Txiki eta Otaegi Valentzian
Ahanzturaren leizea
Paco Roca eta Rodrigo Terrasa
Itzultzailea: Bego Montorio
Astiberri, 2024
------------------------------------
Zer gertatzen da Ahanzturaren leizea Txiki eta Otaegiri buruzko polemika betean irakurtzen denean? Guri iruditu zaigu ez dagoela momentu hoberik Rocaren komikiari bistadizo bat emateko. Orokorrean, memoriari buruz ezarritako begiradak nagikeria ematen badigu ere, kasu honetan esan gabe joan ohi dena gelditu zaigu agerian. Hori bai, komikia ilez-kontra interpretatu dugu. Jarraitu irakurtzen.
2024an argitaratu zuen komikia euskaraz Astiberrik, Bego Montoriok, Rocaren euskaratzaile zailduak itzulita. Itzulpena azpimarratzekoa izanik ere, kontakizunaren pisua ez daramate hitzek. Istoriora irudietatik gerturatzeak egiten du posible hitzez kontatzen zaigunaren hutsune politikoak erradikalki betetzea. Binetek funtzionatzen dute kamara zinematografiko baten gisara. Behartzen gaituzte patxadaz begiratzera eta eszena bera behin eta berriro aztertzera. Istorioa begirada diferenteetatik erakusten zaizkigun gertaerekin osatzen da.
Baina zer kontatzen zaigu hitzekin? Valentzian, frankismoko hobi komun baten indusketa eta erahildakoen identifikazioa arkeologo talde batek gidatuta, fusilatutakoetako baten alabaren borrokari esker. Eta zer gehiago kontatzen zaigu baita ere hitzekin? PSOE ona eta PP maltzurra den istorio dikotomiko espainiar klasikoa, eta frankismoan ustez politikarekin zerikusirik ez zeukaten erahildako horien (benetako biktima izendatzen diren horien) erreibidikazioa. Zer ikusten dugu hitzez harago? Ez zegoela politizatu gabekorik fusilatuen artean. Ikusten da klase elkartasunak eman diola belaunaldien arteko lotura memoriari. Hobiratzaile arrunt baten erresistentzia politikoari esker berreskuratu ahal izan direla gorpuak eta haien istorioak.
Ezkerretik artikulatutako memoria batez pentsarazten digu komikiak. Memoria horretan, Valentzian fusilatutakoak eta Txiki eta Otaegi bezalakoak hari eroale beraren parte dira. Idatzi ditzagun errelato propioak lerro artean irakurri behar ez ditzagun.
Kontra
Ane Zubeldia Mangriñá
Susa, 2025
----------------------------------------------------------------------------------
Hatz-mamiekin jarraituta irakurtzeko azalerak bildu ditu Ane Zubeldia Magriñák bere lehen poema bilduman: ur gainak, zuhaitz... [+]
Beste zerbait
Danele Sarriugarte
Consonni, 2025
------------------------------------------------------------------------------------------
Zazpi urte pasatu dira bigarren eleberria argitaratu zuenetik eta hamaika lehenengo liburutik. Bitarte honetan, baina, letrei... [+]
Eresia. Hil-kanta aitari
Goiatz Labandibar
Elkar, 2025
------------------------------------------------------------------
Goiatz Labandibarrek azken urteotan Amez (2022), Bekatua (2023) eta Zoo (2024) idatzi ondoren, Eresia. Hil-kanta aitari (2025) argitaratu berri du... [+]
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Balea Zuria, 2025
------------------------------------------------------------------
Lierni Azkargortak Anatomia Bertikalak liburuaren aurkezpen saioan esan eta Berria egunkariak jaso moduan irakurri ditut poema gehienak: ozen, ahoz... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]