AEB, 1922ko azaroaren 24a. Hoover Konpromisoa sinatu eta Colorado ibaiaren ibilguan, Arizona eta Nevada estatuen mugan, presa bat eraikitzeko batzordea sortu zen. Hoover presaren obra faraonikoa 1936an amaitu zuten eta XX. mendean zabaldu zen ura kudeatzeko eredu baten hasiera izan zen.
Urtero, AEBetako Mendi Harritsuetako elurrak urtzen zirenean, Colorado ibaiak gainezka egiten zuen, inguruko laboreak arriskuan jarriz. Uholdeak saihesteaz gain, presa batek eremu idorretan sail ureztatuak zabaltzeko aukera emango zuen, Los Angeles nahiz Hego Kaliforniako beste komunitate batzuk urez hornituko zituen, elektrizitatea sortuko zuen…Ideia horrekin sinatu zen 1922an Hoover konpromisoa deiturikoa, presa egiteko.
Boulder izena jarri zioten hasieran presari, baina negoziaketetan Herbert Hoover merkataritza idazkaria izan zen gobernuko ordezkaria –gerora AEBetako presidente izango zena– eta, azkenean, hitzarmenari bezala, presari ere Hoover esan zioten.
Coolidge presidenteak sei urte geroago, 1928an, onartu zuen legez proiektua, baina eraikitzeko lanak abiarazteko baimen ofiziala 1930ean lortu zen, Hoover presidente zela, aurreko urtean eztanda egin zuen krisialdiari ez ikusiarena eginez, edo, nolabait, Depresio Handia aitzakiatzat hartuta, horrelako obrek egoera arinduko zutela argudiatuz. Hala, 1933an beste proiektu hidrauliko erraldoi bat abiarazi zuten eta Tennessee Haraneko Agintaritza sortu, izen bereko ibaiaren urak ustiatzeko.
Boccalettiren ustez, uraren historia ez da teknologikoa, politikoa baizik, XX. mendean hedatu den ereduak oinarri teknologikoa izan arren
Hoover presaren obra faraonikoa 1936an amaitu zuten, 3,33 milioi m³ hormigoi eta 49 milioi dolar (egungo 900 milioi gutxi gorabehera) erabili ondoren.
Baina agian “faraoniko” adjektiboa ez da egokiena Hoover presaz hitz egiteko; egiptoarrek Nilo ibaiaren gorabeherak aprobetxatzen zituzten arren, egungo uraren kudeaketa politikek antzinako Erroman dute jatorria. Horixe dio Giulio Boccaletti ikerlariak Water. A Biography (Ura. Biografia bat) liburuan, uraren kudeaketaren historia biltzen duen lanean.
Boccalettiren ustez, uraren historia ez da teknologikoa, politikoa baizik, XX. mendean hedatu den ereduak oinarri teknologikoa izan arren. Eredu hori, ingeniaritza proiektu handietan oinarritua, AEBetan sortu zen, Hoover eta Tennessee medio, eta mundu osoan hedatu. “Mende hidraulikoa” esaten die Boccalettik azken ehun urteei.
Paradigma hori agortzear dagoela uste du eta etorkizuneko eredua Txinatik etor daitekeela. Ikerlariak dio ura kudeatzeko sistema inkognita bat dela oraindik, baina garbi dauka Hoover presak duela 100 urte irekitako bidea ez dela jasangarria.
Beriain (Nafarroa), 1974ko otsaila. Potasas de Navarra enpresako langileek greba egin zuten, besteak beste, aurreko urtean Motor Ibérica lantegiko langileek egindako grebak bultzatuta. Ez zen, beraz, Nafarroako industriako lehen greba, ezta Potasasena ere. Baina Potasas... [+]
Errobi musika taldea duela 50 urte igo zen lehen aldiz oholtzara. Hori dela eta, berriz itzuliko dira eszenatokira Mixel Ducau eta Anje Duhalde sortzaileak, euskarazko lehen rock musika taldearen abesti mitikoenak kantatzeko asmotan. Maiatzaren 4an izango da, Bilboko Euskalduna... [+]
Malin, Burkina Fason eta Nigerren Frantzia haizatua da. Mendebaldeko potentziek haien eragina galtzen ari dira Afrikako kolonia zaharretan. Afrika frankofonoko populazioa bereziki gaztea da, eta ez du frantses kolonialismoa zuzenki ezagutu. 35 urtez peko gazteek populazioaren... [+]