Hilabeteetako lanaren ostean, ostegunean ikusiko du argia Zauria(k). Eromena. Gorputza. Feminismoak izenburu duen dokumentalak. Ikus-entzunezko lanak eromenaren, ondoezen eta osasun mentalaren inguruan hausnarketa bultzatu nahi du, ikuspegi feministatik. Dokumentala bederatzi pertsonari egindako elkarrizketek osatzen dute, gaiaren bueltako beren ikuspegia jasoz. Maier Irigoien Ulaiar, Isabel Saez Perez eta Iker Oiz Elgorriaga dira proiektuaren egileak.

Izenburutik bertatik hasita, eromenaren edo buru osasunaren inguruan eratua den iruditegian errepataru eta berau deseraikitzea bilatzen du dokumentalak. Irigoienek azaldutakoaren arabera, “Zauria(k)” jarri diote izenburua lanari, “zauria” kontzeptua arrunta izanik pertsona “ero” eta “osasuntsuaren” arteko distantziak murrizteko gaitasuna duela iruditu zaielako: “Edonork antzeman dezake edo identifikatu dezake zauri bat bere gorputzean, bai fisikoki zein emozionalki, edonork pairatu dezakeen zerbait da. Modu honetan, pertsona gaixo edo ‘eroaren’ eta ‘pertsona osasuntsuaren’ arteko distantziak murriztu egiten dira. Hein handi batean logika dikotomiko hori apurtu edo apurtzen saiatzen den hitza da: ez dago haiek eta gu bat, beste logika bat planteatzen du. Pertsona orok izan dezakeelako zauri bat, eta izan daitekeelako zaurgarri”.

Generoa du ardatz lanak, “genero eraikuntzak gure bizitzaren esparru guztiak gurutzatzen eta baldintzatzen” dituelako. “Nola pentsatzen dugun, zein praktika ditugun, gure identitatea nola sortzen dugun, nola sentitzen dugun”, denak du zerikusia generoarekin, Irigoienen arabera.  Eta horrek “ezinbestean ondoezean ere eragiten du”. Izan ere, mugatua izateagatik “genero eraikuntzak, genero kategoriak berak, ondoezak sortzen ditu” muga horietatik ateratzen diren norbanakoengan. Horrez gain, ondoezak identifikatzeko eta kudeatzeko erak ere generoarekin lotura estua dutela azaldu du. Edozelan ere, “guk ez dugu ikerketa lan bat egin, guk dokumental bat egin dugu, eta dokumentalak askotan erantzunak baino galdera gehiago ditu”, azpimarratu nahi izan du.

Gaia jorratzeko ikuspegi feminista erabili dute, osasuna eta bereziki buruko osasuna ulertzeko tresna dela baiteritzote. “Dokumentalean agertzen den protagonistetako batek, Nagorek, feminismoa tresna analitikoa dela dio, ondoeza ulertzeko eta izendatzeko gaitasuna ematen diguna”, azaldu du Irigoienek. “Feminismoak bizitza eta zaurgarritasuna erdigunean jartzen ditu, eta honek gure ondoezak izendatzea, ikustea eta legitimatzea ahalbidetzen du. Feminismoak ahalbidetzen digu osasuna bere osotasunean ulertzea”, dio.

Aurkezpen bira

Ostegunean, otsailak 14, Iruñeko Katakraken proiektatuko dute lehen aldiz dokumentala, 19:00etan. Hala ere, Hego Euskal Herriko hiriburu guztietan egongo da dokumentala ikusteko aukera: otsailaren 15ean Donostian, 19:00etan Emakumeen Etxean; otsailaren 22an Gasteizen, 19:00etan Landatxo Gizartetxean; eta otsailaren 23an Bilbon, 18:00etan Bira Kulturgunean. Aurreikusitakoaren arabera, dokumentalaren proiekzioaz gain, solasaldiak ere tokia izango du aurkezpen guztietan.

Dokumentalaren trailerra: