aurre egingo dieten hedabide independenteak
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan euskal gizartean. Frankismoan, herritar asko ez zegoen ados ETArekin, baina hala ere, horietako asko pozten ziren Carrero Blancoren heriotzarekin, eta ez zeuden ETAren aurkako manifestazioak kaleetan.
Frankismoaren amaierak eta Trantsizio Demokratikoaren hasierak argi markatu zuten frankismoaren aurreko ETA eta ondorengoa. ETApm-k utzi zion borroka armatuari, ETAren aurkako manifestazioak hasi ziren kaleetan eta, urteekin, ETAk indarra galdu zuen eta estatuak lortu zuen ezker abertzalea ilegalizazioan zokoratzea... Frankistentzat ETAren jarduera beti izan zen terrorismoa. Antifrankista askorentzat “komeni ez zen borroka moldea”; eta beste askorentzat, etakideak askatasunaren aldeko borrokalariak ziren.
Kontakizun historiko oso-oso orokor hori aski onartua izan liteke euskal gizartean. Ikuspegi historikotik, Frankismoko ETAren fenomenoa ETApm-k Madrilgo Rolando kafetegian egindako atentatu hilgarritik neurtu nahi izatea, Gogorako Institutuko Alberto Alonsok egin duen moduan, manipulazio historiko handia da. Iñigo Urkullu lehendakaria atera behar izatea esatera hori baino askoz finago ibili behar dela biktimekin oso adierazgarria da. Ezin baitira biktimak zatitu, gerritik behera biktima eta handik gora terrorista. Biktima da, eta kito. Eta biktima batek merezi du aitortza, justizia eta erreparazioa.
Aitortzaren barruan sartzen da biktimak gogoratzea, eta herritarrek ere hauta dezakete nola oroitu Txiki eta Otaegi, Gogorak edo Zarauzko Udalak nola egin behar duten esan gabe. Zarauzko Santa Barbarako paretako olanak esango balu “Txiki eta Otaegi. 1975-2025. Gora ETA!”, euskal gizartearen gehiengoak gaur egun ez luke onartuko. Baina “Gora ETArik” ez zegoen olanean, eta beraz, horrek gertaera historikoa bakarrik azpimarratzen du, interpretazio eta balorazio historiko guztiei zabalik.
Fusilatu eta mende erdi geroago, Txiki eta Otaegi oraindik sinbolo handiak dira Euskal Herrian, baina hori ez da hainbaten gustuko. Bi etakide sinbolo? Nola irensten da hori? Ez da gustuko haien figurek irakurketa historiko pluralak izatea, borrokalari eta biktima moduan baino terrorista moduan ikusarazi nahi dira. Testuinguru horretan kokatu behar dira Alonsoren berbak.
George Orwellen 1984 liburuan, Egiaren Ministerioak finkatzen du nola irakurri behar den iragana, eta hiztegi berri bat ere lantzen du horretarako: inon ez bada gertaera baten erreferentziarik, lor liteke hura oroimenetik ezabatzea. Ministerioaren goiburu nagusietako batek hala dio: “Iragana kontrolatzen duenak etorkizuna kontrolatzen du. Oraina kontrolatzen duenak iragana kontrolatzen du”.
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Iñigo Urkullu lehendakari ohiak adierazi du Txiki eta Otaegi Eusko Jaurlaritzak aitortutako biktimak direla, eta hala "errespetua" merezi dutela. Haien biktima izaera ezin dela zalantzan jarri azpimarratu du.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]
Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte.
Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]
Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.
Jesus Maria Gomez Ezkerro 'Txutxo', 2001eko urtarrilean atxilotu zuten, 2021ean hirugarren gradua ezarri zioten, eta 2023ko otsailean baldintzapeko askatasuna eman zioten. 24 urte geroago aske geratu da.
26 urtez euskal preso eta iheslariak etxeratzeko aldarria oholtza gainera eraman ondoren, Hatortxu Rock jaialdiak bere azken edizioa egingo du ostegunetik igandera bitartean, Lakuntzan (Nafarroa). Jaialdian bildutako dirua preso sein senideentzat dispertsioak zekarren zama... [+]
"Euskal Herriaren jazarpena elikatzen du Euskal Herriaren bakearen bidean egindako akordiotzat saldu duten honek", adierazi dute larunbatean Arrasaten eginiko prentsa agerraldian.
Astelehenean, 40 urte beteko dira Joseba Sarrionandia eta Iñaki Pikabea presoek Martuteneko kartzelatik ihes egitea lortu zutenetik. Egiako pisu batean izan ziren ezkutaturik bi iheslariak, eta oraindik milaka eztarrik abesten dute «kristoren martxa dabil!».