Azken mendean Etiopiak galdu ditu antzinako oihanik gehienak, nekazaritzaren, artzaintzaren eta herrialdean laborantza industrial neokolonialak eragindako goseteen presiopean. Alabaina, biodibertsitatez betetako azken baso zatiak geratu dira, fosil gisa, zientoka eliza eta ermitaren bueltan, bertako erlijioak sakratutzat salbaturik. Bitxi horiek zaindu, zabaldu eta elkarrekin lotzen ahalegintzen dira zenbait zientzialari naturzale.

Ionan Marigomez Allende (Erandio, 1961) biologoa da lanbidez eta bokazioz. Bera izan zen EHUren Plentziako Itsas Estazioaren sustatzaile nagusia, eta bera da bertako zuzendaria 2013an sortu zenetik. Bulegoan hartu gaitu, atzealdean Gorlizko badia ageri dela, eta hantxe jardun dugu, luze, planeta hau estaltzen duten itsasoen gaitzez eta konponbideez. Marigomez baikorra baita: konponbideak egon badaude.

Ekainaren hasieran zabaldu zuten Santa Klara uharteko (Donostia, Gipuzkoa) itsasargi zaharberrituaren atea. Barruan, Cristina Iglesias artista donostiarraren eskultura: Hondalea. Denbora gutxian agortu ziren artelana ikusi ahal izateko txartelak, museoaren eta eskultura publikoaren arteko nahasketa baita, babestu beharreko ingurune natural batean kokatua, gero eta turistifikatuagoa dagoen hiriaren itsasertzeko magalean.

Asteazkenean aipatu genuen nola sekulako beroa datorren iberiar penintsulara asteburuan, eta nola hirietan itzala aurkitzeko mapa-aplikazio bat garatu duten. Gerora, gazteleraz idatzitako hari interesgarri bat aurkitu dugu: hiriak, beroak, itzala eta beroketa arintzeko estrategia urbanoak dira gaia; protagonista batekin, hirietako zuhaitz landaketa.

125 urte bete dira aurten Xabier Lizardi jaio zenetik, eta euskararen eta euskal kulturaren alde egindako lana omentzen duen monumentura bisita egiteko une aproposa izan daiteke.

Mendizaletasunak bizi dituen aldaketarik handienak batetik teknologiaren eta bestetik korrikalarien eskutik heldu direla aipatu ziguten maiatzeko Larrun aldizkarian elkarrizketatu genituen zenbait lagunek. Iker Karrera (Amezketa, 1974) eta Jone Urkizu (Azkoitia, 1979) mendi korrikalarien testigantzak jaso ditugu orain, kirol horren garapenaz eta mendiari lotutako filosofiaz besteak beste.

Biodibertsitatearen galera eta klimaren aldaketa konpontzen lagundu behar luke Lurreko eremu zabalak berriro basati garatzen lagatzeak, hala defenditu du luzaz ekologiaren korronte nagusiak. Aldiz, zenbait zientzialarik aldarrikatu dute natura aberatsagoa zeneko mundu hartan gizakiak ere esku hartzen zuela aspalditik. "Wilderness" ideiaren inguruko eztabaida mahairatu dute, berriro ere.

Duela hilabete batzuk, ibaien aldeko Urbizi plataforma nafarrak salatu zuen Caparrosoko makro-behitegiak ehunka mila m3 ur erabili zituela 2012tik aurrera eta galdegin zion Ebroko Uren Konfederazioari gaiari buruz.

Arabako Mendiak Aske plataformak Azazetako zentral eolikoaren aurkako alegazioak aurkeztu ditu, eta dagoeneko 23.833 sinadura bildu ditu Arkamu, Azazeta, Iturrieta eta Labrazako lau proiektuen aurka.

Ekologistak Martxan elkarteak (Espainian Ecologistas en Acción) 2021eko edizioko Bandera Beltzak izendatu ditu, Espainiako estatuan kostaldeari kalterik gehien eragiten dieten proiektuei. Euskal itsas hegiari dagokionez, Bizkaian bandera bana oparitu die Petronorri kutsaduragatik eta Bilboko superportuari bere anpliazioagatik, eta beste bana Gipuzkoan Zumaian Urola ibaia dragatzeari eta Irungo udalari Txingudiko hiritartze planagatik.