Lizarra-Garaziko akordioak 25 urte: ziklo aldaketaren mugarri
25 urte bete dira gaur, Lizarran, hainbat alderdi politikok, sindikatuk eta herri-mugimenduk itun politikoa sinatu zutela, Euskal Herriko gatazkari amaiera emateko asmoz. Ondoren, urriaren 2an berretsi zuten Donibane Garazin.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Bi zati zituen Lizarra-Garaziko akordioak: lehenengoa, Irlandako bake-prozesua ahalbidetu zuen faktoreen azalpena egiten zuena, oinarria markatzeko; eta bigarrengoa, Irlandako bake-prozesuak Euskal Herrian izan zitzakeen balizko aplikazioa lantzen zuena. Aurreko hamarkadako ezinikusi politikoek elkarrizketarako agertoki berri bati utzitako espazioaren erakusle izan zen hitzarmen hura, zeinak agerian uzten zuen, lehen ez bezala, posible zela abertzaleen artean akordioak egitea. Mugarria izan zen, eta ilusioa eragin zuen, baita ETAren su-etena bultzatu ere; urtebete eskas iraun zuen.
Hitzarmena honela identifikatzen zen Lizarra-Garaziko dokumentuan, modu oso esanguratsuan: "Euskal-gatazka izenarekin ezagutzen duguna, jatorri eta izaera politikoa duen gatazka historikoa da, bertan estatu espainiarra eta frantsesa inplikatuta daudelarik. Beraz konponketak ere derrigorrez politikoa izan beharko du. Gatazkaren sorrera eta mantentzeari buruzko ulermoldeak desberdinak izanik, berau lurraldetasuna, erabaki subjektua eta burujabetza politikoan adierazten denez, aipaturikoak konpondu beharreko oinarrizko arazo gisa aurkezten zaizkigu".
Arazo horiek konponbidean jartzeko metodoari zegokionez, "elkarrizketa eta negoziazio-prozesu irekia" proposatzen zuen, inplikaturik zeuden eragileak baztertu gabe, "inplikaturik dauden eragileentzako gaindiezinak suertatu daitezkeen aurrebaldintzarik ezarri gabe", eta euskal gizarte osoaren esku hartzearekin.
Elkarrizketa prozesua gauzatuta, erabaki-fasea etorriko litzateke. "Hitza" eta "erabakia" barnebiltzen zituen konponbidearen giltzarriak: "Konponbidea erabakitzeko negoziazioak bere baitan ez dituela berariazko inposaketarik izango suposatzen du, euskal gizartearen aniztasuna errespetatu behar duela, proiektu guztiak erdiesteko baldintza berdinetan kokatzen direla, Euskal Herrian demokrazia sakondu behar dela -hau da, Euskal Herriaren etorkizuna nolakoa izango den euskal herritarrek beren hitzaren bitartez adierazi behar dutela- eta inplikaturik dauden estatuek erabaki hori errespetatu behar dutela. Euskal Herriak hitza eta erabakia izan behar ditu".
Hitzarmena izenpetu ondoren, indar ez abertzaleen jarrera erasotzailea berehalakoa izan zen, "alboraturik" zeudela arbuiatzen zutelako. Era berean, indar abertzaleen lankidetza-giroa sustatu zela esan ohi da, Aberri Egunerako deialdi bateratuak egiteraino.
Giroa gaiztotu zen gero, ETAk su-etena utzi zuenean, 1999 urtearen hondarrean, eta bereziki lehen atentatua egin zuenean 2000ko urtarrilean. IUk hitzarmena utzi zuen segituan, eta EH eta EAJ-EAren arteko harremana gaiztotu egin zen, EHk Eusko Legebiltzarrera joateari uztea erabaki zuen arte.
2000ko urrian Larrun aldizkaria: eragileekin solasean
Juan Mari Juaristi, German Kortabarria, Txutxi Ariznabarreta, Pernando Barrena eta Martin Aranburu izan ziren gonbidatu ARGIAren mahai inguruan.
Vox alderdi ultraeskuindarraren eskariz EAEko Auzitegi Nagusiak 2023ko irailean baliogabetu zituen EAEKo Udal Legearen hainbat artikulu, euskararen normalizazioaren ingurukoak. Erabaki hura berretsi du orain Espainiako Auzitegi Gorenak, eta ez dago helegiterako aukerarik... [+]
Lintxamenduen ostean immigrazioaren aurka izan den lehen mobilizazio-saiakerak ez du jarraitzaile gehiegi erakarri, baina izu arrazistak hartu du herria.
Jazarpen arrazistak eztanda egin du Espainiako Torre Pacheco herrian, Euskal Herrian ere ezagun zaizkigun diskurtsoak hauspotuta: immigrazioa lotzea delinkuentziaren, sexu-erasoen eta segurtasun faltaren gorakadari. Baina datuek frogatzen dute gezurra direla gorroto diskurtso... [+]
Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu sailburu Mikel Torresek asteazken honetan aurkeztu du EAErako gutxieneko soldataren inguruan egindako azterketa, eta 1.385 eurorainoko kopurua jarri du erreferentzia moduan, "aurreikuspen baikorrenean". ELA eta LAB... [+]
Gauzak ez dira horrela, baina horrelaxe daude, bai. Euskal erreferente politiko ofizialak Espainiara eta Frantziara begira daude Euskal Herrira bainoago. Estebanek eta Otegik etengabe kontseiluak ematen dizkiote Sánchezi gobernagarritasun modu berriaz eta Espainiako... [+]
Twerk klasean gertatu zen, Bilbon. Merkataritza-gune batean dago dantza eskola, eta gortinek ez dituzte kristalak erabat tapatzen. Emakumezko lau ikasleok eta irakasleak luzaketak egiten geundela, gure short labur eta top-ak jantzita, bi mutiko hasi zitzaizkigun kristalaren... [+]
Azkenaldian osasun publikoaren egoera kaxkarra justifikatzeko erakunde publikoek gero eta sarriago aipatzen dute mediku eta espezialisten premia dagoela. Ez omen dago eskaria asetzeko nahikoa langilerik. Eusko Jaurlaritzak ardura osoa Espainiako Osasun Ministerioari egozten dio,... [+]
Espainiako Gobernuaren estrategia politikoaren barruan mugitu du fitxa PSOEk: protagonista handirik gabeko irudi batekin jakinarazi dute akordioa, baina detaile gutxi emanda eta datarik ipini gabe.
Hainbat gauez jarraian, gorrotoa eta arrazakeria hedatu eta "etorkinen aurkako ehiza" egin dute Murtziako herri batean, "Espainia garbitzeko". Kolektibo antiarrazistek ultraeskuinaren inpunitatea salatu dute.
Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailaren arabera, hainbat pertsonen arteko borroka bat zela eta bertaratu dira larunbat gauean ertzainak Ordiziara (Gipuzkoa), eta liskarrak izan dira. Bi ertzain ospitaleratu dituzte: bat lepauztaia apurtuta eta masailean ukabilkada bat jasota;... [+]
2025-2026 ikasturtean, Medikuntza eta Erizaintza Fakultatean euskarazko 32 ikaspostu gehiago eskainiko ditu EHUk. Erakundeak adierazi du kopuru hori lortzea Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailarekin eta Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza Sailarekin izandako... [+]
LAB sindikatuak kritikatu du Sidenor enpresako buruari Joxe Mari Korta saria ematea, enpresa hori "Israelgo Armada indartzeko altzairua saltzen" aritu baita orain gutxira arte.
Arrazekeriaren aurkako eragilearen arabera, pertsona baten aurka piperbeltz espraia erabili du Poliziak, eta hainbat lagun identifikatu dituzte. Foruzaingoak eta Udaltzaingoak baieztatu dute pertsona bat atxilotu dutela, "ez laguntzeagatik eta aurre egiteagatik".
ELA, LAB eta ESKk Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu Sailaren proposamena errefusatu dute, nahikoa ez dela arrazoituta. 100 egun baino gehiago daramate lorezainek greban.
Kasuan "inpunitatea gailendu ez dadin" egingo du lan, "Poliziaren berezko izaera salatzearekin batera". Hiru aldarri zehatz egin ditu: foam balak eta jaurtigaiak debekatzea, polizien identifikagarritasuna bermatzea, eta brigada mugikorraren desegitea.