Emakumeek lan munduan izandako garrantzia islatu dute Arabako Arte Ederren Museoan
Arabako artisten 35 lan paratu dituzte Emakumea. Familia eta lana erakusketan, Gasteizen. Aukeraketa egiteko, kanpoan utzi dituzte historian zehar emakumeak sarritan margotu izan diren beste egoera eta estereotipo batzuk, eta lanari lotutakoei eman diete garrantzia. Urriaren 19ra arte izango da ikusgai.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Arabako Arte Ederren Museoan, Gasteizko Zulueta jauregian, erakusketa berezia dago zabalik urriaren 19ra arte. Emakumea. Familia eta lana izenburupean, artista arabarren 35 margolan eta eskultura bildu dituzte, eta horietan emakumeak ageri dira lanari lotuta, eguneroko zereginetan. Besteak beste, Ignacio Díaz de Olano, Fernando de Amárica eta Pablo Urangaren pinturak ikus daitezke.
Erakusketaren antolatzaileek azaldu dutenez, sarritan, funtsezkoak izan diren beste hainbat eremutan margotu izan dira emakumeak, hala nola erlijioa, jaiak, gizartea edo hezkuntza, baita genero zehatzen bidez, erretratua eta biluziak tarteko. Oraingoan, eremu horiek albo batera utzi dituzte, eta emakumeen irudikapena familia eta lanari loturik agertzen da erakusketan. “Ikusgai dauden lanek beren egileen bidez hitz egiten digute, guztiak gizonak, hain zuzen ere emakumeek hezkuntzara oro har eta are artisitkora sartzeko zituzten zailtasunen ondorioz”, diote.
XIX. mendetik aurrera Frantziatik iritsitako korronte artistikoen eraginpean, arabar margolari ezagunek kostunbrismoari eta errealismoari heldu zioten –baita geroago inpresionismoari eta postinpresionismoari ere–, eta eguneroko bizitzako alderdiak margotu zituzten. Horietan emakumea askotan protagonista nabarmena da, erakusketan ikus daitekeenez.
Aukeraketa museoak berak duen bildumatik egin da, eta beraz, azken bi mendetako margolanak dira guztiak: “Lan horiek emakumeak XIX. eta XX. mendeen artean euskal gizartean betetzen zuen zereginera hurbiltzen gaituzte, bizimodu tradizional eta landatar batetik hiriko eta industrial batera igarotzen ari baitziren”, diote museoko arduradunek.
Hiru ataletan banatu dute erakusketa. Emakumea landa-eremuan ageri zaigu batzuetan, Fernando Amáricaren Uzta Araban (Tresponde) (1902) margolanean, esaterako, Arabako Lautadako emakume baserritarrak eguzki argitan ikus daitezke soroan.
Emakumea itsasoari loturiko lanetan ere ikus daiteke beste batzuetan, Ignacio Ugarteren Santurtzi (1900-1914 aldera) izenekoan, batelari batek agurea garraiatzen du. Eta “Amatasunetik harago” izeneko atalean, berriz, zaintza laneko eszenak edo hirietara joandako emakume gazteen lanbideak dira nagusi, Ignacio Díaz Olanoren Lisatzaileak (1895), adibidez: “Hirian, emakumeen lanbideak etxeko lanetara lotuta egon ohi ziren, hain zuzen ere neskatoak lanotan trebatzen baitzituzten txiki-txikitatik”.
Familiaren eta lanaren kontzeptuak “eskutik helduta” zihoazen euskal gizartean garai hartan, izan arrantzaleen artean, nola baserrian edo hirian, eta emakumeek betetzen zuten eginkizuna ezinbestekoa zen gizarte horri eutsi ahal izateko. Ia bi mende geroago, ezin esan bestela denik.
Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]
Zuzeneko musika gustatuz gero, ziur azken hamarkadan Eider Iturriagak egindako argazkiren bat ikusi duzula. Bere bi grinak uztartu ditu bermeotarrak: musika eta argazkilaritza. Eszenatoki batean hain azkar pasatzen den une hori harrapatzeko abilezia du, ikuslearen begietan... [+]
Goizegi Hiltzeko
Ødei
Autoekoizpena, 2025
53 min.
Ulertzen nauten herrian ez da musika hau entzuten. Rap musikak akaso urte okerragoak izan ditu Euskal Herrian, baina oraindik ez da beste batzuen altuerara heldua. Denentzat ditu koplak Odei Barroso urruñarrak:... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]
Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]
Chantal Akerman zinegile eta lankidea hil eta hamar urtera, haren ondarea zabaltzen buru-belarri jarraitzen du Claire Atherton muntatzaileak. Gaurkoan, ordea, Athertoni bere ibilbideaz galdetu nahi izan diot bereziki. Gasteizen, Artium museoko areto batean hartu gaitu,... [+]
Bere sorkuntza grafikoa izugarria izan arren joan den mendeko azken hamarkadetan, baita bere eragina ere inguruko artista eta sortzaileengan, badirudi oraindik ere Juan Carlos Eguillor (Donostia, 1947- Madril, 2011) artistaren izena ezezaguna egiten zaigula. Horregatik, Bilboko... [+]
Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]