Michele Angiolillo pertsonaia esanguratsua da Bergaran. Militante anarkistak Antonio Cánovas del Castillo politikari espainiarra Arrasateko Santa Ageda bainutegian erailtzeagatik heriotzara kondenatu zuten. Bergarako espetxean igaro zituen azken egunak eta zigorra bertan ezarri zioten. Gaur egun, eraikin hura ez da presondegia, gaztetxea baizik, eta antolatu duten liburutegiak Angiolilloren izena darama.

Aitor Arantzabalek, arreta handiagoa merezi duen pertsonaia dela iritzita, Angiolilloren inguruko liburua idazteari ekin zion. Argitaratzeko zituen aukerak aztertzerakoan, auzolanarenak konbentzitu zuen gehien. Parte hartu zuen herritar bakoitzak liburuaren 56 orrialdetako bat muntatu zuen eta ondoren Gasteizko Irrintzi inprimategian forma eman zioten. Ekonomikoki hautu onena zela onartu arren, idazleak ekintzari balio sinbolikoa ematen dio. Izan ere, bere ustez Bergarako herriak “zorra du Angiolillorekin” eta herritarrek bere historia gehiago ezagutzeko balio izan du.

Elkarlanean gauzatutako proiektua

Auzolana, bere horretan, muntaketa fasea izan da, eta Arantzabal dugu liburuaren egilea. Hala ere, idazleak azpimarratu du emaitza prozesu osoan eman den elkarlanaren ondorio dela. Ideia sortu zenetik, jende askok hartu baitu parte. Hasieran, lau gazteren artean ekin zioten proiektuari Angiolillori buruzko dokumentazioa bilduz. Horretan, Koldo Izagirre idazlearen laguntza izan zuten. Pasaitarrak 1996an Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri eleberria kaleratu zuen. Bertan, militante italiarraren bizitza aipatzen du. Ondoren, kartzelan sartu zuten Arantzabal, eta orduantxe idatzi zituen pasarte gehienak. Senitartekoen eta gertukoen laguntza beharrezkoa izan zuen kartzelatik dokumentazioa sartu eta ateratzeko. Beraz, kolektiboak indar handia izan du lan honetan. Egileak berak onartu duenez, “protagonista bakarra Angiolillo da”. Elkarlanari esker hark egindakoa jaso eta aurkeztu dute.

Liburuaren lehen ediziotik 260 ale inprimatu zituzten, baina hilabete gutxi batzuetan agortu dira denak. Horregatik, irailean bigarren ediziorako auzolanera deitu zuten berriz, beste 300 ale kaleratzeko asmoz. Gainera, argitalpen zainduagoa izango da oraingoa. Idazkera berrikusi dute, eta gehigarriak erantsi dizkiote. Esaterako, Koldo Izagirreren poemak, liburuaren historia laburbiltzen duen testua eta Fly Shit musika talde bergararraren bi abesti. Aipatzekoa da obraren aurkezpen ekitaldietan auzolanaren garrantzia azpimarratu dela, horma-irudietan “Arantzablek idatzitako eta denon artean egindako” liburua dela argi utziz.