Mixel Bergouignanentzat txaloak eta txapela Baigorrin
Baigorriko eliza gainezka betea zen gorputza ateratzen hasi dutenean. Udaberriko iguzki zuria zelarik kanpoan, bapateko kazkabarra erauntsiaren idurikoa entzun ginuen kalostrapetik. Esku zartaka ari zen jendea eliza barnean, esku zartaka jarraiki dugu kalostrapekoek, eta esku zartaka hartu dute kanpoan zaudenek baita ere, eskerrez eta ohorez Mixel Bergouignan Makeako Baigorriarrari.
Berrogoi urte hurbil joan dira. 1980ko martxoaren 26 ikaragarri hartarik berehala zen, Txomin eta Ramuntxo eraman zituen zartaldiaren ondotik hots, bildu baiginen Makea Zuhurtiako ezkaratzean. Ondoko igandean ospatzen zen bazkoz Donapaleun aberri eguna. Baigorriarren eta Itsasuarren ordezkari han ginen beste zenbaitekin, batzu gazte huts eta besteak gutiz zohituagoak, lagun minak galdu baiginituen, ihardoki eta eraiki behar baitzen aitzina. Zuhurtiako ezkaratz hartan bildu gintuen batzu eta besten gogo bihotzetarik Donapaleurat eraman beharko ginituen solasak. Oi ordu latzak ordukoak abertzale ausartzen zirenentzat gure herrietan!
Herioak jo duenetik, goraipatuak izan dira baigorriarraren engaiamenduak bazter guzietarik. Alabainan, senar emazteak lotsagabe eta etsigabe zabiltzan gure herriko hainbeste borroketan, sortzaile edo sustatzaile, kide ala kudeatzaile. Eta Herri Urrats bezperan girenez, bakar bat hemen aipatzekotan, beste milaka burrasok bezala ohargarria euskararen aldeko indarra: nun da herrialde bat haurrek baitakite burrasoek baino hobeki beren kulturak eta nortasunak zimendu daukaten hizkuntza?
Baigorriko eliza atean egon den zahar pizkor hura ere txaloka gogotik ikusi dugu, Mixelen gorputza atera denean elizatik iguzki zuriari. Hor zagon Eskoriatzatik jinik iheslari ohi eta bertsulari adinetakoa Baigorriarraren eskertzeko, ateak zabalik baitziren Zuhurtian kanpoan neguak beltz zirelarik. Xantiren euskaldun txapel zabal haren itzala zor deiagu Mixel hire ibilbide osoaren ordainez. Ez adiorik.
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Mandio eta kanpandorreetan hontz zuriaren ulu mikatza gero eta gutxiagotan entzuten dugu. Zer dela eta? Urbanismo basatiaren eta laborantza intentsiboaren ondorioz, bere habitata suntsitu dugu. Baina gaueko hegazti harrapari bitxia funtsezkoa zaigu, soroak osasuntsu mantentzen... [+]
Golde” hitza “kultura” hitzetik dator. Etimologialaria ez naizenez, ez naiz, badaezpada, bidezidor horretan barrenduko, edozein sastraka edo lahardiren (Rubus fruticosus) erdian itotzeko ere… Inor edo bestek argituko ote digu gakoa.
Maiatzaren 10ean Zestoako iraeta auzoan kokatuta dagoen amillubi proiektuan elkartu ziren elikadura burujabetzaren aldeko herritarrak eta laborariak. Udaberriko Festaren bigarren edizio honetan, goizean bi mahai-inguru antolatu zituzten eta entzulez bete zen amilibia baserri... [+]
Kapitalismoaren lekuan lekuko eta garaian garaiko egoerara moldatzeko gaitasuna harrigarria egiten zait batzuetan. Espero ez duzun tokian azaltzen dira antzekotasunak, eta hara non, bat-batean konturatzen zara munstroak Mallorcan hartzen duen itxura ez dagoela etxean bertan bizi... [+]
Ostia kolektiboko milintanteek 8.742 euro ordaindu beharko dizkiote Bouygues enpresari, eta beste 2.000 euro abokatuen gastuentzat. 2022ko abenduan buruturiko desobedientzia ekintzan promotore horren maketa bat zikindu izanagatik zigortu dituzte.
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Aurten bai urtea da. Sagar urtea izango da aurtengo hau (Malus domestica). Eta baialdia behar bezala agurtu eta baliatzeko, besteak beste, dolareak gertatu beharko ditugu.
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Maiatzaren 17an bertaratu eta barazkiak landatzeko hitzordua jarri diete herritarrei. Karia horretara egun osoko egitaraua osatu dute, Marieneako lurrak laborantzarako atxikiak izatearen alde.
Klima aldaketaren eraginez, munduko lurralde gero eta gehiago idortzen ari dira, milioika pertsonaren jarduera eta bizimoduak kolokan ezarririk. Fenomeno horren frontean dago India erdialdeko Maharashtra estatua, non klimaren berotzeari eta lehortzeari metatu zaizkien oihan... [+]