Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude salbu. Horiek ere kolonizatu behar dira gaixotasunen merkatuan!

Izan ere, eguneroko erritmo frenetikoa gelditu izanak “aisialdiaren gaixotasuna” ekar dezake. Horra hor denbora librearen ondoeza, antsietatea, tristura, leisure sickness deiturikoa. Aisialdiaz gozatzeko eta lanetik deskonektatzeko zailtasunak gihar-mina, buruko mina eta sumindura eragiten ditu.

Beraz, horrelakorik ez pairatzeko, plan mordo bat egitera anima gaitezke. Horrek, ordea, beste arrisku bat dakar: “opor-estresa” edo “opor-sindromea” delakoa. Zertan datza? Beldur gara egindako planekin ez ote dugun asmatuko, behar beste ez ote dugun disfrutatuko. Ez al ditugu itxaropen eta espektatiba guztiak lortuko? Horrek ere antsietatea eragiten du eta, are gehiago, lanera arinegi bueltatu behar izatearen beldurra aurreratzen du: “opor osteko” sindromea delakoa. Beste sindrome bat zerumugan!

Horrelakoak irakurri ondoren neure buruari galdetzen diot: zenbateraino baldintzatzen du sindromeen hiztegiak gure bizitza animikoa? Hitzek errealitatea eraikitzen dutelako…

Egoera posible guztietan traumak aurreikusten dira gaur egun. Eta sufrimendua giza bizitzaren parte da (oporrak barne), ados. Baina harrigarria egiten zait ondoeza adierazteko nagusitu zaigun hiztegia: bizitzaren alor guztiak psikiatrizatu eta psikologizatu ditugu? Sufrimenduari seriotasuna kendu gabe, gertatzen zaigunari buruz hitz egiteko hiztegi aproposagoa, sakonagoa eta duinagoa ere egon daiteke. Zergatik ez erabili hiztegi politikoa, etikoa, existentziala edo soziala? Badirelako, era berean, langabezian daudenak edo oporrik gabe eta lan prekarioetan ari direnak, noski. Eta zein da, kasu horietan, haien sindromea? Inbidiaren, pobreziaren edo esplotazioaren sindromeak izendatuko ditugu eta gero horiek baretzeko botikak saldu?

1990ean, adibidez, Mendebaldeko herrialdeetan ohikoa zen depresioa diagnostikatzea, baina Japonian ezezaguna zen oraindik. Haien hizkuntzan utsubyo hitzak malenkonia sakon bati egiten zion erreferentzia: tratamendurik gabeko egoera animiko ez oso ohikoa. Mendebaldeko industria farmakologikoaren ikuspegitik, berriz, 126 milioi biztanleko merkatu potentziala galtzen ari zen: hamabi milioi japoniar deprimituta zeuden haiek jakin gabe! Sentsibilizazio kanpainak martxan jarri ziren, eta kontzeptu berri bat bultzatu: kokoro no kaze edo “katarro psikikoa”. Oso larria izan zitekeen baina, utsubyo-k ez bezala, horrek tratamendu farmakologikoa zeukan. Modu horretan, Mendebaldeko depresioaren eredua Japoniara hedatu zen, modu errentagarri eta arrakastatsuan. 

Horregatik, lan garrantzitsua izan daiteke gertatzen zaigun hori izendatzeko erabiltzen dugun hiztegia pentsatzea eta elkarrekin zaintzea. Eta, agian, une batez bada ere, gaixotasun batzuk oporretara bidali genitzake.