Amazoniako indigenen lurrak deforestatzaileen esku utzi ditzakeen legea onartu du Brasilgo Kongresuak
Amazoniako lurrak demarkatu eta indigenenak direla aitortzeko muga gehiago jarriko dituen legea onartu du Brasilgo Kongresuak. Luiz Inácio Lula da Silvaren gobernuak legea kritikatu du eta "araututako genozidio" bat dela esan du. Indigenek hainbat egun daramate protestan, eta errepide nagusiak moztu dituzte.
Brasilen, 1988ko urriko Konstituzioa onartu baino geroago okupaturiko lurrak ez dituzte aitortuko indigenen lur bezala. Hala erabaki du astearte honetan Brasilgo Parlamentuak 283 boto alde eta 155 kontra izan dituen lege proiektua onartuta.
Hemendik aurrera, jatorrizko herri indigenek frogatu beharko dute 1988. urtea baino lehen lur horiek etengabe okupatu zituztela eta jarduera produktiboentzako erabiltzen zituztela, erreserba bezala demarkatu ahal izateko.
Eragin handiko neurria da, betidanik indigenenak izan diren Amazoniako lurrak demarkatu eta aitortzeko muga handia ezartzen baitu legeak. 1980ko hamarkadan herri indigena ugari euren lurretatik bota zituzten diktadura militarraren ondorioz, eta beraz, 1988an askok oraindik ezin izan zuten euren jatorriko lurretara itzuli. Ezin dute halakorik frogatu.
Legeak lur horiei babesa kendu eta, meatzaritza enpresei eta deforestazioa egiten ari diren egurgileei ateak irekiko lizkieke. Célia Xakiriabá Brasilgo Kongresuan ordezkari den indigena bakarrenetakoak gogor kritikatu du erabakia: "Eraso etengabeen gainetik, herri honetako lur indigenek bizirik mantendu dituzte basoak eta biomasa", azaldu du legearen kontrako sinadura bilketa eskatzeko ohar batean.
Brasilgo Gobernuak ere neurria kritikatu du. Lula da Silvaren gobernua kontra azaldu da eta Herri Indigenen Ministerioak "araututako genozidioa" dela esan du.
Indigenak protestan
Asteartean guarani talde batek Sao Pauloko errepide nagusienetako bat moztu du legearen kontra protesta egiteko. Telesur telebista kateak, tokiko hedabideak iturri gisa aipatuta, esan du Jaragua herri guaraniko herritarrak manifestatu direla Bandeirantes errepidean, eta Poliziak negarra eragiteko gasa erabili duela haien kontra.
? PL490 NÃO
Vídeo da violenta ação da PM-SP, hoje (30.05), contra o protesto dos Guarani, na Rodovia dos Bandeirantes (SP), contra o PL 490.
No vídeo, a PM lança gás lacrimogêneo e balas de borracha contra os indígenas. O protesto era pacífico.
Via @Karibuxi pic.twitter.com/sPtuPaZ0ok
— Camarote da República ? (@camarotedacpi) May 30, 2023
Horrez gain, astelehenean Sao Pauloko Unibertsitateko Zuzenbide Fakultatean ere lege proiektuaren kontra mobilizatu dira ikasleak.
2007tik atzera eta aurrera dabilen egitasmoa da lurren demarkazioa oztopatzeko legea. Jai Bolsonaroren garaian indarra hartu zuen berriz, eta orain, Lularen itzuleraren testuinguruan, oraindik Kongresua kontrolatzen duten eskuineko indar politikoek urgentziaz tramitatu dute legea. Kongresuan onartua izan ondoren, Brasilgo Senatutik ere pasa beharko du, hala ere.
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]
Ekainak bost ditu gaur; udara atarian gaude eta giroak badaki. 15:00ak dira, sorbeltz saldoa aztoratuta dabil, udara beteko zeruan, kirrinka batean, eltxoak ehizatzen. Azpitik Ibaik erreparatu die sorbeltzei, eta tartean dauden enara azpizuriei; gorde ditu basozain arropak,... [+]
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]