Francoren azken fusilamenduetatik 40 urtera, omenaldiak herri askotan

  • Irailaren 27an 40 urte beteko dira erregimen frankistak azken biktimak hil zituenetik. ETAko Anjel Otaegi eta Juan Paredes Txiki eta FRAPeko Xosé Humberto, Ramón Garcia eta José Luis Sánchez fusilatu zituzten.


2015eko irailaren 24an - 12:26
Espainiako Gobernuaren Nafarroako Delegaritzak Iruñeko Ahaztuak taldearen omenaldia debekatu du (argazkia: ahotsa.info) Espainiako Gobernuaren Nafarroako Delegaritzak Iruñeko Ahaztuak taldearen omenaldia debekatu du (argazkia: ahotsa.info)
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Espainiako Gobernuaren Nafarroako Delegaritzak Iruñeko omenaldia debekatu du. Ahaztuak taldeak salatu duenez, 2009an Espainiako Auzitegi Nazionaleko Eloy Velasco epaileak egindako debekuan oinarritu dira Gudari Eguneko ekitaldia debekatzeko.

2010ean, ordea, auzitegiak ondorioztatu zuen “Ahaztuak 1936-1977 taldeak urtero egiten dituen ekitaldietan ez dela terrorismoaren goratzerik egiten”. Carmen Alba Espainiako Gobernuko delegariak ekitaldiaren kartelean “bost terroristen aurpegiak” ageri direla esanez arrazoitu du debekua.

Hitzordu asko 40. urtemugan

Iruñekoaz gain, ekitaldi ugari eginen dituzte Gudari Egunean Euskal Herri osoan. Zarautzen, 12:00etan hilerrian jarri dute hitzordua. Txikiren senideak eta Itziar Aizpurua Burgosko Prozesuan epaitua eta kondenatua izanen dira omenaldian. 13:00etan ekitaldi politikoa eginen dute Aritzbatalde pilotalekuan, “bi fusilatuen konpromisoa hartu eta gaurkotzeko”.

Gasteizen 12:00etan eginen dute bost fusilatuen aldeko ekitaldia, hilerrian. Derion, berriz, 18:00etan antolatu dute omenaldia. Baionan, Monbar hotel parean eginen dute ekitaldia 19:00etan.

Bartzelonan, Cerdanyola del Vallès herrian  (Txiki fusilatu zuten tokian) ekitaldiak antolatu dituzte urteurrenari begira. Asteazkenean Haizea eta sustraiak Txikiren bizitzari buruzko dokumentalaren proiekzioa egin zuten, eta igandean Collserolako hilerrian omenaldia eginen diote.

Madrilen, igandean 12:00etan eginen diete omenaldia bost fusilatuei, hiriko hilerri zibilean. Eragile ugarik egin dute bat deialdiarekin.

Francoren azken biktimak

1975eko irailaren 27an fusilatu zituzten bost gazteak, Franco hiltzeko bi hilabete baino gutxiago falta zirela. Euskal Herrian, Espainiako Estatuan eta baita nazioartean ere protesta ugari sortu zituen heriotza aginduak. Pablo VI. aita santuak eta Suediako lehen ministroak, besteen artean, atzera egiteko eskatu zioten Francori. Alferrik baina, diktadoreak exekuzioak agindu zituen.

Txiki Bartzelona ondoko Cerdanyola basoan hil zuen Guardia Zibilak, “Eusko gudariak” kantari. Otaegi, berriz, Burgoseko Villarlón kartzelan fusilatu zuten. Senide eta lagunetatik inori ez zioten utzi bertan egoten.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Frankismoa
Zirgariak etorbidea: Erandiok itsasadarraren langileei aitortza egingo die kale izen aldaketagaz

Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Urgulleko ‘Jesusen Bihotza’ eskultura “erregimen frankista goraipatzeko” sinboloa dela ebatzi dute

Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.


Urduñako espetxe frankistan hildako beste sei gorpuzki identifikatu dituzte

Espainiako sei pertsonaren gorpuak identifikatu dituzte. Urduñako desobiratze lanak 2024ko abenduak amaitu ziren eta guztira 93 pertsonaren gorputzak berreskuratu zituzten. Aurkikuntza berriekin, hamazazpi pertsona dira jada identifikatu dituztenak.


2025-05-07
Carme Puig Antich. Lekukoaren zuzia
“Saiatzen zara hau eta hura egiten, baina hortxe da beti Salvadorren heriotzaren zauria”

Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]


Memoriaren herbarioak

Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.


Lau maki, 1947 eta 1948 urteetan Donostian erailak

Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.


Homosexualen aurkako Bilboko auzitegia

Bilbo, 1954. Hiriko Alfer eta Gaizkileen Auzitegia homosexualen aurka jazartzen hasi zen, erregimen frankistak izen bereko legea (Ley de Vagos y Maleantes, 1933) espresuki horretarako egokitu ondoren. Frankismoak homosexualen aurka egiten zuen lehenago ere, eta 1970ean legea... [+]


Koordinakundea eratu dute, Bigarren Mundu Gerran deportatu zituzten euskal herritarrak ezagutarazteko

Deportazioaren Memoriarako Euskal Koordinakundeak aintzat hartu nahi ditu Hego Euskal Herrian jaio eta bizi ziren, eta 1940tik 1945era Bigarren Mundu Gerra zela eta deportazioa pairatu zuten herritarrak. Anton Gandarias Lekuona izango da haren lehendakaria, 1945ean naziek... [+]


1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Erorien Monumentua eraistearen aldeko plataformak EH Bilduren, PSNren eta Geroa Bairen jarrera salatu du

Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.


Jaurlaritzaren Parisko egoitzaren historia: Gestaporen atzaparretatik berriz EAJren eskuetara

Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]


2025-01-22 | Julene Flamarique
Gorriz margotu dute Iruñeko Erorien Monumentua, ‘Caídos eraitsi’ eta ‘Faxismoaren aurka lehen lerrora’ aldarripean

Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.


2025-01-20 | Julene Flamarique
Iruñeko Erorien Monumentua eraistea eskatu dute

Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]


Jesus Carrera “diktadurak sortutako egoera bidegabeen biktimatzat” aitortu du Hondarribiko udalak

Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.


Eguneraketa berriak daude