Maria bainuaren jatorria

  • K.o. II. mende inguruan, Maria izeneko alkimista judutar bat bizi izan zen Alexandrian. Lehen emakume alkimistatzat jotzen da eta, haren idatzirik iritsi ez bazaigu ere, beste egile klasiko batzuek eman zuten bere lanaren berri.

Substantzia kimikoen destilaziorako eta sublimaziorako gailu konplexuak asmatu zituen, baita egosketa teknika berezi bat ere: hareaz eta errautsez betetako ontzi batek urez betetako beste bat berotzen zuen eta gainean hirugarren ontzi bat jartzen zen. Denboraz, oinarriko errautsak kenduko zituzten.

XIV. mendean Arnau de Vilanova mediku eta teologo valentziarrak balneum Maria edo Maria bainua deitu zion teknikari, sortzailearen omenez, eta orduz geroztik hala esaten zaio jakiak prestatzeko modu horri. 


ASTEKARIA
2022ko abenduaren 18a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Kanal honetatik interesatuko zaizu: Denboraren makina
Industria agortu eta gero, zer?

Beriain (Nafarroa), 1974ko otsaila. Potasas de Navarra enpresako langileek greba egin zuten, besteak beste, aurreko urtean Motor Ibérica lantegiko langileek egindako grebak bultzatuta. Ez zen, beraz, Nafarroako industriako lehen greba, ezta Potasasena ere. Baina Potasas... [+]


Harakin eta zirujau

Erroma, 1215eko apirila. Laterango IV. Kontzilioan, Eliza Katolikoak apaiz eta monjeei kirurgia egitea debekatu zien, besteak beste. Aurreko kontzilioetan ere, Reimsen eta Toursen, gaia landu zuten, lekaideek soilik arimak salbatzeaz arduratu behar zutela eta gorpuen salbazioa... [+]


280 milioi urteko faltsifikazioa

Italiar Alpeetan duela 280 milioi urteko narrasti baten fosila topatu zuten 1931n. Tridentinosaurus antiquus espezie moduan katalogatutako fosila, lehen narrastien eboluzioa aztertzeko funtsezkotzat jo izan da ia mende batez; hainbat adituk izan dute hizpide liburu eta... [+]


10.000 urteko harresia

Mecklenburgeko golkoan, Baltikoko uretan, ia kilometro bateko harrizko egitura bat identifikatu zuten arkeologoek 2021ean. Orain diziplinarteko ikerlari talde batek harresiari buruzko ikerketa argitaratu du PNAS aldizkarian.

Egiturak 10.000 urte inguru ditu eta gizakiak egina... [+]


Ahanzturaren gaixotasuna

Frankfurt (Alemania), 1901. Alois Alzheimer psikiatra eta neurologoak Auguste Deter pazientea ikusi zuen lehen aldiz. 51 urteko etxekoandre alemaniarra kasu arraroa zen. "Pazientea eserita dago eta babesgabe dirudi" jaso zuen Alzheimerrek idatziz: "Nola duzu... [+]


Eguneraketa berriak daude