“Iruñeko Udal Gobernu Taldea nahiko feminista da”

  • Uztailaren 4ko goizean zazpi graduko lurrikara izaten ari zen Iruñeko Udaletxean elkarrizketa egiten ari ginen bitartean. Bere bulegoa, ordea, bare-bare zen artean. Eguerdian jakin zen albistea: Aranzadi eta Ezkerra Udal Gobernutik kanpo ziren. Aranzadiko zinegotzia da Berro eta Berdintasuna eta LGTBI saileko arduraduna zen elkarrizketa egiten ari ginen bitartean. Dagoeneko oposizioan da.

"Talde feministek diskurtso indartsua jartzen dute eta udaletik oihartzun egiten diogu, horrela asko zabaltzea lortuz". (Arg.: Josu Santesteban)
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Ez dakit argi dagoen: eraso sexista gehiago dago edo salaketa gehiago?
Salaketa gehiago. Mugimendu feministak eta gizarteak oro har lan handia egin dute azken urteetan, eta horren ondorioz emakumeak ahaldundu egin dira, salaketa gehiago jartzera ausartuz.

LGTBI munduan ere salaketa gehiago entzuten da. Antzeko kasua da.
Bai, berdintsua da, baina kasu honetan oraindik zailtasun bat gehitzen zaio, mundu honetan erasoa salatzeak esan nahi baitu agian armairutik ere atera behar dela. Harrotu zentroarekin ikerketa bat egin dugu gaiaz eta gauza interesgarriak atera dira. Adibidez, LGTBI umeak oso ohituak daude biolentzia jasatera eta erasoa normaltzat hartzen dute, oso berenganatua dute. Emakume askorekin ere gertatzen da hori, baina LGTBI kasuetan gehiago.

Sanferminetara kanpotik datozenei ohartarazten zaie errespetuz joka dezatela. Kanpokoan jartzen da indarra.
Sentimendu hori zaharra da, eta iaz bederen egon zen. Deserosoa egiten da onartzea zure lagunak, familiartekoak, ingurukoak direla emakumezkoen erasotzaileak. Hala ere, hemen ez dago beste toki batzuetan baino eraso gehiago. Erasoak orokorrak dira, maila globalean emakumeen aurkako biolentzia legitimatzen da, menpeko nahi gaituztelako.

Txupinazoan beltzez joateko sare sozialetan egon zen deialdi hura bai izan zen eztabaidatua, baita arbuiatua ere.
Guk ez genuen bat egin deialdi harekin, baina zilegi iruditzen zait. Egia da erasoak urtean zehar ere badirela eta ez dela fokoa bakarrik Sanferminetan jarri behar, baina herritar asko oso haserre dago eta uste dut ekarpen bat egiteko gogoa zegoela proposamen haren atzean. Ez zen ongi bideratu hemengo mugimendu feministarekiko, baina ez dut uste asmo txarrez egin zenik.

Zeinek finkatzen ditu irizpideak, udalak edo mugimendu feministak?
Elkarlanean egiten dira, baina mugimendu feminista aspaldi ari da lanean erasoen gaiarekin eta baditu lerro estrategiko batzuk. Haiek diskurtso indartsua jartzen dute eta udaletik oihartzun egiten diogu, horrela asko zabaltzea lortuz.

“Bakarrik eta mozkortua etxeratu nahi dut”. Neska gazteek gehien errepikatu duten oihuen artean dago.
Bikaina da. Beti beldur mezuak luzatzen zaizkigu neskei: “Zaindu, kontuz…”. Beldurrean hezi gaituzte eta neska gazteak aski dela esaten ari dira, libreak garela eta erabateko lasaitasunez itzuli nahi dugula etxera.

Udaletxea nolakoa da berdintasunean?
Lan handia du egiteko. Gauza asko egin dira, baina gatozen lekutik gatoz eta feminismoa UPNrentzat “vade retro Satanás” izan da. Udaletxea gizartearen isla ere bada eta Iruñean aurrera egiten ari den gisan, hemen ere bai, baina oso urruti gaude berdintasuna lan esparru guztietan zeharkakotasunez ikustetik.

Eta Gobernu Taldea?
Oso aurreratuta dago aurreko legealdiko Gobernu Taldearekin konparatuta. Nahiko gobernu feminista da, baina ezkerrean bazen goiburu klasiko bat “lehenengo komunismoa eta gero feminismoa”, eta hemen ere gertatzen da halako zerbait.

Eta Aranzadi?
Denak berdinak izan gaitezen bilatzen dugu, asanblada da gure oinarria, horizontalitatea, baina gizarteak dituen hainbat joera gurean ere badira. Berdintasunari buruzko hausnarketa prozesu bat egiten ari gara eta oso interesgarria izaten ari da, oso pozik nago. Hala ere, bestelako jatorri bateko jendea ere falta zaigu eta horrek kezkatzen gaitu.

Ezkerreko alderdi batean, kargu instituzionalak legealdi baterako, bi…?
Aranzadik kode etiko argia du: lau urte eta kito. Beraz, legealdi honekin niri bukatu zait.

Eta gustatuko litzaizuke errepikatzea?
Alde batetik bai, hasieran shock handia izan zelako udal jardueran aritzea, ez genuelako instituzio hau ezer ezagutzen eta dagoeneko asko ikasi dugulako. Baina bestetik, guk ikasi dugun hori ondoren etor daitezkeenentzat oso baliagarria izango da, gu laguntzen arituko garelako.

Era guztietako pertsonek festan begirunea merezi badute, zergatik ez animaliek? Zezenek adibidez?
Hala da, bai, ez da zilegi XXI. mendean animalien sufrimendua gure gozamenerako erabiltzea. Ni zezenketen aurkakoa naiz eta hauen aurkako hainbat manifestazioetan parte hartu dut, baina gaia konplexua da Iruñean. Ni aurkakoa naiz, baina Aranzadin badira aldekoak eta, beraz, talde gisa ez dugu jarrerarik hartu zezenketekin. Eztabaida kalera atera behar da.

Aranzadi egongo da datorren urteko udal hauteskundeetan?
Talde bera ezin da aurkeztu, hautesle elkargo bat delako eta hauek behin bakarrik aurkez daitezkeelako. Baina gure proiektua ordezkatuko duen zerbait hor egongo da.

Shock doktrina

“Iruñean jaio nintzen 1986an. Publizitatea eta Harreman Publikoak ikasi nituen Opuseko Unibertsitatean, baina era guztietako lanak egin ditut: umeak zaindu, tabernan zerbitzari, saltzaile Landabengo igandetako azokan… eta lau urtez Eguzki bideoak kooperatiban ere bai; ARGIArekin ere izan genituen elkarlan proiektu batzuk. 17 urte nituenetik nabil herri mugimenduetan: Azpilagainako auzo asanblean, Rosa Negra taldean, mugimendu feministaren bueltan edo PAHn. Udaletxean hasi ginenean shock handiko unea bizi izan genuen bertan nola aritu ikasi arte”.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Feminismoa
“Hondarribiko alardearen bi aldeak parez pare jartzea da zilegitasun bera ematea zapaltzaileari eta zapalduari”

Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]


Gorputz hotsak
“Bizitzaren aldeko jarrerak bigarren planoan uzten du zarata”

Bertigo baten ostean, etengabeko txistu bat entzuten hasi zen Jexux Mari Irazu Muñoa (Larraul, Gipuzkoa, 1972) bertsolaria, bertso-eskolako irakaslea eta gai-jartzailea. Tinnitus edo akufeno deitzen zaie Irazuk entzuten dituen zaratei. Horrek egunerokoan daukan inpaktuaz... [+]


“Txistuak, mehatxuak eta irain sexistak” jaso dituzte Laudioko jaietan eraso matxista bat salatzeagatik

Agerraldia deitu zuen Laudioko mugimendu feministak igandean, Odoloste eguneko goizaldean Txosnagunean gertatutakoa salatzeko. 


2025-08-29 | Euskal Irratiak
Maitena Chohobigarat
“Beharbada menopausia gehiago aipatu beharko genuke, aterabideak badirelako”

Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.


Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Gorputz hotsak
“Angustia handia sortzen dit ezer ez ikustera iritsi ahal izateak”

Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]


2025-07-23 | June Fernández
Meloi saltzailea
Duintasuna

Langabezian geratu nintzen 24 urterekin, eta ezagun batek lan xelebrea eskaini zidan: ezkondu aurreko despedidak antolatzea. Logroñoko bere enpresa hedatu nahi zuen beste hiriburuetara, tartean Bilbora. Ezkongaien lagunen deiak jasotzen nituen, eta askotariko jarduerak... [+]


Musikaren analisi feministak
Orbain bizien oinordeko, lerroarteak zabaltzeko

Bizi-biziak dira oraindik musikan dabiltzan emakume eta genero disidenteen azalean bizi izandako indarkeriaren orbainak. Ugaritu dira, halaber, orbain horiei buruzko ahotsak komunikabideetan, ikerketetan zein hainbat ekimenetan. “Asko dago egiteko oraindik”, diote... [+]


Iñaki Mujika ('Handbike' txirrindularia)
“Uste dena baino askoz hobeto bizi zaitezke gurpildun aulkian”

Motorrez gainezka dago Iñaki Mujikak Altsasun duen tailerra. Ilaran daude denak, baina bada barreneko gelaxka batean aparte gordetako bat. Mujikak beretzat egokitu nahi duen motorra da. 2021ean igo zen azkenekoz motor gainera; istripu larria izan zuen moto-kros zirkuitu... [+]


Laura Macaya
“Indarkerian esku hartzeko marko hegemonikoek ez diete onik egiten emakumeak suspertzeko prozesuei”

Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]


Emakume sexualizatuak oholtzan eta Arrigorriagako polemika: askatasunaren eta eredu patriarkalaren artean

Norbere gorputzaren gaineko erabakiez, estetika heteropatriarkalaren morrontzaz, kontraesanez eta musikaren industriaz solastatzeko baliatu dugu Arrigorriagako polemika: herri horretako jai batzordeak Vulkano orkestra festa-egitarautik kentzea erabaki du, ikuskizuneko... [+]


ZERO CHOU
“Pertsona homosexualak eta tradizioa adiskidetzea nahi dut”

30 urte baino gehiago daramatza Zero Chou zinemagile taiwandarrak istorioak kameraren atzetik kontatzen, bai zinemarako, bai telebistarako. Aurten, Zinegoak jaialdiaren 22. edizioko ohorezko saria jaso du.


Eguneraketa berriak daude