Lizarra-Garaziko akordioak 25 urte: ziklo aldaketaren mugarri
25 urte bete dira gaur, Lizarran, hainbat alderdi politikok, sindikatuk eta herri-mugimenduk itun politikoa sinatu zutela, Euskal Herriko gatazkari amaiera emateko asmoz. Ondoren, urriaren 2an berretsi zuten Donibane Garazin.
Bi zati zituen Lizarra-Garaziko akordioak: lehenengoa, Irlandako bake-prozesua ahalbidetu zuen faktoreen azalpena egiten zuena, oinarria markatzeko; eta bigarrengoa, Irlandako bake-prozesuak Euskal Herrian izan zitzakeen balizko aplikazioa lantzen zuena. Aurreko hamarkadako ezinikusi politikoek elkarrizketarako agertoki berri bati utzitako espazioaren erakusle izan zen hitzarmen hura, zeinak agerian uzten zuen, lehen ez bezala, posible zela abertzaleen artean akordioak egitea. Mugarria izan zen, eta ilusioa eragin zuen, baita ETAren su-etena bultzatu ere; urtebete eskas iraun zuen.
Hitzarmena honela identifikatzen zen Lizarra-Garaziko dokumentuan, modu oso esanguratsuan: "Euskal-gatazka izenarekin ezagutzen duguna, jatorri eta izaera politikoa duen gatazka historikoa da, bertan estatu espainiarra eta frantsesa inplikatuta daudelarik. Beraz konponketak ere derrigorrez politikoa izan beharko du. Gatazkaren sorrera eta mantentzeari buruzko ulermoldeak desberdinak izanik, berau lurraldetasuna, erabaki subjektua eta burujabetza politikoan adierazten denez, aipaturikoak konpondu beharreko oinarrizko arazo gisa aurkezten zaizkigu".
Arazo horiek konponbidean jartzeko metodoari zegokionez, "elkarrizketa eta negoziazio-prozesu irekia" proposatzen zuen, inplikaturik zeuden eragileak baztertu gabe, "inplikaturik dauden eragileentzako gaindiezinak suertatu daitezkeen aurrebaldintzarik ezarri gabe", eta euskal gizarte osoaren esku hartzearekin.
Elkarrizketa prozesua gauzatuta, erabaki-fasea etorriko litzateke. "Hitza" eta "erabakia" barnebiltzen zituen konponbidearen giltzarriak: "Konponbidea erabakitzeko negoziazioak bere baitan ez dituela berariazko inposaketarik izango suposatzen du, euskal gizartearen aniztasuna errespetatu behar duela, proiektu guztiak erdiesteko baldintza berdinetan kokatzen direla, Euskal Herrian demokrazia sakondu behar dela -hau da, Euskal Herriaren etorkizuna nolakoa izango den euskal herritarrek beren hitzaren bitartez adierazi behar dutela- eta inplikaturik dauden estatuek erabaki hori errespetatu behar dutela. Euskal Herriak hitza eta erabakia izan behar ditu".
Hitzarmena izenpetu ondoren, indar ez abertzaleen jarrera erasotzailea berehalakoa izan zen, "alboraturik" zeudela arbuiatzen zutelako. Era berean, indar abertzaleen lankidetza-giroa sustatu zela esan ohi da, Aberri Egunerako deialdi bateratuak egiteraino.
Giroa gaiztotu zen gero, ETAk su-etena utzi zuenean, 1999 urtearen hondarrean, eta bereziki lehen atentatua egin zuenean 2000ko urtarrilean. IUk hitzarmena utzi zuen segituan, eta EH eta EAJ-EAren arteko harremana gaiztotu egin zen, EHk Eusko Legebiltzarrera joateari uztea erabaki zuen arte.
2000ko urrian Larrun aldizkaria: eragileekin solasean
Juan Mari Juaristi, German Kortabarria, Txutxi Ariznabarreta, Pernando Barrena eta Martin Aranburu izan ziren gonbidatu ARGIAren mahai inguruan.
Palestinarekin Elkartasunak manifestazio nazionala antolatu du urriaren 4rako. Ostiral honetan Euskal Herriko 130 udaletxeren aurrean protestatzera deitu du Gernika-Palestina ekimenak.
Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]
Donostiako epaitegi batek aurretik emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. ELAk eta LABek mobilizazioa antolatu dute ostiralerako, eta Euskalgintzaren Kontseiluak bat egin du.
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
UPNk salatu du Nafarroan eskuin muturreko taldeen eta Poliziaren indarkeria aztertzen duen batzordeak ia edonor hartzen duela biktima gisa. María Chivite lehendakariak erantzun dio Poliziak egindako abusuen salaketak asko izan direla eta denboran hainbat garaitan... [+]
Kontratua segi ala eten, enpresaren erabakia "errespetatuko" lukeela argi utzi nahi izan du Imanol Pradales lehendakariak, Euskadi Irratiari egindako elkarrizketan. Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza.
Baionako Herriko Etxearen jabetzapean, eraikinak bost urte daramatza hutsik, eta espazio hori hartu du Ipar Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak, “elkartzeko, kolektiboki pentsatzeko eta borrokak antolatzeko”.
Pentsioak osatzeko 145.000 sinadura bildu dituen herri ekinaldi legegilea eztabaidatzeari ezezkoa eman ondoren, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua oso gogor agertu da Eusko Jaurlaritzaren jarrerarekin eta "bi aldiz engainatuta" sentitu direla azaldu du. EH Bilduk eta... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]
Europan eta munduan arrazakeria gora doa, eta Euskal Herria ez dago joera horretatik salbu. Egun, herritarrak eta jendarteak eskuin muturraren baloreak bere egiteko bide nagusietakoa da arrazakeria. Arazoaren larritasunari tamaina hartzen saiatu gara, eta aztertu ditugu zenbait... [+]
Maiatzean 145.142 sinadura aurkeztu zituen Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak Gasteizko Legebiltzarrean, pentsioak gutxieneko soldatarekin parekatzeko proposamen baten alde. Pentsioak jasotzen dituzten pertsonentzako babesa “dagoeneko sisteman txertatuta”... [+]
Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]
Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]