“Oihan isila erdi hila dagoen oihana da”

  • Jérôme Sueurekin solastatzea abereen arteko harmoniaz kontzientzia hartzea da, baita gizakion egoismoa berriro ere berrestea. Eko-akustikaren sortzailea, paisaia natural batetik ateratako soinuak biltzen eta aztertzen dabil. Emaitzak ez dira airosak: iragan hurbila arte genuen soinu paisaia aberats eta anitza pobretuz eta isilduz doa. Abereen arteko komunikazio-sistemaz, gizakion zarataz, bien arteko bateraezintasunaz hitz egin digu.

“Gizakion soinurik ez izatea soilik izan daiteke onuragarria naturarentzat”. (Argazkia: Frédéric Sèbe)

Oihanean sartu berri zara.

Jura eskualdean (Frantzia) izan gara, duela urtebete oihan batean instalaturiko magnetofonoen bila. Ordu laurdenero, minutu bat grabatu dugu. Datu meteorologikoak ere jaso ditugu eta oihanean soinuak zein distantziara hedatzen diren aztertu.

Eko-akustika ez da bio-akustika.

Bio-akustika bigarren mundu gerlaren biharamunean agerturiko eremua dugu, komunikatzeko soinua erabiltzen duten animalien jokamoldeak aztertzen dituena. Nola sortzen eta jasotzen duten soinua eta zein informazio komunikatzen duten. Azken urteetan eremu berri bat garatu izan dugu: eko-akustika. Ekosistema bere osotasunean hartuz, paisaia natural batetik ateratako soinu guztiez interesatzen gara, galdera ekologikoak mahaigaineratuz.

Aldaketa klimatikoaren ondorioek bultzaturiko alorra da?

Ez. Animalien joerei baino gehiago gai ekologikoei sentibera nintzelako garaturikoa da. Bio-akustika ikasirik, ekologiari buruzko galderak jorratzeko erabili nahi izan dut. Ekologiaren arloko lankideekin egindako elkarlanaren emaitza da. Noski, xede berdintsuak dituzten beste batzuk ere badaude munduan.

Bernie Krause bio-akustikalari ospetsuak errana: 50 urtez naturako soinuen %50 desagertu dira.

Ez dakit nondik atera duen zifra hori. Bere eskalako ikuspegi historikoa du baina datu zientifikoak eskas ditugu zifra hau baieztatzeko.

Argi dena da soinuak desagertzen ari direla.

Hori segur da. Espezieak desagertzen ari dira eta haiekin batera haien soinuak. Haien habitataren sustsipenari lotua da.

Benetako komunikazio sistemak dira.

Soinu horien bidez informazioak transmititzen dituzte. Txorien kantuen bidez, usu, bada arra naiz edo emea, ugalketarako prest naiz edo ez, hemen bizi naiz... Bospasei, gehienik hamar bat informazio pasarazten dituzte. Informazio horiek espeziearen biziraupenerako erabakigarriak dira, mutu bilakaraziz edo soinuak estaliz ez dute irauten. Ez dute gizakiok bezainbat informazio pasarazten, baina komunikaturikoa hil ala bizikoa dute.

Argazkia: Frédéric Sèbe

Dialektoak dituzte.

Animalia batzuek, batez ere itsas-ugaztunek ala txoriek ezberdintasunak dituzte tokika: azentuak, dialektoak dituzte. Espazioan bakartuak izaki, arrazoi ezberdinengatik denboran bestelakotzen dira soinuak eta belaunaldiz belaunaldi pasatuak dira. Hori erranik ere, Parisko elur-txoria eta hego-ekialdekoa elkar gurutzatuz gero ulertuko direla uste dugu.

Harmonia osatzen dute.

Soinu ingurumena estrukturatua dutela ohartzen gara, frekuentzien araberakoa edota unearen araberakoa. Krausek adibide miresgarriak entzunarazi dizkigu. Ez gara kakofonia batean. Baina hor ere, ez da beti horrela, batzuetan soinuak gainjarriak dira eta ikertu beharra dago zergatik. Agian nahasmendu bat dago ingurunean.

Eta gizakia dator bere soinu inposaturikoekin.

Soinu asko ekoizten ditugu, animalientzako zaratak direnak. Ez dira estrukturatuak eta beste soinuak estaltzen dituzte. Animalien komunikazioak nahasarazten dituzte, estresarazten dituzte, nekarazten.

Egokitzapen joerak ba ote dira?

Bai baina mugatuak. Espezie batzuek kantuak errepikatuko dituzte, beste batzuek ozenago edo zorrotzago abestuko dute. Baina guzti horrek muga morfologiko eta fisiologikoak ditu eta kostu energetiko handia. Beste batzuek alde egiten dute.

Gure zarata eta animalien komunikazioa, biak batera ezin.

Gizakion soinurik ez izatea soilik izan daiteke onuragarria naturarentzat. Soinurik ez izatea larria da, erran nahi duelako ez dagoela kilkerrik, matxinsaltorik, txoririk, animaliarik. Oso larria da, oihanaren funtzionamenduan rol bat dutelako guztiek. Oihan isila erdi hila dagoen oihana da. Gertatu izan zait Portugaleko eukaliptus baso batean kausitzea; urrundik baso bat dirudi eta bertaratu eta ez dago ezer, ez dago soinurik, kulturarik ez dagoelako, monokultura delako. Isiltasunaz gain, soinu paisaiaren homogeneizazioa ere badaukagu.

Erran nahi baitu?

Orotako espezieak daude, nahiko toleranteak. Baina espezie berezituak ere badaude, elikadura edota bizitoki berezi bati arras loturikoak, eta haien habitataren desegitea hilgarria zaie. Azkenean, orotako espezie horiek gelditzen dira.

Lanbide politikoa duzue.

Alarma pizten gabiltzala erran daiteke. Herritar eta zientifiko gisa, kezkagarria da egoera. Baina gure ikerketa erabat objektiboa da, ageri denaren berri ematen dugu.

Nola irudikatzen duzu natura 2050 urtean?

Homogeneizazioa aurreikusten dut, espezie eta beraz soinu gutxiago eta maluruski geroz eta zarata humano gehiago. Erran bezala, Juran egon berri naiz. Genevako aireportua hurbil dute. Gure grabaketen %85 hegazkinen soinuz kutsaturikoa da. Ez dut uste joera hobetuz joango denik, alderantziz.

Animaliek liluraturik
“Ttikitan animalien portaerek liluratzen ninduten, geroago berriz musikak. Maluruski ez nuen hezkuntza musikalik jaso eta ez naiz musikari, dolu handi bat izan da hau. Lortu izan dut hala ere nire pasioak eta ekologia juntatzen soinuaren bidez, eko-akustikari esker. Naturan izatea, soinuak hurbilpen zientifiko baina sensible baten bidez entzutea sekulakoa da. Pasiozko lanbidea dut”.

 


ASTEKARIA
2019ko irailaren 01a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Kanal honetatik interesatuko zaizu: Natura
Gorputz hotsak
“Desgaituontzat oso gertu eta oso urrun dago itsasoa”

Sentsibilizazio saioen, hitzaldien eta sare sozialen bidez aktibismo antikapazitista egiten du Juncal Cepedak (Irun, Gipuzkoa, 1986). Txikitan ez du erreferente desgaiturik izan, eta besteei laguntzeko eta erreferenteak sortzeko egiten du dibulgazioa. Sare sozialen bidez,... [+]


Itsasoaren igoerari aurre egiteko urgentziazko deia estatu aberatsenei, Pazifikotik

Itsasoaren heina 9,4 zentimetroz igo da azken 30 urteetan, baina guneka anitzez handiagoa da igoera –besteak beste, Pazifikoko eremu batzuetan 15 eta 30 zentimetro artekoa da–. Beroketa efektuko gasen isurketak ttipitzeko eta klima larrialdiari aurre egiten... [+]


2024-08-27 | Jon Torner Zabala
Putreentzako janlekuak, turistak erakartzeko amu

"Valderejoko hegazti sarraskijaleen janlekuak erabilera turistikoa izango du". Atentzioa eman digu Estitxu Ugarte Lz. de Arkaute kazetariak Alea.eus agerkarian plazaratutako albistearen goiburuak. "Putreak baliatu, putreak erakartzeko?", ateraldi gatzduna... [+]


112 hitzetan emergentziak saihesteko prebentzio-aholkuak
Umeak uretan, belarriak tente


Energia-enpresa nagusiek biodibertsitateari eragindako kalteen %47 ezkutatzen dute, EHUren ikerketa baten arabera

"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.


Behar adina egin

Berrerarabili, zaharberritu, konpondu, eraldatu… Behar duguna baina gehiagorekin bizi garelako agian…


Euskal Herriko tigreak

Duela gutxiko kontua da. Iberiar katamotza (Lynx pardinus), mundu mailako felino espezie mehatxatuenetarikoa, “galtzeko arriskuan” egotetik “kaltebera” kategoriara igaro da IUCNren Espezie Mehatxatuen Zerrenda Gorrian. Espeziea kontserbatzeko egindako... [+]


Aitor Cevidanes
“Akainak gaitza kutsatzeko denbora behar du, egunean bertan kenduta ez dago arriskurik”

Akainak edo kaparrak batetik, eltxo tigreak bestetik, Euskal Herrian duten presentziaz eta gurean dauden espezieez mintzatu zaigu Aitor Cevidanes ikertzailea. Osasuna eta ingurumena hizpide, dituzten arriskuez, herritarron uste faltsuez eta klima aldaketaren nahiz gizakion... [+]


2024-07-17 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Hemengoa

Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]


“Azken dantza hau” bisiguarena izan ez dadin

Txikitan kaian arrantzatu ohi genituen ‘pantxito’ gehienak ziurrenik bisiguak izango ziren, baina nekez ikusten genituen bisigu handiak. Izatekotan, jatetxe ezagunetan izango zen, arraindegietako bisigu gehienak kanpotik ekarriak ziren bitartean. Egun, kostaldeko... [+]


Garbitasuna

Erleek jaiotzetik hil arte duten joera bat da garbitzeko gaitasuna. Jaio bezain laster hasten da bera jaio den abaraska garbitzen, puskatu dituen argizari zatiak erlauntzatik kaleratzen.


Bustitzen ez den arranoa

Ur azaletik gertu dabiltza arrainak igerian. Zerbait uretarantz gerturatzen ari da, hegan: arrano bat dator, bere atzaparrak aurrerantz luzatuta eta zaplast! Uretan sartu da, bete betean. Arraina harrapatu ostean burua uretatik atera du arranoak, baina arrainak hondorantz egiten... [+]


Jolastoki berdeagoak Ipar Euskal Herriko ikastetxeetan, klima aldaketari aurre egiteko

Ingurumena, bioaniztasuna, uraren gestioa eta haurren beharrak oinarri hartuta, ikastetxeetako patioak aldatzeko proiektu kolektiboa jarri dute martxan Pirinio Atlantikoetan; Euskal Herriko lau herrik hartuko dute parte. Iruñean ere, itzal eta landare gehiago izango... [+]


Eguneraketa berriak daude