Hitzak mutu (Hasier Etxeberria in memoriam)

  • “Batzuetan iruditzen zait lerro hauetan aurkitzen dudala nire bidea eta, bestetan, hementxe galtzen naizela zeharo, hitz alfer hauen artean. Iruditzen zait, baita ere, gertatzen zaizkidan gauzetatik libratzeko baino, gehiago balio dutela gauzak benetan gerta dakizkidan. Erran nahi dut, La Rochefoucauld-en ezpaletik, koaderno honetan izendatzen ditudanean bakarrik gertatzen direla errealitatean gauza guztiak. Inoiz idatziko ez banitu, ez ziratekeela. Hori izango da literatura, horixe idazlearen lan betierekoa: arnasten duena paperera itzultzea”.
    Hasier Etxeberria, Mutuaren hitzak

1.700 biztanle omen ditu euskal letren errepublikak (Bernardo Atxaga dixit) eta albistea W. H. Audenen testu baten bidez eman da, erlojuak geratu eta telefonoa deskonektatzeko eskatzen duen poema hura, eta txakurrari hezur mamitsu bat eman diezaiotela, zaunkarik egin ez dezan; eta pianoak isilarazi, eta hilkutxa atera dezatela danbolin hots isilez; eta hegazkinek kexuz idatz dezatela honako mezu hau zeruan: hil egin da.

Hasier Etxeberriak berak eman zuen sufritzen zuen minbiziaren berri ZuZeun eta geroztik gertatzen zitzaionaz informatzen jarraitu du. Martxoaren 3an Twitterren argitaratutako mezu batek deskribatzen du gaitzaren kontra egin duen borrokaren tamaina: “Kriston atsegina emango lidake lapitz berri bat erditik apurtzeak, krak, baina ezin dut: ez daukat indarrik. Bihar, agian”. Eta hurrengo eguneko mezua, esperantza txiki bat, puskatutako arkatz baten argazkiaren ondoan bost hitz: “Gaur bai, egin du krak”.

Asko esan da Hasier Etxeberriari buruz eta asko esango da oraindik, ez baitzuen inor indiferente uzten

Azkeneraino borrokatuta, martxoaren 29arekin joan da bere dimentsio guztietan: kazetaria eta idazlea, noski, baina baita eragilea ere –gogoratu 2006ko su-etenaren garaian Milakabilaka ekimeneko bozeramaile; edo Guggenheim zabaltzekotan zenean Kultur Kezka taldean–; arte eta gastronomia-kontuak euskaraz dibulgatzen enpeinu asko jarritakoa; eta bizi zalea, Mikel Maioz lagunak Euskadi Irratian gogora ekarri duenez: “Lagunontzat hori baino hoberik ez dago, bizitza asko maite duen pertsona bat inguruan daukazunean zu ere partaide egiten zaitu”. 

Asko esan da Hasier Etxeberriari buruz, egin duen ibilbideaz, euskal kulturan betetzen zuen lekuaz, saltsa batean edo bestean berarekin tokatu ginenokin izandako solasaldiez. Eta asko esango da, ez baitzuen inor indiferente uzten, ezin zuen: bazituen iritziak; zurikeriarik berriz, ez. Halako liburu ez zitzaiola gustatzen? Idazleari zuzenean esango zion. Kontrara ere bai: atsegin zuen nobela ondo aupatzeaz arduratuko zen.

Eztabaidarako gaia jartzen abila, gauzak egiteko estilo baten jabe, idatzi duen literaturak bezainbesteko balioa dute Sautrelan urtetan egindako lanak eta Bost idazlek, zeinak lagundu zuen gure literaturaren idazle kanonikoak zedarritzen, jakinda kanonak beti direla debaterako gai, baina norbaitek jarri behar duela eztabaida abiatuko duen puntua. Duela 15 urte argitaratua izan arren, erreferentziazko lana izaten jarraitzen du. Ez da kasualitatea.

Ezta hil denean zenbat espezietako jendeek sentitu duten haren galera ere. “Gutako bat zen”, dio narratzaileak Joseph Conraden Lord Jimen. Gutako bat Hasier, eta ez nolanahikoa.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Kultura
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


2024-03-31 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Bestaldera begira

Eta arkitektoen burbuilean, krisi klimatikoaren gaineko kezka igartzen al da? Galdetu dit agroekologoak.

Eraikuntzaren sektorea CO2 emisioen portzentaje altuaren eragilea izanik, galderak zentzua badu. Naomi Klein-ek Honek dena aldatzen du liburuan kontatzen du nola hegazkin... [+]


Uxue Alberdi. Hamarkada bi idazten (II)
Zer diosku kilkerrak belarrira?

Uxue Alberdiren ibilbide literarioa aztertu genuen aurreko artikuluan. Helduen prosazko literaturaz aritu ginen orduan, eta gaurkoan, liburu hibridoez arituko gara, album ilustratuez, bertso ilustratuez eta komikiez. Sarritan, helduak aurreiritziei emanda bizi gara eta, material... [+]


40 argitaletxek eta diskoetxek parte hartuko dute Ziburuko Azokan

Ekainaren 1ean iraganen da azokaren bosgarren edizioa. Liburu aurkezpenak, kontzertu ttipiak zein bestelako ekitaldiak, egitarau oparoa osatzen dabiltza Baltsan elkartea eta ARGIA.


2024-03-25 | Garazi Zabaleta
Hazien liburutegia
Liburuak eta haziak, aberastasun publiko

Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]


Eguneraketa berriak daude