Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du
Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian, Politburoko kideen artean) sinposio bat egin zuen Chen Yun zenaren jaiotzaren 120. urteurrena ospatzeko.
Jardunaldi nagusietan bezala, bertan ziren Politburoko Batzorde Iraunkorreko zazpi kideak, aretoa bete goi-arduradun; eta Xi Jinpingek “hitzaldi garrantzitsua” irakurri zuen, ondorengo egunetan prentsa ofizialak behar bezala zabaldu zuena.
Taularatzea oso ohikoa izan bazen, zergatia ez zen, haatik, batere usukoa. Aitzakia, ozta-ozta atzemana zirudien (nik behintzat ez dut gogoan antzekorik beste inoren kasuan, ezta urteurrena askoz biribilagoa izanda ere); eta formatua ere, deituraz bederen, aski ezohikoa litzateke.
Omenduaren nondik norakoek argitzen dute bestela misteriotsu samarra lirudikeen kontua. Chen Yun, Txinako buruzagi komunisten lehen belaunaldietako kide erabakigarrietako bat izan zen –Mao, Zhou Enlai, Liu Shaoqi, Zhu De eta Deng Xiaoping-ekin batera, Alderdiaren 100. urteurrenean Xik berak aldarrikatu zuenez–, eta goreneko arduretan luzaroen aritu zenetako bat, 60 urte baino gehiagoan. Gorabehera dezenterekin.
Ez zen hori izango, halaz eta guztiz ere, Chen oroitarazteko zio nagusia, ziur. Ezta Xiren aitaren adiskide politiko hurbila izana ere: halako beste askoren urteurrenak oharkabean joaten dira.
Chen Yunen ideien gaurkotasuna (“planaren helburuek errealistak izan behar dutela proposatu zuen hark, eraikuntzaren eskalak nazio-sendotasunarekin bateragarria izan behar duela, pertsonen bizimoduak eta herrialdearen eraikuntzak orekatuta egon behar dutela, planak landu egin behar direla, eta materialen, finantzen eta kredituaren arteko orekan lan txukuna egin behar dela”; 1956an 8. Kongresuan esana, adibidez) azpimarratzen saiatu zen Xi... haren metafora –Chen bera baino ezagunagoa– zuzenean aipatu gabe. Txoria eta kaiolaren metafora.
Xalo esanda, Chenen metaforak dio kaiola (alegia, sistema sozialista) txikiegia bada, txoria (ekonomia) akabatu egiten dela, eta ezer gabe geratzen zarela. Aldiz, kaiola aterik gabea baduzu, edo hura zabalik uzten baduzu, txoriak ihes egingo dizula, eta ezer gabe geratuko zarela hartara ere. Ondorioa: ahalik handiena, txukunena eta oparoena izan behar duela kaiolak, txoriak alai kanta dezan…
“Txinako tasunak dituen sozialismoa” eraikitzeko ahaleginean ekonomiak, orokorrean, eta pribatuak bereziki, txorrotxio egin dezan formula bila bildu ziren, agidanez. Aitzakia zen gutxienekoa.
Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]
Akordioa asteazkenean sartuko da indarrean. Haren ondorioz, AEBek %30eraino jaitsiko die ordaindu beharreko muga zerga produktu txinatarrei, eta Txinak %10eraino estatubatuarrei.
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]
Iradokitzailea delakoan edo, muga-zergen gatazkaren harira norbaitek berriro zirkulazioan jarri duen Maoren 1953ko bideoaren garai hartakoa da milioi bat igerilariren txantxa. Alegia, orain harekin bat egiten omen duen Xi Jinping jaio zen urtekoa.
2021etik 2025era isuriak %15ean murriztu behar zituen industriak. Ursula Von Der Leyenek automobilgintzaren sektorearen eskutik ekintza plan bat aurkeztuko du martxoaren 5ean. Oraindik erabakia hartua ez badago ere, Europar Batasunak sektorearen eskaerak onartuko dituela diote... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]
Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
Iazko azken hatsean Txinako gobernuak Yarlung Zangbo ibaiaren behe-arroan proiektu hidroelektriko handia abian jarriko duela iragarri izanak, urak harrotu ez, sutan jarri dituela dirudi gure artean. Esan dezakegu alarmaren eskala osoa kurritu dutela iruzkinek: munduko handiena... [+]
Donald Trumpek agindutako muga-zergak indarrean sartu dira: Kanadak eta Mexikok %25ekoak izango dituzte eta Txinak %10ekoa. Kanadak zifra bereko arantzelekin erantzungo du. Mexikok arbuiatu du AEBko Gobernuak esan izana organizazio kriminalekin loturak dituela herrialde horrek... [+]
ChatGPT ez da dagoeneko "hainbesterako". Lehiakide biziago, eskuragarriago eta merkeago bat jarri zaio parean AEBetako eta mundu mailako liderrari: enpresa txinatar baten eskutik ikusi du argia DeepSeekek. Dantzan jarri da mundua, eta ez espresuki onerako. Mikrotxipen... [+]
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]