Itsasoaren berotzeak euskal kostaldeko espezie batzuen portaera aldatu du, Aztiren arabera
"Berdela iparralderantz ari da mugitzen, itsasoa berotzeak sardinari ez dio on egiten eta geroz eta gutxiagoa dago, antxoarentzat ona da eta geroz eta gehiago dago, baina txikiagoa da...", dio Aztiko ikerlari Xabier Irigoienek, EITB Datak tenperaturaren gorakadaz egin duen ikerketa eta erreportaje sortaren barruan itsasoari eskainitako atalean.
Kantauri itsasoko tenperatura gorantz egiten ari da, gure kostaldeko datuak biltzen 40 urte daramatzan Azti ikerketa zentroaren datuek erakusten dutenez. Horrek eragina dauka hainbat espezieren portaeran, eta batzuen kasuan aldaketa oso nabarmena da. Alga gorria, esaterako, garai batean oso ugaria zen, baina gaur egun askoz ere gutxiago dago. Edota karabela portugesak, duela 20 urte inork gutxik ezagutzen zituen gurean, eta "geratzeko etorri omen dira", EITBren arabera.
"Lurra berotzen ari da, baita itsasoa ere", datuek erakusten dutenez: "Batez beste, hilabete guztietan egin du gora itsasoaren tenperaturak, eta igoera hori areagotu egiten da udako hilabeteetan. Bilboko portuko buia inguruan bi gradu berotu da ura uztailean, azken hamar urteetan".
Beroaldiak, gero eta ugariagoak
Tenperaturari dagozkion Hego Euskal Herriko datuak aztertu ditu EITB Datak, eta dozena erdi ataletan plazaratu. Beroaldiak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian, dio horietako baten goiburuak. "Aurten beroa muturrekoa izan da eskualde eta herri askotan, batik bat, abuztuko lehen hogei egunetan", irakurri dugu. "Hil horretako 15a egun kritikoa izan zen. Estazio meteorologiko askotan 40 gradutik gorako tenperaturak neurtu zituzten; aste osoan zehar tenperaturak oso altuak izan ziren. Uztaila, ordea, oasia izan zen ekain amaierako eta abuztuko beroaldien artean". Oro har, muturreko beroa egin duen egunen eta oso beroen kopurua ugaritu egin da, eta "gau tropikalak" gero eta ohikoagoak dira.
Azterlanak jasotako datuen arabera, Hego Euskal Herriko 523 udalerrietatik 333tan 40 graduko langa gainditu da uneren batean. "Kostaldeko brisak giroa freskatzen duela esaten bada ere, hego-haizea nagusi izan da askotan eta, ondorioz, Kantauriko isurialdeko eskualdeak labe bilakatu dira. Hala, urteko tenperaturarik altuena Bilbon eta inguruko herrietan (Loiun, Lezaman edota Mungian) neurtu dute. Abuztuaren 15ean 43,5 gradu neurtu zituzten termometroek".
Klima larrialdiaren gainean Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako herritarrek duten iritzia ere jaso du EITBk. Oso gutxi dira (%1,6) klima aldatzen ari dela ukatzen dutenak. Aldiz, gehiengo handi batek (%95) uste du giza jarduerak eragin duela, nolabait, egoera hau. Horri buelta ematerik ba ote dagoen galdetuta, "ezkortasun-sentsazioa nagusitu da gizartean". Gehienen iritziz goranzko joera geratu eta ondorioak arintzeko aukera egon daiteke oraindik, baina % 21en ustez ez du konponbiderik, eta ezin da ezer egin.
Abuztuan 411.000 hektarea baso eta lursail erre dira León, Asturias, Ourense, Cáceres eta Zamoran. Bizkaiko eta Gipuzkoako azalera osoa beste. Irmotasunez esan dezakegu muturreko baldintza meteorologikoek sutu zituztela suteak, berotze global antropogenikoaren... [+]
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Azken asteko sapa lehergarri egunetan gure zereginen egitarauak aldatu beharrean aurkitu gara. Freskura erlatibo batek seietan atera gaitu ohetik, gosaldu eta lan gehienak bederatzietarako plegatu ditugu eta hamarretan jalgi gara oinezko ibilaldia egitera. Eta ez ginen bakarrak... [+]
Prekaritate global hirukoitza pairatzen dute Pakistanen, klimak, energia gabeziak eta finantza publiko arazoak elkarrekin eragindakoak, bakoitzak bertze bien kalteak areagotzen dituela. Halere, arazoaz jabetu dira bertako agintariak eta bideratu dituzte aldaketak, nahiz eta... [+]
2003ko udarekin batera, 1970etik beroena izan da aurtengoa. Europar Batasuneko "Copernicus" behategiak larrialdi klimatikoa dela-eta bero boladak "maizago" egongo direla dio, eta aurtengo ekainean bere ondorioak izan ditu: ehunka pertsona hil dira Europan.
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.
Lurreko bi heren baino gehiago ura da; ur horretatik %96, ozeanoetako ur gazia. Eguzki izpiak ozeanoetako lehen 200 metroko sakonerara heltzen dira, eta bertan bizi dira munduko arrantza industriak ustiatzen dituen espezie ia guztiak. Aitzitik, zientziak gehiago erreparatu izan... [+]
Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]
Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]
Klima-aldaketari buruzko BC3 ikerketa-zentroak baieztatu duenez, Europako hiriak atzera geratzen ari dira klima-aldaketari egokitzeko neurrietan. Hain zuzen, nazioarteko beste zentro batzuekin batera egindako ikerketan frogatu dute egokitzapen klimatikoko planen ia % 70k ez... [+]