Para que a neve non destrúa o maior bosque de boj do mundo
- Nos Pireneos atópase a maior zona do mundo dos bojes salvaxes, e é precisamente no Pirineo navarro, Abaurregaina, onde en 2020 creouse o proxecto Ezpelzaintza 2050. O Cydalima perspectalis sitsa está a causar un gran desastre nos espelines nos últimos anos, e os seus membros traballan na protección e mantemento da especie. “En 2019 decatámonos da peste sits que estaba a destruír o boj en Navarra, pero pola altitude aínda non chegou. Sabiamos que tamén chegaría aquí, así que aproveitando que os nosos bosques aínda estaban sans, comezamos a recoller sementes de boj”, explica Nayara Tanit Ibañez San Millán, membro do proxecto.
Ibañez explica que hai dous tipos de boj: salvaxe e decorativo. “Desde os Pireneos até o sur dos Alpes, o bosque de boj máis extenso do mundo, un boj autóctono, salvaxe. Pero, ademais de nos bosques, nos xardíns das cidades, nas rotondas, nos parques, neste caso, tamén é abundante o tipo que se utiliza como ornamento”, explica. Precisamente nestes bojes decorativos atópase a orixe da polilla que está a causar a catástrofe. “En moitos casos, os bojes dos xardíns son traídos de lonxe e poden traer enfermidades e pragas externas que pasan destes bojes aos salvaxes”, engadiu.
En Abaurrea Alta comezaron a organizar actividades para protexer o boj en 2020, e entre outras cousas, levou a cabo un proxecto para crear un banco de sementes de boj na localidade. “Coa participación da cidadanía conseguimos crear un banco de sementes. Saían en grupos a recoller os froitos da boj”, di Ibáñez. Ese mesmo ano descubriuse a chegada do rebumbio á zona, e para 2021 a epidemia xa estaba estendida. “Foi entón cando decidimos formalmente crear a asociación Ezpelzaintza 2050”, engadiu.
Iniciativas de protección da especie con achegas dos socios
Nos Países Cataláns existen varios grupos de protección do boj, que traballan na protección da especie mediante a fumigación de bosques e outras iniciativas, pero o proxecto navarro ha tomado outro rumbo. “Nós queremos ir ao fondo do problema e cal é o núcleo do problema? O comercio do boj e a exótica especie invasora de sits que provocou a peste”, di. Aínda que se fala moito da epidemia, a lei española non a inclúe no catálogo de especies invasoras, e a asociación solicitou a súa modificación en 2021.
Ademais, puxéronse en marcha outras iniciativas para a protección do boj: extensión do banco de sementes, colocación de trampas para a captura do sel, creación dunha ferramenta de geolocalización de árbores, talleres para a captura de orugas, recompilación do patrimonio inmaterial ligado ao boj… “En Alemaña en dez anos perdeuse o 98% dos bosques de boj, porque a oruga multiplícase rapidamente”, explicou. A asociación comprométese a seguir traballando para que os bosques autóctonos non se perdan no ano 2050, e a socia subliñou que as achegas dos socios son imprescindibles nese camiño. Toda a información está dispoñible na web ezpelzaintza.org e nela pódese apoiar o proxecto.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
