Enpatia garaia

  • Ekofeminismoak bizitza nondik eta nola baloratzen duen, ikuspegi konplexuagoa eraikitzeko proposamena dakart. Desazkundearen inguruko ekofeminismoa eta antiespezismoa ezagutzearen ondorio dira datozen lerroak; landa eremuan jaio eta hirigunean bizitzeak dakartzan ikuspegiekin; eta aktibismoaren eta amatasunaren esperientzia politiko eta pertsonalekin.


2025eko irailaren 08an - 05:00
Ziortza Larreategi
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Minbiziak gure haurra eraman duela denbora gutxi pasa den honetan, eta bera galtzearen mina zein handia izan den inork zalantzan jarriko ez duela jakinda, gizakiaz besteko animalia bakoitzaren bizitzaren garrantziaz aritu nahiko nuke.
Maite ditugunak galtzearen enpatiatik abiatuta, imajinatzera heldu gaitezke, esaterako, behi batek esnea ematen jarraitzeko bere kumearengandik banatzeak sortu diezaiokeen mina nolakoa izan daitekeen. Animalistak kolektibo antiespezistak duela urte batzuk bere proiektu batean zioen bezala, "animaliek egiten diegun guztia sentitzen dute". Dela kumea amagandik banatzea, dela beren gorputzak gizakion intereserako esplotatzea, izan jateko, janzteko, esperimentatzeko.... edo ondo pasatzeko.

Ikuspegi ekologistatik zenbait datu dakartzat: munduan, urtero 100.000 milioi animalia elikatzen ditugu 8.000 milioi pertsona elikatzeko (12 bider gutxiago). FAOren (ingelesez Elikadura eta Nekazaritzako Ustiategien Erakundea) arabera, haragi eta esneki ekoizpenek askoz ere lur eta ur gehiago behar dituzte landare jatorriko elikagaiek baino. Adibidez, kilo bat behi haragi ekoizteko 15.000 litro ur inguru behar dira. Dilistekin proteina kantitate berdina lortzeko 5.500 litro.

Landare proteina (dilistak, ilarrak, soja…) hazteko animalia jatorriko proteina ekoizteko baino 3-10 aldiz ur gutxiago behar da, 20-60 aldiz CO2 gutxiago isurtzen da eta 5-50 aldiz lur gutxiago erabiltzen da. Beraz, aztarna ekologikoa txikitzeko modu eraginkorrenetako batzuk industria intentsiboa baztertzea eta animalia jatorriko produktuen kontsumoa murriztea dira. Abeltzaintza extentsiboak baldintza hobeak eskaintzen dituen arren, animalien dominazioa ematen jarraitzen da –instrumentalizazioa, askatasun eta autonomia eza, erreprodukzio kontrola eta erahiltzea–.

Azkenik, gizakion osasunari erreparatuz gero, erakunde ofizialek diote, zientifikoki frogatutako datuen arabera, landareetan oinarritutako elikadura orekatua gizakion bizitzako edozein arotan onuragarria dela (haurtzaroan, haurdunaldian…), gaixotasun kroniko arrunten arriskua murrizten duela dieta omniboroekin alderatuta, eta mikrobiotaren eta osasun orokorraren gaineko eragin positiboa duela.

Hausnarketa eta datu hauek guztiak mahai gainean jarrita, hainbat galdera egiten hasi gaitezke. Hobe da bertako txerri bat hiltzea jateko, Frantziatik datorren sojarekin egindako tofua baino? Baina badakigu txerri horren pentsuaren jatorria? Eta jaso dituen txerto eta antibiotikoena? Eta non hil duten? Are gehiago, beste izaki sentikor baten heriotzik suposatzen ez duen elikagaiak baditugu eskura, etikoa al da txerria jatea? Pribilegio kontua izan daitekeela konturatzen al gara? Zergatik txerri hori jateko "behar" hori? Zaporea, tradizioa eta legalitatea beste izaki sentikor batzuk erailtzeko arrazoi nahikoa al dira? Zergatik nahiago dugu besteek gure ordez eskuak (eta kontzientzia) odolez zikintzea? Eta ardura hori nork hartzen duen ba al dakigu?
Bada garaia arrazoi ekologistak eta etikoak kontuan hartu, eta gizakiaz besteko animaliak nola tratatzen ditugun eta gure sistemetan duten lekua birpentsatzeko. Bada garaia agroekologiaren bereizgarriei –merkaturatze zirkuitu laburrak, lan baldintza duinak eta bertakoak, garaikoak eta ekologikoak diren produktuak, besteak beste– %100 landare jatorria batzeko. Prest al gaude guztion bizitzak erdigunean jarri eta ikuspegi antropozentrikoa deseraikitzeko?


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Antiespezismoa
“Momenturen batean lortuko dugu antiespezismoa ofizialki hezkuntzako curriculumean txertatzea”

Animalia-etikaz mintzatuko dira EHUko ikastaroetako batean. Leire Morras Aranoak, ikastaroaren zuzendariak, hezkuntzan antiespezismoa lantzeko dauden hutsuneak eta aukerak nabarmendu ditu.


Zezenketen kontrako estrategiak Sanferminetan

Zezenketarik gabeko besten inguruan mintzatu dira zenbait eragile, Zaunk! Iruñerria antiespezista eragileak Iruñeko Laban antolaturiko 'Zezenketen bidegurutzeak' solasaldian. Alternatibak indartzearen garrantziaz, peñen erantzukizunaz eta legeak... [+]


Animalien askapena akademiatik aztertzen

Ertz askotatik landu dute antiespezismoa Animalia Ikasketa Kritikoen EHUko I. kongresuan; hala nola literatura, intersekzionalitatea, komunikabideak, zinema eta historia ikertu dituzte. Estibaliz Ania Valle Ruiz de Garibay eta Surama Lázaro Terol ikerlariek literaturari... [+]


Zein bizitza erdigunean?

Ekofeminismoak ekologismoa eta feminismoa artikulatzen dituen begirada eta borroka proposatzen ditu. Horrek irekiera interesgarria dakar, ekofeminismoaren garapenaren zati handi bat ardatz izan duena. Hala ere, irekitasun horrek erronkak eta konplexutasunak ere zabaltzen ditu,... [+]


Manifestazio antiespezista egin dute Donostian

Animalien ongizaterako lehen premisa “askatasuna” dela azpimarratu du Nor kolektibo antiespezistak.


2023-06-19 | Ilargi Manzanares
Zezenketen aurka manifestatu dira ehunka lagun Bilbon

Joan den larunbatean, ekainaren 17an, Bilbon, Animalistak kolektibo antiespezistak Azken erasoaldia lelopean antolatu zuen manifestazioa.


Beatriz González. Artibista.
“Margotzen dudanak animaliak jateko dugun pribilegioari egiten dio eraso”

Komunikatzeko eta abstraitzeko erabili ohi ditu akuarelak Beatriz González margolariak eta militante antiespezistak (Galdakao, 1996). Hasieran ez zekien ongi zer margotu nahi zuen, ikusten zuena kopiatzen zuelako, baina azken urteetan animalien kontrako zapalkuntza... [+]


“Gizakiz besteko animaliak borrokatzen duten subjektu politikoak dira”

Sistema binarista zalantzan jarri, eta feminismoaren eta animalien askapenaren aldeko mugimenduaren arteko zubiez mintzo da Laura Fernández antropologo soziala: “Feminismoen barruan ditugun joera batzuk aztertzeko aukera ematen digu antiespezismoak”.


2022-11-02 | Axier Lopez
“Euskal Herriko lekurik bisitatuenetakoa kaiola bat da”

Bost urtez jarraian azaroaren 1ean kalera irten da mugimendu antiespezista. Aurten Donostiako Aquariumaren parean elkartu dira, "kaiola bat delako Euskal Herriko lekurik bisitatuenetakoa".


2022-09-07 | ARGIA
Lehen aldiz, animalien erabilerarik gabe ospatu dute Antzar Eguna Lekeition

Iaz erabaki zuen Lekeitioko Udalak Antzar Egunean antzara bizidunik ez erabiltzea, eta 300 urte baino gehiagoko ibilbidean lehen aldiz, irailaren 5 honetan erabilitako antzara guztiak plastikozkoak izan dira.


2022-02-02 | Axier Lopez
Ostiraletik aurrera ARGIAn ikusgai mugimendu antiespezistari buruzko ‘Lorratzean’ dokumentala

Animalien askapenaren aldeko mugimendu antolatuaren historiaz eta garapenaz mintzo dira hamabi ekintzaile antiespezista dokumentalean. Nor taldeak sortu du lana eta ostiralean ARGIAn izango da osorik ikusgai.


“Euskal Herriko baserrietan ere espezismoa dago”

Maialen Sagues Nor talde antiespezistako kidea da. Euskal Herriko hiltegien inguruko ikerketa abiatu zuten, eta tartean, Laudioko hiltegia ere bisitatu zuten. Ikerketan aurkitutakoaz mintzatu da.


Eguneraketa berriak daude