila urtetan ongia egin zuten apurra. Eta, jakina, ahal bezain azkar, lege hura desegitera jo zuten, desagertu zen arte. A ze... [+]
Bilboko Udalak iragarri du Lancor-Elgorriaga eta Consonni pabiloiak berehala eraitsiko dituela, eta segidan, Udalbatzan aurkeztu du lan horiek bizkortzeko proposamena, kontuan hartu gabe 80 pertsona inguru bizi direla bertan baldintza negargarrietan: euren ondasun urriak... [+]
Palestinan gertatzen ari dena ikaragarria dela erraten du jende orok karrikan barna, “Onartezina da! Genozidioa da!” bilakatu dira azken aldiko entzunenak. Egoera salatzeko elkarretaratzea egin, ordea, eta bidegabekeria dela pentsatzen duten hamar horietatik lau... [+]
Eusko Jaurlaritzak "Eskola inklusibo, ekitatibo eta kalitatezkoaren aldeko mahai" berria osatu duten gizarte-eragileei Euskadiko eskola-segregazioaren hasierako diagnostikoa eta erantzuna izeneko txostena banatu die, eztabaidatu eta adostasunak lortzeko. Debateak, beraz,... [+]
Udan zehar, mobilizazio sozial handia izan da eta herritarren plataformak sortu dira Lizarraldean biometanizazio-plantak direla eta: Viana, Lodosa, Los Arcos, Mendabia... Horietan guztietan erraz identifika daitezke gako berberak: 1/ Nafarroako Aldizkari Ofizialean proiektuak... [+]
Abuztua da. Iratxen bildu gara Jurramendi igotzeko. Gudarienetik baino, gurutzeen bidetik (via crucis) ekiteko gomendatu digute. Berbagai, Gazako egoera. Israelek, genozidioa gauzatzeaz gain, horren kontaketa ere isilarazi nahi du: ia 300 kazetari erail ditu, Al Jazeerako Anas... [+]
Pasa den asteburuaren atarian, eta, oraingoan bai, hainbat hedabidetan Bernedoko udalekuetan gertatutakoa (Dutxa hotz bat denontzat) masiboki hedatu ostean, iritsi zen hezitzaileen adierazpena. Bertan, beraien “oinarri ideologikoak argitzea” eta “egiteko moduen... [+]
Euskal Udalekuetan egondako haur eta gazteen guraso edo/eta tutore legal gisa, babes osoa adierazi nahi dizuegu Bernedoko begiraleoi. Guztiz gaitzesten ditugu hezitzaileak jasaten ari zareten jazarpena eta sare sozialen bidez, publikoki zein maila pribatuan, egin zaizkizuen... [+]
Gure alaba nagusia Euskal Udalekuetara joan zen lehen aldian, 2019an, eraldatuta itzuli zen. 15 egunetan hazi egin zen, eta ez fisikoki bakarrik; arrunt pozik zetorren, hunkituta eta bere abenturak kontatzeko gogo handiz; ezin genion jarraitu, horren azkar hitz egiten zuen... [+]
Gauza garrantzitsu asko gertatzen ari dira Palestinan, Euskal Herrian eta munduan. Espantu israeldarraren aurrean Euskal Herrian inteligentzia kolektiboa martxan dago, inoiz baino indartsuago. Jende ezberdin asko, toki ezberdin askotan, gauza ezberdin asko egiten ari da... [+]
Palestinan gertatzen ari diren gizadiaren aurkako krimenak “berariaz gaitzesten ez dituzten” Israelgo erakundeekin harremanik ez izateko 2024ko apirilean EHUko Gobernu Kontseiluak hartu zuen konpromisoaz gain, beste urrats bat eman du euskal unibertsitate publikoak... [+]
Aurtengo uda garaian 46 gradutara iritsi da tenperatura Espainia eta Portugaleko leku batzuetan. Europako beste leku batzuetan ere 40tik gorako tenperaturak izan dituzte, baita Euskal Herrian ere. Iaz baino tenperatura altuagoak izan ditugu eta aspalditxo izan ditugun handienak... [+]
Nazio Batuen Batzorde batek bi urte behar izan ditu palestinar herriak hamarkadetan salatu duena berresteko: Israelgo estatu sionista genozidioa gauzatzen ari dela. Herri presioa gero eta handiagoa da gure agintarien gainean, eta nazioarteko boikotak lehen arrakalak ireki ditu... [+]
TikTok-en parafernaliatik urrun bizi naizenez, aurreko egunera arte ez nuen jakin Maria Pombo horren berri. Sare sozialek orduero aurkitzen dute kalapitarako gairen bat eta, honakoan, kristorena sortu zuten influencerrak irakurtzearen gainean egindako adierazpenek. "Esango... [+]
Badira egun batzuk Instagrameko @denuncias_euskalherria kontuan argitalpen bat agertu zela. Bertan, ama batek adierazten zuen bere alaba Bernedoko euskal udalekuetan egon zela hamabost egunez eta talde mistoetan dutxarazten zituztela 13-15 urte bitarteko nerabeak, aukerarik eman... [+]