aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ehun urte bete zituen pasa den astean. 1925eko urriaren 10ean, orduko egun nazional txinatarrean, ireki zen Pekineko Hiri Debekatuan, edonorentzat eskueran, Jauregiko Museoa. Zazpi mendez han bertan, hurrenez hurren, oparotasun imajinaezinean bizi izandako Yuan, Ming eta Qing dinastietako agintari gorenek metatutako bitxi, ondare, opari eta erlikia preziatuenak bilbatzen ziren. Eta ezinbestez, haien hautatxo bat zuen ikusgai.
Orduko, eta oraingo, museo mendebaldar ospetsuenak ez bezala, ez zen handik eta hemendik jaso edo erosi/ebatsitako edertasunen bilduma tematiko bat, baizik bertan jazotako historiaren goreneko lekukoa. Eta Txinako kulturgintza jasoenaren erakusgaia. Arte ederretakoa, historikoa, etnografikoa, literarioa...
Han jarraitzen du, Hiri Debekatuan, munduan bisitari gehien jasotzen duen museoa izanik. Baina ez da bake gozoan bizi izan ehun urte horietan. Eta gorabeherak aurreikusten zaizkio etorkizunerako ere.
1931-1949 aldiko gerrateetan, milaka kaxatan gordeta, egin behar izan zituen joan-etorrien eta nozitutako galeren ondorioa baita museoak, gaur egun, bi egoitza dituela elkarrengandik 1.700 kilometrora: ondarearen zatirik mardulena (azken hamarkada hauetan gogotik joritua) beretzen duen Hiri Debekatukoa; eta Taipeiko “Jauregiko Museo Nazionala” deitua, Chiang Kai-shek militarraren tropek, 1948-49ko erretiradan Taiwanera eramatea lortu zuten zati “txikiago” baina pieza preziatuenetako asko dituenaren hauta bat erakusgai duena.
Esan gabe doa bitasun horrek aurpegia eta gurutzea dituela. Aurpegia da zein bere hiriko ikuskizun turistiko preziatuenak direla bata nahiz bestea. Eta beren biltegietan jasota dituzten ikusgaiekin hamaika museo osatu ahalko lituzketela. Izatez, halako zerbait egina du jada Pekinekoak Hong Kongen (eraikinaz, ez dugu ezer esango). Eta beren ondarearen erakustaldiak gero eta maizago egiten dituzte munduan. Halako altxorra dutelako.
Pekinentzat aurpegia eta Taipeirentzat gurutzea da, ordea, bitasun horren sorburuan legokeen batasuna. Pekinek aukera duen bakoitzean eginbidez azpimarratzen duen “Txinaren bakuntasuna” adierazten duelako; eta Taiwango politikagintza aldebanatzen duen kontraesana biziro hauspotzen duelako.
Hala ere, batzuek zein besteek ez dute hizpidera ekartzen auziaren eratorpenik bihurriena. Isilpean bada ere, hor dagoena. Irla eta kontinentearen arteko kinka dela eta, estatubatuar burutsuren bati otu baitzaio jada Taiwanen esku dagoen Jauregiko Museoaren zatia... seguruago legokeela AEBetan. Biharko egunean, besteren bati bururatuko zaio Taiwani saldutako armen ordain txukuna izan daitekeela.
Zer gertatuko litzateke orduan?
Europak bere helburu klimatikoak malgutzen eta AEBek zientziari bizkarra ematen dioten bitartean, Txinak mundu mailako elektrizitate berriztagarriaren lidergoa hartu du. Atzerrian inbertsio erraldoiak egiten dabil, bereziki Hego Globaleko herrialdeetan. Aldaketa geopolitiko... [+]
Itsas guduen jolaseko zerbait dirudi eta, egiazki, badu zerikusia. Baina benetako guduekin. Duela hamarkada bat plazaratu zen barrunbe militarretatik, anglosferan jakina, akronimoa, berez nahiko kriptikoa zen “Anti-access/Area Denial” esamoldea laburtzeko... [+]
Trumpen muga-zergen dantza da azken hilabeteetako berri nagusietako bat. Gerra komertziala eta ekonomikoa hedabideen eta analisten ahotan daude oraindik ere. Gehienetan, baina, herritarrei gauzak era oso sinplean azaltzen zaizkie, gutxi-asko esanez Etxe Zurian ero bat dagoela... [+]
Zuzenean, askok, edo geroago ehunka milioik ikusi ahal izan duten irailaren 3ko Pekineko desfile militar erraldoiak bazuen, bai horixe, mezua. Halako guztiek bezala, esan genezake. Antolatzaileen borondateaz harago doazen mezuak, batzuetan. Mezu horiek zein eta norentzat ziren... [+]
Alaskan nahiz Etxe Zurian egindako bilkurek sortzen duten harrabotsaren parekorik ez du piztu. Eta protagonistek ere hala nahiago, esango nuke. Baina begien bistako garrantzia du Asiako bi potentzia nagusientzat eta, zeharbidez, kontinente osorako: Txinako Kanpo-arazoetako... [+]
153 orrialdeko txosten bat kaleratu du parlamentuak. AEBak ez ditu apenas zuzenean aipatu, baina horretarako "ikuspegi atlantista" terminoa erabili du: "Europak darabilen ikuspegi horrek gerra-komertziala ekarri du Europaren eta Txinaren artean, ageriko kalte eta... [+]
Guangzhou (Txina) 1925eko ekainaren 23a. 100.000 herritar inguru bildu ziren atzerriko potentzia inperialisten aurkako martxan. Maiatzaren 30ean britainiarrek hainbat manifestari hil zituzten Shangaiko protestaldi batean. Hildakoekiko elkartasunez Guangzhouko langileek greba... [+]
Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]
Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]
Akordioa asteazkenean sartuko da indarrean. Haren ondorioz, AEBek %30eraino jaitsiko die ordaindu beharreko muga zerga produktu txinatarrei, eta Txinak %10eraino estatubatuarrei.
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]
Iradokitzailea delakoan edo, muga-zergen gatazkaren harira norbaitek berriro zirkulazioan jarri duen Maoren 1953ko bideoaren garai hartakoa da milioi bat igerilariren txantxa. Alegia, orain harekin bat egiten omen duen Xi Jinping jaio zen urtekoa.
2021etik 2025era isuriak %15ean murriztu behar zituen industriak. Ursula Von Der Leyenek automobilgintzaren sektorearen eskutik ekintza plan bat aurkeztuko du martxoaren 5ean. Oraindik erabakia hartua ez badago ere, Europar Batasunak sektorearen eskaerak onartuko dituela diote... [+]