“Gure txikitasunetik, mundu guztiko herrien errealitatea ezagutaraztea ezinbestekoa da”
Maiatzaren amaiera eta ekainaren hasiera artean Gora Herriak jaialdia antolatu du Bixi Bixi elkarteak, zortzigarren urtez, Pasai Donibanen. Aurreko urteetan jatorrizko hainbat herriren errealitatea ezagutzera eman ondoren, aurtengo jaialdiak Ameriketako edo "Abya Yala" osoko herrietako ordezkariak izango ditu. Egitasmoaren antolatzaileetako batekin hitz egin du ARGIAK, Xabier Alegriarekin, eta azpimarratu du internazionalismoa aldarrikatzea eta Euskal Herrian "jatorrizko herrietako ahotsak entzuteko aukera" eskaintzea dituela xede.
Maiatzaren amaieran eta ekainaren hasieran ohiko zita bihurtu da Gora Herriak ekimena, Bixi Bixi elkarteak antolatutakoa eta aurtengo zortzigarren edizioa izango duena. Joan den asteko ostegunean abiatuta, ekainaren 7ra bitarte Pasai Donibanek mota guztietako ekitaldiak hartuko ditu herriko plaza zein aretoetan: Ameriketako hainbat jatorrizko komunitateren inguruko hitzaldiak, bertso saioak, kontzertuak, ikastaroak... Ostegun honetako solasaldian, esaterako, Leire Artola ARGIAko kazetariak, alde batetik, eta Amets Ladislao eta Malu Egiluz Etxaldeko mugimenduko eta Via Campesinako kideek, bestetik, Guatemalako Maia q'eqchi' komunitatean emakumeek duten lidergoa izango dute hizpide.
Ekimenaz eta haren helburu nahiz funtzioez mintzatzeko, Gora Herriaken antolatzaileetako bat den Xabier Alegriarekin jarri da harremanetan ARGIA. Alegriak azpimarratu du aurreko urteetako edizioetan munduko beste hainbat jatorrizko herri hizpide izan ondoren –Kuba, esaterako–, aurtengo jaialdiak Ameriketako edo "Abya Yala" osoko jatorrizko herrien errealitatea ezagutzera ematea izango duela xede. Abya Yala Ameriketako herri indigenek beren lurraldeari ematen dioten izena da, eta "lur heldua", "lur bizia" edo "loratzen ari den lurra" esan nahi du.
Izen hori erabiltzearekin batera, herri indigenek azken urteetan "euren hizkuntzak eta tradizioak indartzeko egiten ari diren lana" goraipatu nahi dutela adierazi du Alegriak. Horretarako, Gora Herriaken antolatzaileak azpimarratu du Euskal Herrian "txikitasunetik eta harrotasunik gabe" ezinbestekoa dela mundu osoko jatorrizko herrien errealitatea nolakoa den erakustea. Errealitate politikoa soilik ez, herri horien kulturak nahiz hizkuntzak ere izango dute lekua Bixi Bixik antolatutako egitarau oparoan: horren adibide gisa aipatu du Alegriak larunbatean Jon Sarasuaren eskutik izango diren Kolonbiako herri indigenaren inguruko bertsoak eta kantuak.
Neokolonialismoa "are eta basatiagoa" da azken aldian
Azken aldian mundu mailako krisiaren nahiz Donald Trump AEBetako presidentearen itzuleraren eraginez nazioartean izaten ari diren gertakarien harira, Alegriak azpimarratu du herrien aurkako neokolonialismoa "are eta basatiagoa" bilakatzen ari dela.
"Hasieran lurretako janariak edota haziak lapurtzeko xedea zuten kolonizatzaileek, baina orain euren onurarako pertsonak ere lapurtzen dituzte", esan du. Gainera, salatu du egun indarra hartzen ari diren "sektore neofaxistek" eta diskurso arrazistek ere eragina dutela herri indigenen biziraupenean, eurak "deshumanizatzea" baitute helburu.
49 urte preso pasa ondoren, libre utzi dute Leonard Peltier AEBetako ekintzaile autoktonoa. Otsailaren 18 honetan heldu da bere senide eta lagunen artera 80 urte dituen preso-ohia.
Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]
Ez da kasualitatea Hispanitatearen eguna, Guardia Zibilarena eta Pilarreko amabirjinarena data berean izatea. Hirurek egitura zapaltzaileak irudikatzen dituzte (estatua, armada eta eliza). Bestalde, indigenen erresistentzia eta Espainiako Estatuak bere armada militar eta... [+]
900 milioi inguru eskatzen dizkio Energy Transfer Partners enpresak AEBetako Greenpeace erakunde ekologistari, 2016 eta 2017an oliobidearen aurkako protestetan kalteak eragin izana leporatuta. “Epaiketa honetan porrot eginez gero, Greenpeace justizia klimatikoaren aldeko... [+]
XVI. mendean Francisco de Orellana espainiar konkistatzaileak Amazonas ibaian gora nabigatu zuenean, ibaiaren alde banatan hiri handiak zeudela esan zuen. Inork gutxik sinistu zion orduan, eta are gutxiago hurrengo mendeetan, konkistak berak suntsitutakoaren arrastorik aurkitu... [+]
Melvin Picón (Coban, Guatemala, 1979) maia q'eqchi' komunitatekoa da, eta Guatemala iparraldeko Alta Verapaz departamendutik etorri da Euskal Herrira, Mugarik Gabe gobernuz kanpoko erakundearekin elkarlanean. Jatorrizko herrien defentsarako hamaika elkarte eta... [+]
Joan den martxoaren 23an, Seuil frantses argitaletxe ospetsuak abiarazi zuen literatur sail berri bat, “Ahots autoktonoak” deitua. Un livre dans ma valise (Liburu bat nire balizan) webgunean, Laurence Baulande sailaren zuzendariak azaldu zuen orduan egitasmoaren... [+]
Peltierrek 47 urte daramatza kartzelan, FBIko bi agente hiltzea egotzita. Presoak beti defendatu du bere errugabetasuna, eta nazioarteko hainbat erakundek eskatu izan dute bera aske uzteko.
Kantuta Killa eta Wari Rimachi, Ayllu Mayu Wasi komunitateko bi indigenari barre egin zieten Bien de mañana programan. Erasoak salaketa asko eragin ditu, eta programak barkamena eskatu behar izan du.
Urriaren 14ean egingo dute konstituzioa aldatzeko bozkaketa. Lehen Ministro Anthony Albanesek “nazioa elkartzeko aukera” gisa definitu du erreferendumaren eguna.
“Ekuadorreko amazonas” bezala ere ezaguna da parke nazionala –2.000 zuhaitz, 204 ugaztun, 610 hegazti, 121 narrasti eta 250 arrain espezie aurkitu dituzte bertan–. Yasunidos eragilea izan da galdeketa egitearen alde eta zonalde natural hori ustiatzearen... [+]
Ekuadorko hainbat probintzietan barrena ibiliko da karabana abuztuaren 20ra arte, Yasuní biosferako erreserba aberatsean petrolio ustiaketa proiektuaren aurka egiteko. Egun horretan herri-galdeketa egingo dute, eta esplotazioaren aurkako bozkak lortu nahi dituzte... [+]
Aktore, gidoilari eta zuzendariak gai politiko eta sozialak lantzen dituen fikziozko filmak egiten ditu, Mexikoko bere komunitatean oinarrituta.
Amazoniako lurrak demarkatu eta indigenenak direla aitortzeko muga gehiago jarriko dituen legea onartu du Brasilgo Kongresuak. Luiz Inácio Lula da Silvaren gobernuak legea kritikatu du eta "araututako genozidio" bat dela esan du. Indigenek hainbat egun daramate... [+]
Pasa den abendutik Perun gertatzen ari diren istiluak, herrialdearen egoera politiko ahularekin lotu dituzte munduko hedabide nagusiek. Pedro Castillo presidente ezkertiarraren noraeza, haren kargugabetzea, Andeetako eskualdeetako herritarren altxamendua eta haien kontrako... [+]